KALP SAĞLIĞI VE HİPERTANSİYON CHECK-UP TARAMA TESTLERİ

written by Dr. Aydoğan Lermi

Kalp sağlığı açısından risk teşkil eden durumların tespiti ve risk hesaplamasını içeren testlerdir. Özellikle hipertansiyon ve buna bağlı risklerin tahminde kan yağları çok önemlidir. Sigara içen, kilolu yada ailesinde kardiyo vasküler hastalık öyküsü olan kişilerin yaptırması önerilmektedir.

Kalp sağlığı hipertansiyon testleri nelerdir?

• Lipoprotein a,
• Homosistein,
• Açlık kan şekeri,
• Total kolesterol,
• HDL kolesterol,
• LDL kolesterol,
• VLDL kolesterol,
• Trigliserid,
• EKG.


REFLÜ

written by Dr. Aydoğan Lermi

Reflü özefajit;

Reflü mideden yemek borusuna asit kaçması sonucu göğüste yanma ve ağrı hissi.

Reflü neden olur?

Yenilen gıdalar yemek borusu ile mideye gider. Yemek borusu ile mide arasında bir kapak bulunur. Bu kapağın zayıfladığı durumlarda midenin asitli içeriği yemek borusuna geri kaçar ve yemek borusunu yakarak şikayetlere neden olur.

Reflü kimlerde görülür?

Reflü herkes de her yaşta olabilir bebekler, çocuklar dahil her yaşta görülebilir, aşağıdaki durumlar reflü görülme şansını arttırır:

  •  Genetik yatkınlık; Ailede olması görülme şansını arttırır,
  •  Aşırı mide asidi varsa,
  •  Helicobacter pylori varlığı,
  •  Bazı ilaçlar,
    •  Antikolinerjik ilaçlar,
    •  Kalsiyum blokeri antihipertansifler,
    •  Teofilin,
    •  Ağrı kesici ilaçlar,
    •  Kinidin,
    •  Tetrasiklin antibiyotik,
    •  Demir içeren ilaçlar,
    •  Osteoporoz ilaçları,
    •  Hormon ilaçları,
  •  Yeme alışkanlığı,
  •  Obezite,
  •  Gebelik,
  •  Mide fıtığı ( Hiatus hernisi ),
  •  Yemekten kısa süre sonra egzersiz yapmak,
  •  Sigara,
  •  Alkol,
  •  Çikolata,
  •  Kahve ve kafeinli içecekler,
  •  Gazlı içecekler,
  •  Aşırı yağlı gıdalar,
  •  Refü için önceden yapılmış cerrahi girişimler;
    •  Gastrik reflü cerrahisi,
    •  Vagotomi
  •  Astım ve astım ilaçları kullanmak,
  •  Peptik ülser,
  •  Bazı Hastalıklar;
    •  Diyabet,
    •  Kanser,
    •  Silikozis,
    •  Kistik fibrozis,
    •  Nörolojik hastalıklar,
    •  Solunum sistemi rahatsızlıkları,
    •  KOAH,
    •  Kronik bronşit,
    •  Astım,
    •  Amfizem,
  •  Sindirim sitemi hastalıkları;
    •  Gastrit
    •  Peptik ülser,
    •  Duodenal ülser,
  •  Gıda alerjilerinin varlığı reflü gelişme şansını arttırır.

Reflü belirtileri nelerdir?

Reflü şikayetleri özellikler aşırı yemek, yağlı yemek, yemekten sonra egzersiz yapmak yada yatmak sonucu ortaya çıkar.

  • Küçük çocuklarda uykudan öksürükle kalkma, öğürme, kusma şikayetleri olabilir.
  • Şikayetler birkaç dakika yada saat sürebilir.
  • Şikayetlerin şiddeti ve süresi yutak borusundaki asit yanığının boyuna ve derinliğine bağlıdır.
    •  Mide ile yutak borusu arasındaki kas gevşekliğinin derecesi,
    •  Mideden yemek borusuna kaçan asit miktarı,
    •  Ağızdan mideye akan ve asidi nötralize eden tükürüğün miktarı yanığın boyunu ve derinliğini belirler.

Reflüde en sık görülen şikayetler:

  •  Göğüsten başlayıp boğaza doğru yayılan yanma tarzında ağrı ( kalp ağrıları ile çok karışır),
    •  Ağrı öne eğilmekle,
    •  Yatmakla,
    •  Egzersizle,
    •  Ağır kaldırmakla artar,
  •  Yemeklerin ağza gelmesi,
  •  Ağızda, boğazda acı, ekşi tat olmasıdır.

Ayrıca bu ana şikayetlere ek olarak bazı hastalarda:

  •  Boğaz ağrısı,
  •  Boğukluk, seste kabalaşma,
  •  Kronik öksürük,
  •  Boğazda düğümlenme hissi,
  •  Astım,
  •  Boğulma hissi ile uyanma şikayetleri görülür.

Reflü kronik şekilde devam ederse yutak borusunda ülserler oluşur ( özefagus ülserleri ). Özofagus ülserleri var ise

  •  Özefagus kanamaları,
  •  Yutma güçlüğü,
  •  Kanlı kusma,
  •  Dışkıda siyahlaşma,
  •  Yemek borusunda yanık izleri ve Baret Özefagus denilen kanser başlangıcı,
  •  Dişlerde asit yanıkları görülür.

Reflü teşhisi nasıl konur?

Reflü şikayetleri kalp ağrıları ile karışır. Her atakta bu iki ağrıyı birbirinden ayırmak gerekir. Reflü teşhisinde:

  •  Baryumlu mide filmi,
  •  24 saatlik yemek borusu asit takibi,
  •  Mide yemek borusu kapak basınç testi,
  •  Endoskopi,
  •  Biyopsi gerekebilir.

Reflü tedavisi :

Tedavinin amacı reflüye bağlı ağrı ataklarını ve komplikasyonları önlemektir. Bu nedenle;

  •  Mide asidinin yemek borusuna kaçmasını azaltmak,
  •  Mide asit salgısını azaltmak için tedavi planlanır.
  • 1- Hayat tarzı değişiklikleri:
    • a. Yemek listesi tutmak
      • i. Hangi yemeklerin ve gıdaların sizde şikayete neden olduğunu yazmanız tedaviyi çok kolaylaştırır.
    • b. En sık reflü sebebi gıdalardan uzak durmak
      • i. Aşırı yağlı gıdalar,
      • ii. Kızartmalar,
      • iii. Baharatlı gıdalar,
      • iv. Soğan ve sarımsak,
      • v. Çikolata,
      • vi. Mentol,
      • vii. Turunçgiller,
      • viii. Domates,
      • ix. Biberler ( acı ve tatlı tüm biberler reflu şikayetini arttırırlar),
      • x. Alkol,
      • xi. Kahve ve kafeinli içecekler,
      • xii. Karbonatlı, gazlı içecekler,
    • c. Küçük porsiyonlarda yemek,
    • d. Yemek ile yatmak arasında en az 2- 3 saat olmalıdır,
    • e. Kilo vermek,
    • f. Sigarayı bırakmak,
    • g. Aşırı sıkı giysiler kullanmamak,
    • h. 2 yastıkta yatmak

Reflü şikayetlerini kontrol altına almak için yapılabilecek hayat tarzı değişiklikleridir.

  • 2- İlaçlar
    • a. Asit salgısını azaltan ilaçlar,
    • b. Fazla asidi nötralize eden ilaçlar,
    • c. Mide ve yemek borusunu koruyan ilaçlar,
    • d. Mide yemek borusu arsındaki kas sıkılığını arttıran ilaçlar, reflü tedavisinde kullanılır.
  • 3- Cerrahi Prosedürler: hayat tarzı değişiklikleri ve ilaçların yetersiz kaldığı durumlarda cerrahi prosedürlere baş vurulabilir.
    • a. Var ise mide fıtığının düzeltilmesi,
    • b. Funduplikasyon ile midede kapak yapılması cerrahi olarak başvurulabilecek tedavi yöntemleridir.

Reflüden korunmak için neler yapmalı?

Basit hayat tarzı değişiklikleri ile reflü nün ortaya çıkışını durdurmak ve korunmak mümkündür.

  •  Aşırır yemekten kaçınmak,
  •  Yemekten sonra 2- 3 saat oturur pozisyonda kalmak,
  •  Sıkı giysiler kullanmamak,
  •  2 yastıkta yatmak,
  •  Sigara içmemek,
  •  Alkol, kafein ve gazlı içecekler içmemek,
  •  Sizde şikayet yapan gıdalardan uzak durmak,
  •  Yemekten sonra 20 – 30 dakika şekersiz çiklet çiğnemek,
  •  Kilo almamak,
  •  Stresinizi azaltmak reflü gelişimini engeller.

 

Referanslar:

1- Alan R. Causes of gastroesophageal reflux disease (GERD)/heartburn. EBSCO Health Library website. Available at: http://www.ebscohost.com/thisTopic.php?marketID=15topicID=81. Updated February 2007. July 1, 2008.
2- Alan R. Gastroesophageal reflux disease (GERD)/heartburn. EBSCO Health Library website. Available at: http://www.ebscohost.com/thisTopic.php?marketID=15topicID=81. Updated February 2007. July 1, 2008.
3- American Gastroenterological Association website. Available at: http://www.gastro.org.
4- Conn HF, Rakel RE. Conns Current Therapy 2001 . 53rd ed. Philadelphia, PA: WB Saunders Company; 2001.
5- EsophyX receives FDA clearance for performing transoral incisionless fundoplication surgery. Medical News Today website. Available at: http://www.medicalnewstoday.com/articles/83410.php. Published September 24, 2007. August 19, 2009.
6- Gastroesophageal reflux disease (GERD). EBSCO DynaMed website. Available at: http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php . Updated March 04, 2011. March 10, 2011.
7- Heartburn: hints on dealing with the discomfort. American Academy of Family Physicians website. Available at: http://www.familydoctor.org . Updated April 2008. July 1, 2008.
8- Heartburn, gastroesophageal reflux (GER), and gastroesophageal reflux disease (GERD). National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases website. Available at: http://digestive.niddk.nih.gov/ddiseases/pubs/gerd/ . Updated May 2007. July 1, 2008.
9- Transoral incisionless fundoplication with EsophyX. Endogastric Solutions website. Available at: http://www.endogastricsolutions.com/esophyx_for-pt.htm . August 19, 2009.
11- Understanding GERD. American College of Gastroenterology website. Available at: http://www.acg.gi.org/patients/gerd/word.asp . Published 2006. July 1, 2008.
12- 9/30/2008 DynaMeds Systematic Literature Surveillance http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php : Jacobson BC, Moy B, Colditz GA, Fuchs CS. Postmenopausal hormone use and symptoms of gastroesophageal reflux. Arch Intern Med. 2008;168:1798-1804.
13- 3/1/2010 DynaMeds Systematic Literature Surveillance DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Maalox Total Relief and Maalox liquid products: medication use errors. US Food and Drug Administration website. Available at: http://www.fda.gov/Safety/MedWatch/SafetyInformation/SafetyAlertsforHumanMedicalProducts/ucm200672.htm . Published February 17, 2010. March 2, 2010.



KOAH

written by Dr. Aydoğan Lermi

Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığı; COPD; Kronik Bronşit; Astım; Amfizem.

Kronik Obstruktif Akciğer hastalıklarında akciğere dolan havanın dışarı atılması zorlaşır. Akciğerler oksijeni azalmış hava ile doludur, kirli hava dışarı atılamadığından taze hava da akciğere giremez. Hasta yavaş yavaş boğulur.

Kronik Obstruktif Akciğer Hastalıkları birkaç çeşittir.

  •  Amfizem: akciğerdeki hava kesecikleri ( alveoller) hasar görür ve birleşerek genişler,
  •  Kronik bronşit: akciğerin hava yolları gevşer ve balonlaşır, hava içinde hapis kalır.
  •  Astım: hava yolarlının daralmasına bağlı olarak hava akciğerde hapis kalır.

Hepsinde akciğer harabiyet farklı olsa da sonuç aynıdır. Akciğer içindeki havayı boşaltamaz, içeride sürekli kirli hava kalır ve hasta yavaş yavaş boğulur.
KOAH dünyada dördüncü, ülkemizde üçüncü en büyük ölüm sebebidir.

KOAH Neden olur?

Kronik Obstruktif Akciğer Hastalıklarının en büyük sebepleri:

  •  Sigara,
  •  Toksik, kirli ve kimyasal maddelerin sürekli solunması ve
  •  Genetik olarak bu hastalıklara meyil ( alfa 1- antitirpsin eksikliği ) olarak sayılabilir.

KOAH Kimlerde görülür?

  •  Sigara içenlerde,
  •  Sigara içmese de sigara dumanına maruz kalan kişilerde,
  •  Ailesinde KOAH hastası olan kişilerde,
  •  Toksin ve kimyasal maddelere sürekli maruz kalan kişilerde,
  •  Çocukluğunda sık akciğer hastalığı geçiren kişilerde,
  •  50 yaş üstü kişilerde sık görülür.

KOAH belirtileri nelerdir?

Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığı uzun süreli bir hastalıktır. Hastalık şikayetleri başlangıçta hafiftir ve hastalar bu hafif şikayetleri pek dikkate almazlar. En sık görülen erken dönem şikayetleri:

  •  Sabah öksürüğü,
  •  Sık balgam çıkarma,
  •  Hırıltılı nefes alma,
  •  Çabuk yorulma ve nefes nefese kalma dır.

Hastalık ilerledikçe hastanın şikayetleri de artar. İleri dönemde görülen şikayetler:

  •  Nefes darlığında artma,
  •  En ufak egzersizle ortaya çıka nefes darlığı,
  •  Düz yatamama; Düz yatınca boğulma hissi,
  •  Sürekli halsizlik, yorgunluk,
  •  Konsantrasyon güçlüğü,
  •  Üfler gibi nefes alma,
  •  Öne eğilme isteği; öne eğilince daha iyi nefes alma olarak sayılabilir

Hastalık ataklar halinde seyreder. Şikayetlerin arttığı atak dönemleri olur bunlara KOAH aktivasyonları denir. Her atakta akciğer fonksiyonları giderek azalır. Bir süre sonra hasta tuvalete dahi gidemeyecek derecede nefessiz kalır, yatağa bağımlı hale gelir.

KOAH teşhisi nasıl konur?

Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığı akciğer kapasitesini bozan, kronik olarak ilerleyen bir hastalıktır. Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise çok yardımcı olur. Teşhiste;

  •  Akciğer filmi: diğer akciğer hastalıkları, tümör ve iltihapları ayırmak için,
  •  Akciğer tomografisi: akciğer harabiyetini görmek için,
  •  Akciğer fonksiyon testleri: akciğer kapasitesini ölçmek için ve
  •  Kan testleri: kandaki oksijen ve karbondioksit miktarını görmek için istenir.

KOAH tedavisi:

Kronik Obstruktif Akciğer hastalığını ortadan kaldırabilecek bir tedavi yoktur. Tedavide amaç akciğerdeki harabiyetin durdurulması ve şikayetlerin azaltılarak yaşam kalitesinin düzeltilmesidir. Bu amaçla ilk yapılacak işlem

  •  Sigaranın bırakılması dır,
    •  Sigaranın bırakılması tedavinin en önemli basamağıdır.
    •  Sigaranın bırakılması hastalığın ilerlemesini yavaşlatır,
  •  Çevrenin düzenlenmesi,
    •  Etrafta solunumu zorlayan gaz, toz, kimyasal madde, buhar, alerjen madde var ise bunların uzaklaştırılması, evde – iş yerinde sigara içen var ise kapalı ortamda sigara içilmesinin engellenmesi,
  •  İlaç tedavisi: 
    •  KOAH tedavisinde solunum yollarını açan,
    •  Solunum yolarlında mukus salgısını azaltan,
    •  Mukus atılımını arttıran,
    •  Solunum yollarındaki iltihaplanmayı azaltan,
    •  Enfeksiyonlar ile savaşan ( antibiyotikler ) ilaçlar kullanılır.
  •  Aşılar:
    •  KOAH hastalarının her türlü akciğer enfeksiyonundan korunması şarttır. Her akciğer enfeksiyonu zaten azalmış olan akciğer kapasitesine ciddi hasarlar verir ve hastanın nefes kapasitesini ciddi şekilde bozar. Her akciğer enfeksiyonu mutlaka kalıcı bir zarar verir. KOAH hastalarının
    •  Yıllık Grip aşılarını,
    •  Pnemokok zatüre aşılarını olması gerekir.
  •  Oksijen: 
    •  Bu tedavilerin yeterli olmadığı durumlarda hastaya daha iyi nefes alabilmesi için ekstra oksijen verilir. Ekstra oksijen nefes almak için harcanan çabayı azaltarak kalp ve beyin fonksiyonlarını arttırır, yaşam kalitesini bir miktar düzeltir.
  •  Egzersiz: 
    •  Özel egzersizler göğüs kaslarını güçlendirerek daha iyi nefes almayı sağlar. Böylece hastanın fiziksel kapasitesi ve yaşam kalitesi yükseltilir.
  •  Beslenme: 
    •  KOAH hastalarında beslenme çok önemlidir: kilo almak akciğerin yükünü de arttıracağı için KOAH şikayetlerini arttırır, yaşam kalitesini bozar.
    •  Dengeli, az yağlı, bol lifli, sebze ve meyveden zengin beslenmek gerekir,
    •  Sık aralıklarla az yemek nefes almayı zorlamaz, öğünlerde fazla yemek nefes almayı zorlaştırır.
    •  Gaz yapan gıdalardan kaçınmak gerekir, gaz nefes almayı zorlaştırır,
    •  Bol su mukus salgısının atılması için gereklidir.
  •  Yaşam tarzı değişiklikleri: 
    •  Yapılabildiği kadar fiziksel aktivite yapılmalıdır,
    •  Şikayetlerin artması fiziksel kapasiteyi hızla düşürür,
    •  Anksiyete ve heyecandan uzak olmak gerekir: Anksiyete şikayetleri hızla alevlendirir,
  •  Cerrahi tedavi:
    •  Az bir hasta gurubu cerrahi tedaviden fayda görebilmektedir,

