Makrositer Anemi;
Vitamin B 12 eksikliği diyetle alınan vitamin yetmediği durumlarda yada vücudun alınan vitamini kullanamadığı durumlarda ortaya çıkar. Vitamin B12 eksikliği kansızlığa yol açar (makrositer anemi ).
Vitamin B12 eksikliği neden olur?
Birçok sebep Vitamin B12 eksikliğine yol açabilir. En önemli sebep gıda ile yeterli vitamin alamamaktır ayrıca:
- İnce bağırsağın bir kısmının alınması,
- İleri yaş,
- Asit azaltan mide ilaçlarının uzun süre kullanılması,
- Atrofik gastrit ( mide de gastrit ):
- Helikobakter pilori enfeksiyonuna,
- Demir eksikliği anemisine,
- Kronik alkolizme,
- Otoimmünite ye bağlı olabilir.
- Vitamin emilimini bozan durumlar;
- Kron hastalığı,
- Kistik fibrozis,
- Celiak hastalığı,
- Whipple hastalığı,
- Tüberküloz,
- Pankreatit,
- Pernisiyöz anemi ( mideden salgılanan intrensek faktör eksikliğne bağlı anemi),
- AİDS,
- Yetersiz Vitamin B12 alımı;
- Uzun süreli vejetaryen yaşam,
- Vejetaryen annenin anne sütü alan çocukları,
- Hamilelikte kötü beslenme,
- Kötü beslenme,
- Kronik alkolizm.
- Barsak içeriğinin hareketsiz kalması sonucu Vitami nB12 eksikliği;
- Barsak darlıkları,
- Barsak poşları,
- Barsaklar arası bağlantı ve geçiş,
- Kör loop sendromu.
- Barsak tıkanması;
- Diyabet,
- Skleroderma,
- Amiloidoz.
- Radyasyon tedavisine bağlı barsak iltihapları,
- Vitamin B12 kullanım bozukluğu;
- Enzim eksikliği,
- Kanser,
- Kötü beslenme,
- Vitamin B12 ihtiyacının artması,
- Hipertiroidi,
- Barsak kurtları,
- Büyüme çağı,
- Diğer anemilerin varlığı.
- Nitröz Oksit kullanımı;
- Sık aralıklarla nitröz oksit kullanımı,
- Tek seferde 6 saatten fazla nitröz oksit kullanımı.
- Metabolik hastalıklar;
- Metilmalonikasidüri,
- Homosistinüri.
Vitamin B12 eksikliği kimlerde ortaya çıkar?
- Alkolikler,
- 50 yaş üstü insanlar,
- Kötü beslenenler,
- Vejetaryenler,
- Vejetaryenlerin anne sütü alan bebekleri,
- Şeker hastalığı için biguanid ilaç kullananlar,
- Tüberküloz tedavisinde PAS kullananlar,
- Ağızdan kalsiyum şelat kullananlar,
- Kolsişin kullananlar,
- Neomisin kullananlar,
- Cimetidin kullananlar,
- Kolestiramin kullananlar da B12 vitamin eksikliği görülebilir.
Vitamin B12 ne şikayete sebep olur?
Vitamin B12 eksikliği sonucu birçok şikayet ortaya çıkar bu şikayetlerin bir kısmı kansızlık sonucu gelişir:
- El ve ayaklarda karıncalanma, uyuşma,
- Kabızlık ve ishal atakları,
- Dilde iğne batması hissi,
- Dilde kızarıklık, şişme ve papillalarda silinme,
- Kilo kaybı,
- Yeşil – mavi renk körlüğü,
- Halsizlik, çabuk yorulma,
- Solukluk,
- Sürekli tokluk hissi,
- Tat algısında bozukluk,
- Sersemlik hali,
- Depresyon,
- Karanlıkta denge bozukluğu, düşme atakları,
- Kulak çınlaması,
- Dudaklarda çatlama,
- Ciltte sarılık, solukluk,
- Ateş,
- Ayak ve bacaklarda vibrasyon hissinin kaybı,
- Ayağa kalkınca baş dönmesi,
- Taşikardi.
Vitamin B12 eksikliği nasıl teşhis edilir.
Hastalık basit kan testleri ile kolayca teşhis edilir. Vitamin B12 eksikliği şüphesinde kanda:
- Tam kan sayımı,
- Vitamin B12,
- Folik asit,
- Demir,
- Demir bağlama kapasitesi,
- Ferritin,
- Periferik yayma testleri yapılmalıdır.
Vitamin B12 eksikliği tespit edilmiş ise aşağıdaki testler eksikliğin nedenini araştırmak amacıyla yapılır:
- Tam kan sayımı,
- Vitamin B12 seviyesi,
- Metilmalonik asit( MMA): Vitamin B12 eksikliği olup olmadığını gösterir,
- Homosistein seviyesi: vitamin B12, folat ve Vitamin B6 eksikliğinde artar.
- Shilling testi: nadiren yapılır.
- Eritrosit folat seviyesi,
- Gastrin seviyesi,
- İntrensek faktör seviyesi, normalde midede yapılır pernisiyöz anemide azalır.
- Kemik iliği incelemesi.
Bu testler vitamin B12 eksikliğinin kökenini araştırmakta kullanılan testlerdir.
Vitamin B12 eksikliği nasıl tedavi edilir?
- Ağızdan Vitamin verilmesi; emilim bozukluğu yoksa tercih edilen yöntemdir.
- Vitamin enjeksiyonu: ağızdan emilimin bozuk olduğu durumlarda tercih edilir. Haftada 2-4 kez enjeksiyon yeterlidir. Düzelme sağlandıktan sonra ayda bir enjeksiyona geçilir.
- Antibiyotik tedavisi: barsakta aşırı bakteri çoğalması vitamin emilimini bozar. Bakteriler vitamin B12 yi kullanır. Bu durumda antibiyotik verilerek bakteri çoğalması durdurulur ve vitamin emilimi düzelir
Referanslar:
1. American Academy of Family Physicians
http://www.aafp.org/
2. National Institutes of Health Office of Dietary Supplements
http://ods.od.nih.gov/
3. College of Family Physicians Canada
http://www.cfpc.ca/
4. Health Canada
http://www.hc-sc.gc.ca/index_e.html/
5. Beers MH, Porter RS, Jones TV, eds. The Merck Manual of Diagnosis and Therapy . 18th ed. Whitehouse Station, NJ: Merck Research Laboratories; 2006.
6. Beers MH, Berkow R, eds. The Merck Manual of Diagnosis and Therapy . 17th ed. Whitehouse Station, NJ: Merck Research Laboratories; 1999.
7. DynaMed Editorial Team. Pernicious anemia. EBSCO DynaMed website. Available at: http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php . Updated April 27, 2010.
8. Kasper DL, Braunwald E, Fauci AS, eds. Harrison’s Principles of Internal Medicine . 16th ed. New York, NY: McGraw-Hill Companies, Inc; 2005.
9. Morrison G, Hark L, eds. Medical Nutrition and Disease . 2nd ed. Malden, MA: Blackwell Science, Inc; 1999.
10. Stipanuk MH. Biochemical and physiological aspects of human nutrition . Philadelphia, PA: WB Saunders Company; 2000.
11. Whitney EN, Rolfes SR. Understanding Nutrition . 9th ed. Belmont, CA: West/Wadsworth; 2002
