KIZAMIK

Kızamık; Measles; Rubeola; Morbili;

Kızamık viral, çok bulaşıcı, döküntüler ile seyreden viral bir enfeksiyon hastalığıdır.

•  Kızamık solunum yoluyla havadan bulaşır, tüm vücuda yayılır.
•  İlk kez 7. yüzyılda tanımlanmış.
•  Aşı öncesi dönemde çocukluk çağının en yaygın hastalığı idi.
•  Aşısı 1963 de bulundu.
•  Halen az gelişmiş ülkelerde sık görülür ve ölüm oranı yüksektir.
•  Kızamık virüsü ısı ve ışıkta hemen ölür, insan vücudu dışında uzun süre canlı kalamaz.
•  İnsandan başka canlıda hastalık yapamaz. Sadece insandan insana bulaşır.

Kızamık virüsü:

•  Reservoir ( kaynak ) İnsandır.
•  Nezaman görülür: Kış sonu ilkbahar aylarında görülür.
•  Nasıl bulaşır: Solunum yoluyla havadan bulaşır.
•  Kime bulaşır: Bütün insanlara bulaşabilir yaş cins ayrımı yapmaz.
•  Bulaşması: Döküntüler başlamadan 4 gün önce ve döküntüler solduktan 4 gün sonraya kadar bulaşıcıdır.
•  Bağışıklık: 1- Aşı ile 2- hastalığı geçirerek bağışıklık kazanılır.

Kızamık kimlerde görülür?

•  Kızamık tüm yaş gurubunda görülebilir,
• Çocuklar özellikle aşısız çocuklar kızamık tehlikesi altındadır,
• Öğrenciler
•  Uluslar arası seyahat edenler
•  Sağlık çalışanları kızamık için risk altındadır.

Ne  zaman kızamıktan şüphelenelim?

•  3 günden uzun süren generalize döküntü varsa,
•  38,3 derecenin üstünde ateş varsa ve aşağıdakilerden en az birtanesi
•  Öksürük yada burun akıntısı yada konjoktivit den en az birtanesi var ise kızamıkdan şüphelenmek gerekir.

Kızamık virüsü nasıl bulaşır?

• Virüs solunum yoluyla havadan bulaşır.
• Boğazda çoğalarak lenf bezlerine yerleşir.
• Bulaştıktan 2 – 3 gün sonra tüm vicuda yayılır.
• Bulaştıktan 5 – 6 gün sonra tüm dokulara yerleşir ve döküntü, ateş başlar.

Kızamık belirtileri nelerdir?

•  Kuluçka dönemi 10 – 12 gündür.
•  Hastalık üşüme, tireme ile ateşin 38,3 dereceye çıkması ile başlar, hastada grip şikayetleri vardır, daha sonra döküntü başlar.
•  Kızamıkta genellikle aşağıdakilerden biri vardır:
  •  Konjoktivit (gözlerde kızarıklık),
  •  Burun akıntısı,
  •  Öksürük.

Kızamık döküntüsünün özelliği nedir?

•  Döküntü şikayetler başladıktan 2-4 gün sonra başlar ve 14 gün sürer.
•  Kızamık döküntüsü yüz ve boyundan (kulak arkası) başlayarak kollara bacaklara doğru yayılır.
•  Kırmızı, ciltten hafif kabarık ve basmakla solan döküntülerdir.
•  Avuç içi, ayak tabanı ve ağız içinde de döküntü görülmesi önemlidir.
•  Küçük döküntüler daha sonra birleşerek büyür.
•  Döküntüler başladığı yerden başlayarak solar, esmerleşir, pullanır ve kaybolur.

Kızamık tehlikeli bir hastalık mıdır?

Evet kızamık tehlikelşi bir hastalıktır. Kızamık sonrası hastalarda aşağıdaki komplikasyonlar ortaya çıkabilir:

• İshal % 8
• Orta kulak iltihabı %7
• Zatürre %6
• Beyin iltihabı %0,1
• Hastaneye yatış %18
• Ölüm %0,2

Kızamık komplikasyonu 5 yaş altı ve 20 yaş üstünde artar.

Kızamık teşhisi nasıl konur?

•  Kızamık teşhisi
  •  Boğaz örneği, kan veya idrardan virüs tespiti.
  •  Kanda kızamık antikorlarının tespiti.
  •  Boğaz, idrar ve örneklerde PCR ile virüs tespiti ile konur.

Günümüzde kızamık vakaları nasıl ?