KOAH dan korunma:

Kronik Obstruktif Akciğer hastalıklarından korunmanın temel yolu akciğerlerimizi korumaktır.

  •  Sigara içmemek,
  •  Sigara içilen yerde durmamak,
  •  Kirli havaya maruz kalmamak,
  •  Kirli, tozlu, toksik, pis, gazlı havalarda çalışmak zorunda isek gerekli koruyucu maskeleri kullanmak,
  •  Zatüre aşıların yaptırmak ( pnemokok aşısı ),
  •  Yıllık Grip aşısını yaptırmak

KOAH dan korunmanın temel yoludur.

Referanslar:
1. American Lung Association
http://www.lungusa.org/
2. National Lung Health Education Program
http://www.nlhep.org/
3. The Canadian Lung Association
http://www.lung.ca/
4. Health Canada
http://www.hc-sc.gc.ca/
5. COPD fact sheet. American Lung Association website. at: http://www.lungusa.org/site/c.dvLUK9O0E/b.4061173/apps/s/content.asp?ct=3052283 . July 15, 2008.
6. Eisner MD, Balmes J, Katz PP, et al. Lifetime environmental tobacco smoke exposure and the risk of chronic obstructive pulmonary disease. Environmental Health: A Global Access Science Source . 2005;4:7.
7. It has a name: COPD. National Heart, Lung, and Blood Institute website. at: http://www.nhlbi.nih.gov/health/public/lung/copd/ . July 15, 2008.
8. Spirometry. National Lung Health Education Program website. at: http://www.nlhep.org/ . July 15, 2008.
9. 6/4/2008 DynaMeds Systematic Literature Surveillance DynaMeds Systematic Literature Surveillance : El Moussaoui R, Roede BM, Speelman P, Bresser P, Prins JM, Bossuyt PM. Abstract Short-course antibiotic treatment in acute exacerbations of chronic bronchitis and COPD: a meta-analysis of double-blind studies. Thorax . 2008;63:415-422.
10. 11/6/2009 DynaMeds Systematic Literature Surveillance DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Poole P, Chacko E, Wood-Baker R, Cates CJ. Influenza vaccine for patients with chronic obstructive pulmonary disease. Cochrane Database Syst Rev . 2009;(4):CD002733.
11. 12/14/2009 DynaMeds Systematic Literature Surveillance DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Donesky-Cuenco D, Nguyen HQ, Paul S, Carrieri-Kohlman V. Yoga therapy decreases dyspnea-related distress and improves functional performance in people with chronic obstructive pulmonary disease: a pilot study. J Altern Complement Med . 2009;15:225-234



HEPATİT B TEDAVİSİ

written by Dr. Aydoğan Lermi

Akut Hepatit B tedavisi

Akut Hepatit B hastalığının ilk haftalarına tedavi verilmez. ilk haftalardan sonra kronikleşme bulguları başlarsa antiviral tedavi başlanır. Tedavide amaç kronikleşmenin engellenmesidir. Akut hepatit B enfeksiyonunun bu ilk döneminde semptomlar ve şikayetlerin tedavisi yapılır. Komplikasyon gelişmediği sürece akut Hepatit B birkaç ay içinde kendiliğinden iyileşir.

Kronik hepatit B tedavisi

Kronik Hepatit B yakından izlenmeli ve tedavi edilmelidir. Kronik Hepatit B tedavisinde kullanılan ilaçlar hastalığın ilerlemesini yavaşlatan, karaciğer yetmezliği, siroz ve karaciğer kanseri gelişmesini engellemeye çalışan ilaçlardır. Bu ilaçlar virüsün aktivitesini yavaşlatarak etki etmeye çalışır. Nadiren bu tedaviler ile tam şifa sağlanabilmektedir ancak virüsü tamamen öldürerek tam bir şifa sağlayan kesin bir tedavi şekli henüz yoktur. Kronik Hepatit B tedavisinde interferon, pegile interferon ve nükleozid nükleotid analogları kullanılmaktadır.

  • İnterferon alfa 2b,
  • Pegile interferon,
  • Lamivudine,
  • Adefovir,
  • Entecavir,
  • Telbivudine,
  • Tenofovir Kronik hepatit B tedavisinde kullanılan ana ilaçlardır.

Kronik Hepatit B hastalarının dikkat etmesi gerekenler:

Kronik hepatit b hastalığında karaciğerde kronik iltihap vardır. Karaciğer sürekli enfeksiyonla mücadele eder. Kronik hepatit B alevlenmelerle ( aktivasyon ) seyreden bir hastalıktır. Hepatit alevlenmeleri aylar sürer ve karaciğerde fibrozis ile sonuçlanır. bu aktivasyonlar sonucu yıllar sonra karaciğer dokusu bozulur ve karaciğer yetmezliği, siroz, karaciğer kanseri tablosu ortaya çıkar. Her enfeksiyon ve toksik madde karaciğerin harabiyetini arttırır. Virüsün aktivasyonunu ve hastalığın hızla ilerlemesine yol açar. Özellikle

  • Alkol,
  • Sigara,
  • Hazır gıdalar içinde bulunan koruyucu maddeler,
  • Karaciğer için toksik ilaçlar,
  • Baharat,
  • Küflü gıdalar,
  • Diğer hepatit enfeksiyonları,
  • Bitkisel ilaçlar karaciğerdeki hasarı arttırıp hastalığı hızlandırabilirler.

Hepatit B virüsünün yayılmasını önlemek amacıyla hastaların yapması gerekenler:

  • Aile bireylerinin test edilerek aşılanması,
  • Doktorunuz, diş hekiminiz ve her tür tıbbi girişimden önce Hepatit B hastası olduğunuzu belirtiniz,
  • Cinsel eşinize ve partnerinize Hepatit B taşıdığınızı belirtin ve aşılanmasını sağlayın,
  • Kronik Hepatit B taşıyan çocukları yuva ve kreşlere göndermeden önce durumu yöneticiye bildirin ve kişilerin aşılanmasını sağlayın,
  • Gebe iseniz mutlaka Hepatit B testlerinizi yaptırın,
  • Hepatit B taşıyıcı ve çocuk sahibi olmak istiyorsanız bunu doktorunuza söyleyiniz, doğum sonrası çocuğun aşı ve serumla korunmasını sağlayınız,
  • Hepatit B taşıyıcısı iseniz kan ve organ bağışı yapmayınız,
  • Kronik Hepatit B hastası iseniz tedavinizi aksatmayınız.

HEPATİT  B GÜNCEL TEDAVİSİ

Kronik Hepatit B, Hepatit B virüsünün (HBV) neden olduğu uzun süreli bir karaciğer enfeksiyonudur. Tedavi, hastalığın ilerlemesini durdurmak, karaciğer hasarını önlemek ve komplikasyonları (siroz, karaciğer yetmezliği, hepatoselüler karsinom) engellemek amacıyla yapılır. İşte kronik Hepatit B tedavisi hakkında özet bilgiler:

1. Tedavi Amaçları:

  • Viral replikasyonu baskılamak: HBV DNA seviyelerini düşürmek.
  • Karaciğer hasarını önlemek: Enflamasyon ve fibrozisi azaltmak.
  • Komplikasyonları önlemek: Siroz ve karaciğer kanseri riskini azaltmak.
  • Bağışıklık sistemini desteklemek: Vücudun virüsle savaşmasına yardımcı olmak.

2. Tedavi Seçenekleri:

Kronik Hepatit B tedavisinde iki ana yaklaşım kullanılır:

A. Antiviral İlaçlar:

  • Nükleos(t)id Analogları (NAs):
    • Etkili İlaçlar: Tenofovir (TDF veya TAF), Entekavir (ETV), Lamivudin, Telbivudin, Adefovir.
    • Etki Mekanizması: Viral DNA polimerazı inhibe ederek virüsün çoğalmasını engeller.
    • Avantajlar: Güçlü antiviral etki, direnç gelişimi düşük (özellikle Tenofovir ve Entekavir).
    • Kullanım: Uzun süreli (genellikle ömür boyu) kullanım gerekebilir.
  • İnterferon Tedavisi:
    • Etkili İlaçlar: Pegile İnterferon alfa-2a veya alfa-2b.
    • Etki Mekanizması: Bağışıklık sistemini uyararak virüsle savaşır.
    • Avantajlar: Sınırlı süreli tedavi (6-12 ay), HBeAg serokonversiyonunu artırır.
    • Dezavantajlar: Yan etkiler (ateş, halsizlik, depresyon), bazı hastalarda kontrendike.

