Laboratuvar Teknisyenleri İçin Osmotik Frajilite Testi Nasıl Yapılır ?

Bütün canlı hücreler bir elektrolit solüsyonu içerisinde yaşarlar eğer dış ortam osmotik basıncı düşerse hücre içerisine sıvı girer ve bir süre sonra hücreyi parçalar. Alyuvarların osmotik dirençleri demek giderek artan dilüsyonlardaki sıvı içerismndeki eritrositler belli bir yerde parçalanmaya başlarlar amaç  bu noktanın tespitidir.

Araç ve Gereçler: 14 adet deney tüpü (1 x 10 cm), tüp sehpası, 1 cc’lik ince dereceli pipet, % 1 ve % 0.85’lik NaCl eriyikleri, saf su, cam kalemi ve kan örneği.

Deneyin Yapılışı: 14 adet tüp kullanılır. Tüplerden biri kontrol tüpü olarak tayin edilir. Kontrol tüpüne (1 ml %1lik NaCl) + 1 damla kan katılır. Kontrol tüpünde izotonik ortam oluşturulmuş olur ve normal bir kanın da bu ortamda hemolize uğraması beklenemez. Diğer tüplerede sırasıyla

giderek artan hipotpnik ortam a katılır ve 2 saat oda ısısında bekletilir. Tüpler gün ışığına veya yazıya tutulur. hemoliz oluşup oluşmadığına bakılır

Yorumlanması:
Hemolizin başladığı tüpteki tuz eriyiği yoğunluğu minimal dayanıklılıkdır.

Osmotik Frajiliteyi etkileyen durumlar

• Eritrositerin Hacmi,
• Eritrositlerin Volümü,
• Eritrositlerin Yüzey alanı,
• Eritrosit Membran yapısı ve Permeabilitesi,
• Eritrositlerin yüzey / Volüm oranları dır.

Osmotik Frajilite Normal Değerleri:

• Hemolizin başladığı dilüzyon: 0,45-0,5 % NaCl
• hemolizin tamamlandığı dilüsyonlar 0,3 – 0,33 % NaCl dilüsyonlar dır.

Osmotik frajilitenin düştüğü frajilitenin arttığı durumlar

• Herediter Sferositoz

Ozmotik frajilitenin Düştüğü rezistansın arttığı durumlar

• Retikülositoz,
• Orak hücre
• Target cell

SEDİMANTASYON

Laboratuvar Teknisyenleri için Alyuvarların Çökme Hızının Belirlenmesi

Normal koşullar altında kanın şekilli elementleri, kan plazması içinde belirli bir süspansiyon durumundadır. Sodyum sitrat gibi antikoagulan bir madde eklenerek pıhtılaşması önlenmiş kan bir tüpe konacak olursa, bir süre sonra şekilli elementler yer çekimi nedeniyle çökerler. Bu olaya sedimantasyon denir. Çökme belirli bir hızda meydana gelir. Westergreen yöntemi ile belirli bir sürede kaç milimetre çökme olduğu hesaplanır. Sedimantasyonun tayininin diagnostik’den daha çok prognostik önemi vardır. Organik bozukluklarda çökme hızı değişir. Fonksiyonel bozukluklarda çökme hızı değişmez.
Araç ve Gereçler:

• Westergreen sedimantasyon sehpası
  Sedimantasyon pipetleri
  2 cc lik enjektör
  % 3.8 lik steril sodyum sitrat eriyiği
  1 numara enjeksiyon iğnesi
  kısa deney tüpü (1*5 cm)
  tüp sehpası
  pamuk, alkol, eter ve tentürdiyot

Sedimantasyonu saptamak için toplar damardan akmakta olan taze kandan yararlanılır. Kan iğnesi ile damara girilir ve akmaya başlayınca içine önceden 0.4 cc % 3.8 lik steril Na-sitrat eriyiği çekilmiş 2 cc lik enjektör kan iğnesine eklenir. 2 cc çizgisine kadar (1.6 cc) kan alınır. Böylece kan antikoagulan madde ile 1/5 oranında sulandırılmış olur. Kan alındıktan sonra iğne çıkarılarak enjektörün pistonu geri çekilir ve birkaç kez alt üst edilerek sitrat eriyiği ile kanın iyice karışması sağlanır. Günümüzde bunun için hazır tüpler kullanılmaktadır.  Enjektördeki sitratlı kan temiz ve kuru bir tüpe boşaltılır. Tüpten sıfır çizgisine kadar kan çekilip, pamukla ucundaki bulaşık silindikten sonra araçtaki yerine takılır. Pipetin konduğu an kaydedilerek ilk okuma kaç dakika sonra yapılacaksa çalar saat kurulur. Bu sürenin sonunda kan hücrelerinin plazmadan ayrıldığı noktada pipet üzerindeki sayı okunarak çökme hızı (saatte mm) olarak tesbit edilir.
Bu sayı belirli bir süre içindeki çökme hızını milimetre olarak gösterir.

Genellikle sadece 1 saatlik okuma yeterlidir. Nadiren 30 dk lık ve 2 saatlik ölçümlerde sonuca eklenir.

