Tam Kan; Hemogram; CBC; Complete blood count
Tam kan sayımı kanı oluşturan hücrelerin sayılmasıdır, bir çok hastalık için çok değerli bilgiler sunar. Test venöz kandan yapılır. Günümüzde hemogram bilgisayarlı otomatik cihazlar tarafından yapılmaktadır. Bu sayma işleminde:
- Akyuvarların; Eritrositlerin sayısı ( RBC),
- Alyuvarların; Beyaz kan hücrelerinin sayısı (WBC),
- Kanın oksijen taşıyan molekülü olan hemoglobin in miktarı ( Hb ),
- Kırmızı kan hücrelerinin kan içindeki oranı; Hematokrit ( Htc ) olarak belirtilir.
Tam Kan Sayımı bu bilgilere ek olarak aşağıdaki ölçümler değerli bilgiler sunar:
- Ortalama eritrosit büyüklüğü (MCV),
- Her bir eritrositteki ortalama hemoglobin miktarı (MCH),
- Her bir eritrositteki ortalama hemoglobin konsantrasyonu ( MCHC),
- Trombosit sayısı (PLT) hemogram değerlerini oluşturan ana ölçümlerdir.
Tam kan sayımı ne için yapılır?
Tam kan sayımı bir çok hastalıkta çok değerli bilgiler sunan bir testtir. Kan ve kan hücreleri hakkında bilgiler verir. Kan hücrelerinin yapımı, yıkımı, iltihabi reaksiyonlar, enfeksiyon, pıhtılaşma problemleri, alerjiler hakkında değerli bilgiler sunar. Eritrosit değerleri, ortalama eritrosit hacmi ( MCV), hemoglobin ve konsantrasyonu (MCH ve MCHC) anemiler hakkında değerli bilgiler verir.
Tam Kan Sayımı için normal değerler:
- Eritrosit sayısı ( RBC):
- Erkek: 4,7 – 6,1 milyon/mcL,
- Kadın: 4,2 – 5,4 milyon/mcL,
- Lökosit sayısı ( WBC):4,500 ila 10000 hücre / mcL,
- Hematokrit (HTC):
- Erkek: % 40,7 ila 50,3
- Kadın: % 36,1 ila 44,3
- Hemoglobin (Hb):
- Erkek: 13,8 ila 17,2 mg/dL,
- Kadın: 12,1 ila 15,1 mg/dL,
- MCV: 80 – 95 Femtolitre
- MCH: 27 – 31 pg/hücre,
- MCHC:32 – 36 mg/dL dir.
Not: sonuçlar ve normal değerler laboratuarlar ve cihazlar arasında değişiklik arz edebilir.
Kan sayımı değerleri özellikle hemoglobin ve eritrosit değerleri yükseklik ile değişir.
Eritrosit sayısı ( RBC ) ve Hematokrit değerini arttıran sebepler:
- İshal, kusma vb sebeple susuz kalmak (dehidratasyon),
- Eritropoietin salgılayan böbrek hastalıkları, Bazı Böbrek tümörleri,
- Düşük oksijen konsantrasyonunda yaşamak;
- Sigara içmek,
- Deniz seviyesinden yüksekte yaşamak,
- Polistemia vera,
- Kanda oksijen konsantrasyonunun düşük olması;
- Kalp hastalıkları,
- Kor pulmonale,
- Pulmoner fibrozis,
- Kronik Obstruktif Akciğer Hastalıkları.
Eritrosit sayısını ve Hematokrit seviyesini düşüren ( yani anemiye neden olan ) sebepler:
- Kan kayıpları,
- Otoimmün kollajen vasküler hastalıklar,
- Kemik iliğinde kan yapımının bozulması;
- İnfeksiyon,
- Tümör,
- Radyasyon,
- Otoimmün hastalıklar,
- Genetik hastalıklar talasemi vb,
- Böbrek hastalıklarına bağlı eritropoietin eksikliği,
- Ertrositlerin parçalanması( Hemoliz),
- Lösemi,
- Beslenme bozukluğu (malnutrisyon ) sonucu;
- Folat,
- Vitamin B12,
- Vitamin B6,
- Demir eksikliği,
- Multipl Myelom,
Lökosit sayınının (WBC) düşmesine neden olan hastalıklar:
- Otoimmün, kollajen vasküler hastalıklar ( sistemik Lupus Eritematozus vb. ),
- Kemik iliği yetmezliği,
- Karaciğer dalak hastalıkları,
- Kemoterapi,
- Radyoterapi,
- İlaçlar,
- Zehirlenmeler,
- Bazı enfeksiyon hastalıkları,
Lökosit sayısını (WBC) arttıran sebepler.
- Enfeksiyon hastalıkları,
- İnflamatuar hastalıklar ;
- Romatizmal hastalıklar,
- Alerjiler,
- Otoimmün hastalıklar,
- Lösemi,
- Stres ( fiziksel yada ruhsal stres),
- Yanık gibi doku zedelenmeleri.
Hemoglobin seviyesinin düşmesine anemi denir.
Eritrositler ( RBC) içindeki hemoglobin oksijeni taşıyan proteindir. Dokulara oksijen taşınabilmesi yeterli eritrosit ve hemoglobin varlığına bağlıdır.
Lökositler immün sistemin askerleridir. Her türlü infeksiyon ve inflamasyonda savaşmak üzere lökositler o bölgeye gider. İltihabı oluşturan ana hücreler lökositlerdir. Lökosiler birkaç çeşittir .
- Nötrofiller ( PNL de denir) iltihabi, mikrobik reaksiyonlarda savaşan hücrelerin en önemlisidir,
- Band Nötrofil ( daha genç nötrofillerdir) fazla olması yeni bir enfeksiyon varlığını gösterir,
- T lenfosit ( hücresel immün cevapta yer alan savaşcılardır) mantar ve virüslere karşı savaşta görev alırlar,
- B lenfositler ( antikorların yapımında yar alan lenfositlerdir),
- Monositler
- Eozinofiller ( alerjik reaksiyonlarda yer alırlar),
- Bazofiller.
Referanslar:
1. Newland J. The peripheral blood smear. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2007:chap 161.
2. Zuckerman K. Approach to the anemias. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders