OVER KANSERİ
Yumurtalık kanseri; Over tümörü;
Over hücrelerinden kaynaklanan kanserdir. Kadınlarda yumurtalıklara over denir. Over ler döllenme için gerekli yumurtaların hazırlandığı ve kadın hormonlarının kontrolünde çalışan bir organdır. Kadınlarda en sık görülen tümörlerden biridir. her 100 kadından biri over kanserinden ölmektedir. Sinsi bir tümördür, teşhis konulduğunda hastaların % 70 inde hastalık ilerlemiştir. Bu nedenle düzenli muayene ve erken teşhisi çok önemlidir.
Over hücrelerinin kontrol dışı çoğalmaya başlaması sonucu ortaya çıkan over kanseri çevreye ve diğer uzak organlara yayılarak hastanın ölümüne neden olabilir. Over kanserleri hiçbir şikayete sebep olmadan büyük boyutlara ulaşabilirler. Hastada hiçbir şikayete neden olmadan etrafa ve birçok organa yayılabilirler. Muayene sırasında kolayca fark edilmezler. Teşhis edildiklerinde hastaların % 70 inde tümör büyümüş ve etrafa yayılmış olur. Şikayete neden olmadan büyümeleri ve teşhis edildiğinde yayılmış olmaları nedeniyle over tümörleri tehlikelidir.
Over kanserlerinin büyük kısmı epiteliyal kanserlerdir. %20 si Germ hücreli tümördür kalanı ise stromal hücrelidir ve hormon ürettiğinden şikayete neden olur.
Over kanseri neden olur?
Over kanserlerinin sebebi bilinmemektedir ancak aşağıda sayılan risk faktörleri over kanseri gelişimini arttırmaktadır.
Over kanseri riskini arttıran faktörler :
- Ailede over kanseri hastası olması;
- Özellikle anne,
- Kız kardeş,
- Kız evlatta over kanseri olması,
- 50 yaş üstü,
- Menstrual adet hikayesi:
- İlk adet 12 yaşından önce ise,
- Çocuk doğurmamış,
- İlk çocuğu 30 yaş üstünde doğurmuş,
- Geç menopoza girmiş ise,
- Öz geçmişinde;
- Meme tümörü,
- Kolon tümörü hikayesi varsa;
- Bazı genlerinde mutasyon var ise özellikle:
- BRCA 1,
- BRCA 2 gen mutasyonları taşıyor ise
- 5 yıldan uzun süre kesintisiz doğum kontrol hapı kullanıyor ise;
over kanseri gelişme riski diğer insanlardan yüksektir.
Over kanserinin belirtileri nelerdir?
Over kanserleri büyük boyutlara ulaşmadan pek bir şikayete neden olmaz. Over kanserleri hep ileri evrelerde şikayete neden olmaya başlarlar buda hastalığın tedavisini çok güçleştirir. Bu nedenle over kanserlerinin teşhisi düzenli jinekolojik muayene ve tetkiklere bağlıdır. Over kanserleri büyük boyutlara ulaşmaya başlayınca aşağıdaki şikayetlere neden olurlar:
- Karında rahatsızlık hissi, karın ağrısı,
- Gaz,
- Hazımsızlık,
- Karında basınç, şişkinlik, gaz, geğirme hissi ve kramplar,
- Karında su toplanması,
- Bulantı, ishal, kabızlık, sık idrara gitme,
- İştahsızlık,
- Hafif bir yemekten sonra aşırı şişkinlik, doygunluk,
- Açıklanamayan kilo alma yada kilo verme,
- Anormal vajinal kanama,
- Tüylenme artışı, seste boğuklaşma ve kabalaşma,
- Akne, sivilce,
- Adet düzensizliği yada adet kesilmesi.
Yukarıdaki şikayetler birçok başka sebebe de bağlı olabileceğinden kolayca geçiştirilir ve atlanır. Buda teşhisin gecikmesine ve over kanserinin daha da yayılmasına neden olur.
over kanseri teşhisi nasıl konur ?
Over kanserinin teşhisi muayene ve testler ile konur. Jinekolojik muayene ve ultrason ile birlikte laboratuar testleri yapılır, kan alınarak yapılan bu testler erken teşhiste çok değerlidir. Şüphe var ise baryumlu barsak filmleri ve tomografi teşhise yardımcı olur.
Over kanserinde laboratuvar testleri:
- CA – 125 kan testi ( over kanserinde yükselir ),
- HE4 testi ( CA-125 ile birlikte kullanıldığında daha değerlidir ).
Bu iki basit kan testi over kanserinin erken teşhisinde çok değerlidir.
Over kanseri tedavisi:
Over kanserinin tedavisi kanserin cinsine ve yaygınlığına bağlı olarak değişir. Yayılmış tümörlerde tedavi şansı azalmaktadır. Epitelyal tümörlerin yaklaşık % 75 i teşhis edildiği anda ileri seviyede yayılmış haldedir. Çok ileri vakalara cerrahi yapılamaz.
Over kanseri tedavisinde cerrahi halen ilk basamakta dır. Cerrahi yapılabilen hastalara ameliyat sonrası kemoterapi ve gerekir ise radyoterapi yapılır. Cerrahide amaç kanser kitlesini etrafındaki lenf bezleri ile birlikte çıkartmaktır. Kemoterapide ise amaç cerrahi olarak alınamayan hücrelerin ilaçlar ile yok edilmesini sağlamaktır. Kemoterapi ilaçları kanser hücreleri ile birlikte birçok normal hücreyi de zedeler yada öldürür, bu nedenle çok yan etkiye neden olur. Radyo terapi kanser hücrelerini öldürmek ve kanser kitlesini küçültmek için kullanılan bir tedavi yöntemidir.
Over kanserinden korunma:
Over kanserinden korunmanın kesin bir yolu, yöntemi yoktur. Bilinen en güvenli korunma yolu düzenli jinekolojik muayene ve testlerin yapılmasıdır. Over kanserlerinde erken teşhis hayat kurtarır. Özellikle üreme çağı dışında jinekolojik muayene çok önemlidir. Over kanseri risk faktörlerinden biri var ise düzenli jinekolojik muayene ve testlerinizi ihmal etmeyiniz.
Referanalar:
1. American Cancer Society
http://www.cancer.org/
2. CancerCare
http://www.cancercare.org/
3. Gynecologic Cancer Foundation
http://www.wcn.org/gcf/
4. National Cancer Institute
National Institutes of Health
http://www.cancer.gov/
5. Canadian Cancer Society
http://www.cancer.ca/
6. The Society of Obstetricians and Gynaecologists of Canada
http://www.sogc.org/
7. Ovarian cancer. National Cancer Institute, National Institutes of Health (NIH) website. Available at: http://www.cancer.gov/ . June 10, 2008.
8. What is ovarian cancer? American Cancer Society website. Available at: http://www.cancer.org/docroot/CRI/content/CRI_2_2_1X_What_is_ovarian_cancer_33.asp?sitearea= . Updated February 6, 2008. June 10, 2008.
9. 9/18/2009 DynaMed Systematic Literature Surveillance DynaMeds Systematic Literature Surveillance : FDA clears a test for ovarian cancer. US Food and Drug Administration website. Available at: http://www.fda.gov/NewsEvents/Newsroom/PressAnnouncements/ucm182057.htm . Published September 11, 2009. September 18, 2009