Periferik yayma hazırlanması; Sürme kan Froti hazırlanması; Formül Lökosit; Blood Film,
1 – Lamel, lamla arasında 45 derecelik açı olacak şekilde mercimek tanesi büyüklüğündeki kan damlasının önüne konur.

2-Lam hafifce geri çekilir, damlaya değdirilir, lamın temas kenarı boyunca kan yayılır ve ileri doğru sürülerek yayma hazırlanır.
3-Periferik yayma, havada kurutulur,
4-Yayma Metil Alkol ile 3-5 dakika tespit edilir,
5-Her yayma için 5 cc. Distile su mezüre konur. Üzerine her 1 cc. distile su için bir damla giemsa boyası ilave edilir ve her damlatmadan sonra bilek hareketleri ile karıştırılır. Yayma üzerine hazırlanan giemsa boyası dökülür ve 30 dk. sonra yıkanarak kurutulur,  sedir yağı ile 100’lük objektifde inceleme yapılır.

Laboratuvar teknisyenleri için Manual Yöntemle Hemoglobin tayini:

Sahli nin Asit Hematin Yöntemi ve Hemoglobinometresi ile Hemoglobin Miktarı Tayini

Araç ve Gereçler:

– Sahlinin hemoglobinometresi

Sahli nin Hemoglobinometresi

– Hemoglobin pipeti
– Distile su
– HCL (1/10 N)
– Baget
– Asit ve su için damlalık.

Deneyin Yapılışı: Hemoglobin tüpüne 2 çizgisine kadar HCL (1/10 N) konur. Kan pipetine 20 ml kan çekilir. Kanı hemoglobin tüpüne aktarıp 1 dk bekleyin.  Bu bekleme esnasında tuz asidi (HCL) hematine etkir ve onu asit hematine çevirir. Bundan sonra damlalıkla 1’er damla su konur ve bagetle karıştırılır, ta ki örneklerle aynı olana kadar. Son olarak yapılan karışımın hemoglobin tüpündeki yerine konarak değeri okunur.
Erkeklerde Hemoglobin : 16 (14- 18) gr/ dL
kadınlarda Hemoglobin : 14 (12- 16) gr / dL dir.

Laboratuvar Teknisyenleri için Kapiller Yöntemle Hematokrit Tayini
Araç ve Gereçler:  Kapiller Santrifüj (dk’da 13000 devir yapar, otomatik saatlidir, kapiller tüplerin konacağı yerler bulundurur, Mikro hematokrit tüpler (kapiller borudur ve içleri çok ince heparin katı ile kaplanmıştır), okuma skalası (belirli oranda 0 – 100 arası birimli cetvel).

Deneyin Yapılışı: Kapiller tüp  örneği parmak ucundan yada kulak memesinden alınabilir  ve ¾ oranında kanla doldurulur. Tüpün kansız olan ucu ısıyla yada macunla kapatılır. Tüpler karşılıklı olarak ve kapalı uçları dışa gelecek biçimde santrifüje yerleştirilir. 13000 devirle 5 dk döndürülür. 5 dk sonra şekilli elamanların merkez kaç kuvvetinin ve özgül ağırlıklarının etkisiyle tüpün dip kısmında belirli bir yer kapladıkları ve serumun üstte kaldığı görülür. Tüm kan hacmi 100 kabul edilir ve şekilli elamanlar (rbc, wbc, plt) bu 100’ün kaçını oluşturuyor sorusuna cevap olsun diye tüp skalaya tutulur. Şekilli elamanların oluşturduğu değer bize hematokrit değeri verir.

Kadınlar için hematokrit değeri: % 42

Erkekler için hematokrit değeri: % 47 dir. 

Laboratuvar teknisyenleri için manual eritrosit ( RBC) sayımı nasıl yapılır?

Araç ve Gereçler: Thoma Lamı, alyuvar sulandırma pipeti, hayem eriyiği, lamel,mikroskop

Thoma lamının hazırlanışı: Thoma lamının iki kenarı ıslatılır. Lamel yavaşça bastırılarak bölgeye fixe edilir. Newtonun renk halkalarının oluşmasıyla thoma lamının hazır olduğu anlaşılır.

Deneyin Yapılışı: Alyuvar sulandırma pipetinin 0.5 çizgisine kadar kan çekilir. Pipetin 101 çizgisine çizgisine kadarda hayem eriyiği çekilir. (kan 200 kat sulandırılmış olur). Pipet 3-5 dk. Baş parmağı ve işaret parmağı arasında tutularak, bilek hareketleriyle karıştırılır. Süre sonunda ilk 1-2 damla kan hayemle karışmamış olduğundan pamukla alınır. Karışım thoma lamına 45 derecelik bir açıyla damlatılır. Hücrelerin çökmesi için 3-5 dk beklenir. Sayım 40 lık objektifte yapılır. Toplam 5 orta kare (80 küçük kare) sayılır. Elde edilen sayı ister aşağıdaki formülde yerine konarak isterse 10000 rakamıyla çarpılarak 1 mm 3 deki eritrosit sayısı bulunur.

1 mm3 deki eritrosit sayısının hesaplanmasında kullanılan formül= bulunan hücre adedi X sulandırma oranı X 4000 /  sayılan küçük kare adedi