Akut Hepatit B tedavisi
Akut Hepatit B hastalığının ilk haftalarına tedavi verilmez. ilk haftalardan sonra kronikleşme bulguları başlarsa antiviral tedavi başlanır. Tedavide amaç kronikleşmenin engellenmesidir. Akut hepatit B enfeksiyonunun bu ilk döneminde semptomlar ve şikayetlerin tedavisi yapılır. Komplikasyon gelişmediği sürece akut Hepatit B birkaç ay içinde kendiliğinden iyileşir.
Kronik hepatit B tedavisi
Kronik Hepatit B yakından izlenmeli ve tedavi edilmelidir. Kronik Hepatit B tedavisinde kullanılan ilaçlar hastalığın ilerlemesini yavaşlatan, karaciğer yetmezliği, siroz ve karaciğer kanseri gelişmesini engellemeye çalışan ilaçlardır. Bu ilaçlar virüsün aktivitesini yavaşlatarak etki etmeye çalışır. Nadiren bu tedaviler ile tam şifa sağlanabilmektedir ancak virüsü tamamen öldürerek tam bir şifa sağlayan kesin bir tedavi şekli henüz yoktur. Kronik Hepatit B tedavisinde interferon, pegile interferon ve nükleozid nükleotid analogları kullanılmaktadır.
- İnterferon alfa 2b,
- Pegile interferon,
- Lamivudine,
- Adefovir,
- Entecavir,
- Telbivudine,
- Tenofovir Kronik hepatit B tedavisinde kullanılan ana ilaçlardır.
Kronik Hepatit B hastalarının dikkat etmesi gerekenler:
Kronik hepatit b hastalığında karaciğerde kronik iltihap vardır. Karaciğer sürekli enfeksiyonla mücadele eder. Kronik hepatit B alevlenmelerle ( aktivasyon ) seyreden bir hastalıktır. Hepatit alevlenmeleri aylar sürer ve karaciğerde fibrozis ile sonuçlanır. bu aktivasyonlar sonucu yıllar sonra karaciğer dokusu bozulur ve karaciğer yetmezliği, siroz, karaciğer kanseri tablosu ortaya çıkar. Her enfeksiyon ve toksik madde karaciğerin harabiyetini arttırır. Virüsün aktivasyonunu ve hastalığın hızla ilerlemesine yol açar. Özellikle
- Alkol,
- Sigara,
- Hazır gıdalar içinde bulunan koruyucu maddeler,
- Karaciğer için toksik ilaçlar,
- Baharat,
- Küflü gıdalar,
- Diğer hepatit enfeksiyonları,
- Bitkisel ilaçlar karaciğerdeki hasarı arttırıp hastalığı hızlandırabilirler.
Hepatit B virüsünün yayılmasını önlemek amacıyla hastaların yapması gerekenler:
- Aile bireylerinin test edilerek aşılanması,
- Doktorunuz, diş hekiminiz ve her tür tıbbi girişimden önce Hepatit B hastası olduğunuzu belirtiniz,
- Cinsel eşinize ve partnerinize Hepatit B taşıdığınızı belirtin ve aşılanmasını sağlayın,
- Kronik Hepatit B taşıyan çocukları yuva ve kreşlere göndermeden önce durumu yöneticiye bildirin ve kişilerin aşılanmasını sağlayın,
- Gebe iseniz mutlaka Hepatit B testlerinizi yaptırın,
- Hepatit B taşıyıcı ve çocuk sahibi olmak istiyorsanız bunu doktorunuza söyleyiniz, doğum sonrası çocuğun aşı ve serumla korunmasını sağlayınız,
- Hepatit B taşıyıcısı iseniz kan ve organ bağışı yapmayınız,
- Kronik Hepatit B hastası iseniz tedavinizi aksatmayınız.
HEPATİT B GÜNCEL TEDAVİSİ
Kronik Hepatit B, Hepatit B virüsünün (HBV) neden olduğu uzun süreli bir karaciğer enfeksiyonudur. Tedavi, hastalığın ilerlemesini durdurmak, karaciğer hasarını önlemek ve komplikasyonları (siroz, karaciğer yetmezliği, hepatoselüler karsinom) engellemek amacıyla yapılır. İşte kronik Hepatit B tedavisi hakkında özet bilgiler:
1. Tedavi Amaçları:
- Viral replikasyonu baskılamak: HBV DNA seviyelerini düşürmek.
- Karaciğer hasarını önlemek: Enflamasyon ve fibrozisi azaltmak.
- Komplikasyonları önlemek: Siroz ve karaciğer kanseri riskini azaltmak.
- Bağışıklık sistemini desteklemek: Vücudun virüsle savaşmasına yardımcı olmak.