•  Salgınlar görülmüyor.
•  Nadir tek tek vakalar görülüyor.
•  Vakalar genellikle erişkin.
•  Vakalar genellikle yurt dışı ve aşılamanın şüpheli olduğu ülkelerle ilgili.
•  Ülkemizde 2011 Ocak ayında 2 erikin vaka görülmüştür.

Atipik kızamık ne demek?

•  Çok hafif seyirli, veya
•  Çok ağır seyirli veya
•  Şok tablosuyla seyreden kızamık veya
•  Kanamalar ile seyreden kızamık tabloları atipik kızamık diye adlandırılır.

Kızamık aşısı:

•  Canlı atenüe virüs aşısıdır.
•  % 95 etkilidir.
•  Hayat boyu koruma sağlar.
•  2 doz yapılır.
•  Kızamık Kızamıkcık Kabakulak ile birlikte yapılır. ( karma aşı = MMR aşısı )
•  12 ay üstü ve aşılanmamış erişkinlere yapılır.
•  İlk doz genellikle 18. ayda
•  2. doz 4- 6 yaş arasında yapılır.

Kızamık aşısının yan etkisi var mı?

Kızamık aşısı en güvenilir aşılardan birisidir. Çok az yan etkisi vardır:

•  Ateş 5%-15%
•  Döküntü 5%
•  Eklem şikayetleri 25%
•  Thrombocytopenia <1/30,000 doz da bir
•  Parotit nadir
•  Sağırlık nadir
•  Ansefalit <1/1,000,000 doz da bir.

Kızamık aşısı kimlere yapılmaz:

Kızamık aşısı canlı aşıdır bu nedenle hamilelere ve immün sistemi bozuk olanlara yapılmaz:

•  İlk dozda kızamık aşısına karşı ağır alerjik reaksiyon olmuş ise.
•  Hamilelik varsa.
•  İlaca veya hastalığa bağlı bağışıklık bozukluğu varsa.
•  Akut hastalık hali varsa kızamık aşısı yapılmaz.

Kızamık nasıl tedavi edilir?

• Kızamığın tedavisi yoktur.
• Birçok kızamık vakası yatak istirahatı ve destek tedavisi ile düzelir.
o Destek tedavisinde ateş düşürücü ilaçlar, öksürük kesici ve bronş açıcı ilaçlar ile vitamin A takviyesi yapılır.

Kızamığa bağlı yan etkilerin tedavisi nasıl yapılır?

•  Hastalığın düzelme döneminde tekrar ateşin çıkması yada ateşin 4. günden itibaren halen yüksek devam etmesi,
•  Kuru öksüsüğün yerine balgam çıkartan dolu öksürük başlaması ve iltihabi balgam,
•  Kulak ağrısı, başağrısı başlaması komplikasyon işaretidir.
•  İmmun sistemi bozuk hastalarda komplikasyon riski de fazladır.
  •  Akciğer tutulumu: zatüre, bronşit,
  •  Orta kulak iltihabı,
  •  Sinüzit,
  •  Beyin tutulumu : ansefalit, Kızamık hastalığının komplikasyonlarıdır.
• Kızamık komplikasyonlarının tedavisinde antibiyotik gerekebilir. Yukarıdaki şikayetlerin varlığında hastanın doktora götürülmesi gerekir.

Kızamık aşı ile önlenebilen bir hastalıktır.

Referanslar:
1. Centers for Disease Control and Prevention
http://www.cdc.gov/
2. National Foundation for Infectious Disease
http://www.nfid.org/
3. Caring for Kids
http://www.caringforkids.cps.ca/
4. Public Health Agency of Canada
http://www.phac-aspc.gc.ca/
5. Bellini WJ, Rota JS, Lowe LE, et al. Subacute sclerosing panencephalitis: more cases of this fatal disease are prevented by measles immunization than was previously recognized. J Infect Dis . 2005 Nov 15;192(10):1686-93.
6. Berkow R. The Merck Manual of Medical Information . 17th ed. New York, NY: Simon and Schuster, Inc; 2000.
7. Glickman-Simon R. Measles vaccine. EBSCO Health Library website. : http://www.ebscohost.com/thisTopic.php?marketID=15topicID=81 . Updated February 2008. July 22, 2008.
8. Kassianos G. Vaccination for tomorrow: the need to improve immunisation rates. J Fam Health Care . 2010;20(1):13-6.
9. Peter G, Gardner P. Standards for immunization practice for vaccines in children and adults. Infect Dis Clin North Am . 2001;15:9-19.
10. Red Book: 2003 Report of the Committee on Infectious Diseases . 26th ed. Washington, DC: American Academy of Pediatrics; 2003.