B. Karaciğer Nakli:

  • Endikasyon: İleri evre siroz veya karaciğer yetmezliği olan hastalarda.
  • Amaç: Hayat kurtarıcı bir seçenek olarak değerlendirilir.

3. Tedavi Kararı:

  • Hasta Kriterleri:
    • HBV DNA seviyesi yüksek olanlar.
    • Karaciğer enzimleri (ALT) yüksek olanlar.
    • Karaciğer biyopsisinde orta/şiddetli enflamasyon veya fibrozis olanlar.
    • Siroz veya komplikasyon riski yüksek olanlar.
  • Takip: Düzenli laboratuvar testleri (HBV DNA, ALT, HBeAg/anti-HBe) ve karaciğer görüntüleme.

4. Yan Etkiler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler:

  • Antiviral İlaçlar: Böbrek fonksiyonlarında bozulma (Tenofovir), kemik yoğunluğunda azalma.
  • İnterferon: Depresyon, otoimmün hastalıklar, grip benzeri semptomlar.
  • Direnç Gelişimi: Özellikle eski nesil ilaçlarda (Lamivudin, Adefovir) direnç gelişebilir.

5. Önleme ve Korunma:

  • Aşı: Hepatit B aşısı, enfeksiyonu önlemenin en etkili yoludur.
  • Hijyen: Kan ve vücut sıvılarıyla temastan kaçınmak.
  • Tarama: Yüksek riskli grupların düzenli olarak taranması.

6. Sonuç:

Kronik Hepatit B tedavisi kişiye özeldir ve hastanın klinik durumuna, viral yüküne ve karaciğer hasarı derecesine göre planlanır. Erken teşhis ve uygun tedavi ile hastalığın ilerlemesi durdurulabilir ve yaşam kalitesi artırılabilir.

KRONİK HEPATİT B TEDAVİ YE BAŞLAMA ENDİKASYONLARI VE BRİNİCİ BASAMAK TEDAVİ PLANLARI NELERDİR ?

Kronik Hepatit B tedavisi, hastanın klinik durumuna, laboratuvar bulgularına ve karaciğer hasarı derecesine göre planlanır. Tedavi başlama endikasyonları ve birinci basamak tedavi seçenekleri, uluslararası kılavuzlar (örneğin, AASLD, EASL) tarafından belirlenmiştir. İşte detaylı bilgiler:

1. Tedavi Başlama Endikasyonları:

Kronik Hepatit B tedavisine başlama kararı aşağıdaki kriterlere göre verilir:

A. HBeAg Pozitif Kronik Hepatit B:

  • HBV DNA ≥ 20.000 IU/mL (veya eşdeğeri).
  • ALT düzeyi: Sürekli veya aralıklı yükselme (genellikle > 2x üst sınır).
  • Karaciğer hasarı: Orta/şiddetli enflamasyon veya fibrozis (biyopsi veya non-invazif yöntemlerle).

B. HBeAg Negatif Kronik Hepatit B:

  • HBV DNA ≥ 2.000 IU/mL (veya eşdeğeri).
  • ALT düzeyi: Sürekli veya aralıklı yükselme (genellikle > 2x üst sınır).
  • Karaciğer hasarı: Orta/şiddetli enflamasyon veya fibrozis (biyopsi veya non-invazif yöntemlerle).

C. Sirozlu Hastalar:

  • Kompansasyon durumu:
    • Kompansasyonlu siroz: HBV DNA tespit edildiğinde (herhangi bir seviyede) tedavi başlanır.
    • Dekompanse siroz: Acil tedavi başlanır.

D. Diğer Özel Durumlar:

  • İmmünosupresyon veya kemoterapi alacak hastalar.
  • HIV veya HCV koenfeksiyonu.
  • Aile öyküsünde karaciğer kanseri veya siroz.
  • Gebelik: Yüksek viral yükü olan gebelerde, doğum sonrası vertikal geçişi önlemek için Tenofovir kullanılabilir.

2. Birinci Basamak Tedavi Seçenekleri:

Kronik Hepatit B tedavisinde birinci basamak tedavi seçenekleri, yüksek antiviral etkinliğe sahip ve direnç gelişimi düşük olan ilaçlardır. Bu ilaçlar şunlardır:

A. Nükleos(t)id Analogları (NAs):

  • Tenofovir Disoproxil Fumarat (TDF):
    • Doz: 300 mg/gün.
    • Avantajlar: Güçlü antiviral etki, direnç gelişimi çok düşük.
    • Yan Etkiler: Böbrek fonksiyonlarında bozulma, kemik yoğunluğunda azalma.
  • Tenofovir Alafenamid (TAF):
    • Doz: 25 mg/gün.
    • Avantajlar: TDF’ye benzer etkinlik, daha az böbrek ve kemik yan etkisi.
    • Yan Etkiler: Minimal yan etki profili.
  • Entekavir (ETV):
    • Doz: 0,5 mg/gün (naif hastalar), 1 mg/gün (Lamivudin direnci olanlar).
    • Avantajlar: Güçlü antiviral etki, direnç gelişimi düşük.
    • Yan Etkiler: Nadir yan etkiler.

B. Pegile İnterferon Alfa (Peg-IFN):

  • Peg-IFN alfa-2a veya alfa-2b:
    • Doz: Haftada bir kez subkutan enjeksiyon.
    • Avantajlar: Sınırlı süreli tedavi (6-12 ay), HBeAg serokonversiyonunu artırır.
    • Yan Etkiler: Grip benzeri semptomlar, depresyon, otoimmün hastalıklar.
    • Kullanım: Özellikle genç, kompanse hastalarda tercih edilebilir.

3. Tedavi Planı:

  • Başlangıç Değerlendirmesi:
    • HBV DNA, ALT, HBeAg/anti-HBe, karaciğer hasarı derecesi (biyopsi veya elastografi).
    • Böbrek fonksiyon testleri (TDF/TAF için).
    • Gebelik testi (gerektiğinde).
  • Tedavi Süresi:
    • HBeAg Pozitif Hastalar: HBeAg serokonversiyonu ve en az 12 ay konsolidasyon tedavisi.
    • HBeAg Negatif Hastalar: Genellikle uzun süreli (ömür boyu) tedavi.
    • Sirozlu Hastalar: Ömür boyu tedavi.
  • Takip:
    • HBV DNA: 3-6 ayda bir.
    • ALT: 3-6 ayda bir.
    • HBeAg/anti-HBe: HBeAg pozitif hastalarda 6-12 ayda bir.
    • Karaciğer hasarı: Fibrozis takibi (elastografi veya biyopsi).

4. Tedaviye Yanıt Değerlendirmesi:

  • Virolojik Yanıt: HBV DNA’nın tespit edilemeyen seviyelere düşmesi.
  • Biyokimyasal Yanıt: ALT normalizasyonu.
  • Serolojik Yanıt: HBeAg kaybı ve anti-HBe gelişimi (HBeAg pozitif hastalarda).
  • Histolojik Yanıt: Karaciğer enflamasyonu ve fibrozisinde iyileşme.

5. Özel Durumlar:

  • İmmünosupresyon veya Kemoterapi:
    • HBV DNA pozitif hastalarda tedavi başlanır.
    • HBV DNA negatif, HBsAg pozitif hastalarda profilaktik tedavi önerilir.
  • Gebelik:
    • Yüksek viral yükü olan gebelerde (genellikle > 200.000 IU/mL), doğum sonrası vertikal geçişi önlemek için Tenofovir kullanılır.

6. Sonuç:

Kronik Hepatit B tedavisi, hastanın klinik durumuna ve laboratuvar bulgularına göre kişiselleştirilmelidir. Birinci basamak tedavi seçenekleri (Tenofovir, Entekavir, Peg-IFN), yüksek etkinlik ve düşük direnç profili ile öne çıkar.

Referanslar:

1. JH Hoofnagle, E Doo, TJ Liang, and others. Management of hepatitis B: summary of a clinical research workshop. Hepatology 45: 1056-1075. 2007.

2. AS Lok and BJ McMahon. Chronic hepatitis B. Hepatology 45: 507-539. 2007.

3. European Association for the Study of the Liver. EASL clinical practice guidelines: management of chronic hepatitis B. Journal of Hepatology 50(2): 227-242. February 2009.

4. JL Dienstag. Hepatitis B virus infection. New England Journal of Medicine 359: 1486-1500. 2008

5. World Health Organization. Hepatitis C. Fact sheet N°164. Revised October 2000. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs164/en/. Accessed March 5, 2009.