2. Tedavi Seçenekleri:
Kronik Hepatit B tedavisinde iki ana yaklaşım kullanılır:
A. Antiviral İlaçlar:
- Nükleos(t)id Analogları (NAs):
- Etkili İlaçlar: Tenofovir (TDF veya TAF), Entekavir (ETV), Lamivudin, Telbivudin, Adefovir.
- Etki Mekanizması: Viral DNA polimerazı inhibe ederek virüsün çoğalmasını engeller.
- Avantajlar: Güçlü antiviral etki, direnç gelişimi düşük (özellikle Tenofovir ve Entekavir).
- Kullanım: Uzun süreli (genellikle ömür boyu) kullanım gerekebilir.
- İnterferon Tedavisi:
- Etkili İlaçlar: Pegile İnterferon alfa-2a veya alfa-2b.
- Etki Mekanizması: Bağışıklık sistemini uyararak virüsle savaşır.
- Avantajlar: Sınırlı süreli tedavi (6-12 ay), HBeAg serokonversiyonunu artırır.
- Dezavantajlar: Yan etkiler (ateş, halsizlik, depresyon), bazı hastalarda kontrendike.
B. Karaciğer Nakli:
- Endikasyon: İleri evre siroz veya karaciğer yetmezliği olan hastalarda.
- Amaç: Hayat kurtarıcı bir seçenek olarak değerlendirilir.
3. Tedavi Kararı:
- Hasta Kriterleri:
- HBV DNA seviyesi yüksek olanlar.
- Karaciğer enzimleri (ALT) yüksek olanlar.
- Karaciğer biyopsisinde orta/şiddetli enflamasyon veya fibrozis olanlar.
- Siroz veya komplikasyon riski yüksek olanlar.
- Takip: Düzenli laboratuvar testleri (HBV DNA, ALT, HBeAg/anti-HBe) ve karaciğer görüntüleme.
4. Yan Etkiler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Antiviral İlaçlar: Böbrek fonksiyonlarında bozulma (Tenofovir), kemik yoğunluğunda azalma.
- İnterferon: Depresyon, otoimmün hastalıklar, grip benzeri semptomlar.
- Direnç Gelişimi: Özellikle eski nesil ilaçlarda (Lamivudin, Adefovir) direnç gelişebilir.
5. Önleme ve Korunma:
- Aşı: Hepatit B aşısı, enfeksiyonu önlemenin en etkili yoludur.
- Hijyen: Kan ve vücut sıvılarıyla temastan kaçınmak.
- Tarama: Yüksek riskli grupların düzenli olarak taranması.
6. Sonuç:
Kronik Hepatit B tedavisi kişiye özeldir ve hastanın klinik durumuna, viral yüküne ve karaciğer hasarı derecesine göre planlanır. Erken teşhis ve uygun tedavi ile hastalığın ilerlemesi durdurulabilir ve yaşam kalitesi artırılabilir.
KRONİK HEPATİT B TEDAVİ YE BAŞLAMA ENDİKASYONLARI VE BRİNİCİ BASAMAK TEDAVİ PLANLARI NELERDİR ?
Kronik Hepatit B tedavisi, hastanın klinik durumuna, laboratuvar bulgularına ve karaciğer hasarı derecesine göre planlanır. Tedavi başlama endikasyonları ve birinci basamak tedavi seçenekleri, uluslararası kılavuzlar (örneğin, AASLD, EASL) tarafından belirlenmiştir. İşte detaylı bilgiler:
1. Tedavi Başlama Endikasyonları:
Kronik Hepatit B tedavisine başlama kararı aşağıdaki kriterlere göre verilir:
A. HBeAg Pozitif Kronik Hepatit B:
- HBV DNA ≥ 20.000 IU/mL (veya eşdeğeri).
- ALT düzeyi: Sürekli veya aralıklı yükselme (genellikle > 2x üst sınır).
- Karaciğer hasarı: Orta/şiddetli enflamasyon veya fibrozis (biyopsi veya non-invazif yöntemlerle).
B. HBeAg Negatif Kronik Hepatit B:
- HBV DNA ≥ 2.000 IU/mL (veya eşdeğeri).
- ALT düzeyi: Sürekli veya aralıklı yükselme (genellikle > 2x üst sınır).
- Karaciğer hasarı: Orta/şiddetli enflamasyon veya fibrozis (biyopsi veya non-invazif yöntemlerle).
C. Sirozlu Hastalar:
- Kompansasyon durumu:
- Kompansasyonlu siroz: HBV DNA tespit edildiğinde (herhangi bir seviyede) tedavi başlanır.
- Dekompanse siroz: Acil tedavi başlanır.
D. Diğer Özel Durumlar:
- İmmünosupresyon veya kemoterapi alacak hastalar.
- HIV veya HCV koenfeksiyonu.
- Aile öyküsünde karaciğer kanseri veya siroz.
- Gebelik: Yüksek viral yükü olan gebelerde, doğum sonrası vertikal geçişi önlemek için Tenofovir kullanılabilir.
2. Birinci Basamak Tedavi Seçenekleri:
Kronik Hepatit B tedavisinde birinci basamak tedavi seçenekleri, yüksek antiviral etkinliğe sahip ve direnç gelişimi düşük olan ilaçlardır. Bu ilaçlar şunlardır:
A. Nükleos(t)id Analogları (NAs):
- Tenofovir Disoproxil Fumarat (TDF):
- Doz: 300 mg/gün.
- Avantajlar: Güçlü antiviral etki, direnç gelişimi çok düşük.
- Yan Etkiler: Böbrek fonksiyonlarında bozulma, kemik yoğunluğunda azalma.
- Tenofovir Alafenamid (TAF):
- Doz: 25 mg/gün.
- Avantajlar: TDF’ye benzer etkinlik, daha az böbrek ve kemik yan etkisi.
- Yan Etkiler: Minimal yan etki profili.
- Entekavir (ETV):
- Doz: 0,5 mg/gün (naif hastalar), 1 mg/gün (Lamivudin direnci olanlar).
- Avantajlar: Güçlü antiviral etki, direnç gelişimi düşük.
- Yan Etkiler: Nadir yan etkiler.
B. Pegile İnterferon Alfa (Peg-IFN):
- Peg-IFN alfa-2a veya alfa-2b:
- Doz: Haftada bir kez subkutan enjeksiyon.
- Avantajlar: Sınırlı süreli tedavi (6-12 ay), HBeAg serokonversiyonunu artırır.
- Yan Etkiler: Grip benzeri semptomlar, depresyon, otoimmün hastalıklar.
- Kullanım: Özellikle genç, kompanse hastalarda tercih edilebilir.
3. Tedavi Planı:
- Başlangıç Değerlendirmesi:
- HBV DNA, ALT, HBeAg/anti-HBe, karaciğer hasarı derecesi (biyopsi veya elastografi).
- Böbrek fonksiyon testleri (TDF/TAF için).
- Gebelik testi (gerektiğinde).
- Tedavi Süresi:
- HBeAg Pozitif Hastalar: HBeAg serokonversiyonu ve en az 12 ay konsolidasyon tedavisi.
- HBeAg Negatif Hastalar: Genellikle uzun süreli (ömür boyu) tedavi.
- Sirozlu Hastalar: Ömür boyu tedavi.
- Takip:
- HBV DNA: 3-6 ayda bir.
- ALT: 3-6 ayda bir.
- HBeAg/anti-HBe: HBeAg pozitif hastalarda 6-12 ayda bir.
- Karaciğer hasarı: Fibrozis takibi (elastografi veya biyopsi).
4. Tedaviye Yanıt Değerlendirmesi:
- Virolojik Yanıt: HBV DNA’nın tespit edilemeyen seviyelere düşmesi.
- Biyokimyasal Yanıt: ALT normalizasyonu.
- Serolojik Yanıt: HBeAg kaybı ve anti-HBe gelişimi (HBeAg pozitif hastalarda).
- Histolojik Yanıt: Karaciğer enflamasyonu ve fibrozisinde iyileşme.
5. Özel Durumlar:
- İmmünosupresyon veya Kemoterapi:
- HBV DNA pozitif hastalarda tedavi başlanır.
- HBV DNA negatif, HBsAg pozitif hastalarda profilaktik tedavi önerilir.
- Gebelik:
- Yüksek viral yükü olan gebelerde (genellikle > 200.000 IU/mL), doğum sonrası vertikal geçişi önlemek için Tenofovir kullanılır.
6. Sonuç:
Kronik Hepatit B tedavisi, hastanın klinik durumuna ve laboratuvar bulgularına göre kişiselleştirilmelidir. Birinci basamak tedavi seçenekleri (Tenofovir, Entekavir, Peg-IFN), yüksek etkinlik ve düşük direnç profili ile öne çıkar.
Referanslar:
1. JH Hoofnagle, E Doo, TJ Liang, and others. Management of hepatitis B: summary of a clinical research workshop. Hepatology 45: 1056-1075. 2007.
2. AS Lok and BJ McMahon. Chronic hepatitis B. Hepatology 45: 507-539. 2007.
3. European Association for the Study of the Liver. EASL clinical practice guidelines: management of chronic hepatitis B. Journal of Hepatology 50(2): 227-242. February 2009.
4. JL Dienstag. Hepatitis B virus infection. New England Journal of Medicine 359: 1486-1500. 2008
5. World Health Organization. Hepatitis C. Fact sheet N°164. Revised October 2000. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs164/en/. Accessed March 5, 2009.
