Yağ embolisi dolaşımda yağ damlacıklarının bulunmasıdır, klinik bulgu vermeyebilir.

• Yağ embolisi teşhisi için spesifik diyagnostik bir testi yoktur.
• Risk faktörleri değerlendirilerek şüpheyi yüksek tutmak gerek,
• Tedavisi sportif tir.

Yağ embolisi sendromu:

• Predispozan faktörlerin ortaya çıkışından 24 -72 saat sonra beliren :
• Peteşiyal döküntü,
  • Özellikle baş boyun, göğüs ön yüzde, subkonjuktival, aksillar, bölgede peteşiyal döküntü vakaların % 2- 50 sinde görülür.
• Solunum şikayetleri:
  • Taşipne, dispne,
  • Dinlemekle krepitan raller,
  • Hemoptizi,
  • Bilateral infiltrasyon,
  • İleri vakalarda ARDS,
• Nörolojik bulgular:
  • Konfüzyon,
  • Baş dönmesi ,
  • İleri vakalarda Koma,
• Ateş
• Kardiyovasküler sistem:
  • Taşikardi,
  • Hipotansiyon,
• Retinal değişiklikler:
  • Peteşi,
  • Purtscher retinopatisi,
• Sarılık
• Renal :
  • Oligüri,
  • Anüri,
• Hematolojik:
  • Trombositopeni < %50 den fazla azalma,
  • Ameni <%20 den fazla azalma,
  • Sedimantasyon saatte >71 üzerinde,
  • Yağ makroglobüli,nemisi ,

Yağ Embolisi tanısı nasıl konur?

• Yukarıdaki bulguları destekleyen laboratvuar verileri,
• Yağ globülleri ( non spesifik ve insensitif dir.
• PA AC filmi: orta ve üst loblarda bilateral infiltrasyon ( kar fırtınası görüntüsü ),
• Lipaz ve Fosfolipaz – A2 de artış,
• Pulmoner Arter kateteri var ise PA basıncında artış,
• Bronko Alveolar Lavaj örneğinde: makrofajlar içerisinde yağ vakuollri ( tanısal sensitivitesi düşüktür),
• Kranial Tomografi: genellikle normaldir, ileri vakalarda ödem ve nonspesifik infaktüsler görülebilir.

Yağ embolisi için predispozan faktörler:

• Travma,
• Ortopedik cerrahi girişimler,
• Alt ekstremite ve pelvik kırıklar, uzun kemik kırıklarının %20 sinde yağ embolis iolur.
• Kapalı kırıklar,
• Adipoz doku travması, mekanik travma, liposuction,
• Yumuşak doku travması,
• Karaciğer yetmezliği,
• Kemik iliği travması,
• Eksojen yağ enjeksiyonu: Total parenteral beslenme ( TPN), propofol, lenfografi,
• Diğer yağ emboli sebepleri:
  • Orak hücre anemisi krizi,
  • Yanıklar,
  • Pankreatit,
  • Yüksek iftifa hastalığı,
  • Ekstra korporeal dolaşım.

Yağ embolisi tedavisi:

• Masif yağ embolisinde mortalite tedaviye rağmen %5-15 arasında dır.
• HEPARİN: rolü tam olarak aydınlarılamamıştır, teorik olarak lipazı aktive ederek lipemik serumu temizlediği düşünülüyor ancak altta yatan patolojinin ( kırık vb.) aşırı kanama riski var.
• Profilaktik steroid kullanımının hiçbir faydası olmadığı gösterilmiş.
• Yağ embolisini azaltmak – önlemek için: eksternal cerrahi fiksasyon, hipovoleminin hızla düzeltilmesi önerilir.

Referanslar

• Mellor, A, and N. Soni. “Fat embolism.”Anaesthesia 2001; 56(2): 145.
• Georgopoulos & Bouros. “Fat Embolism Syndrome: Clinical Examination is Still the Preferable Diagnostic Method.” Chest 2003; 123(4): 982-3.

Alkali Fosfataz; Alkalen Fosfataz; ALP

Tüm vücut dokularında bulunan bir enzimdir, özellikle fosfat guruplarının ortadan kaldırılması ve temizlenmesinde rol alan bir enzimdir. En çok karaciğer, böbrekler, safra yolları ve kemiklerde bulunur.
Bkz :ALP izoenzimleri.

ALP’nin Önemi:

1. Karaciğer Sağlığı: Yüksek ALP seviyeleri, karaciğer hastalıkları veya safra yollarındaki tıkanıklık gibi durumlardan kaynaklanabilir. Bu nedenle, ALP testi karaciğer fonksiyonunu değerlendirmek için kullanılır.
2. Kemik Sağlığı: ALP, kemik metabolizmasında önemli bir rol oynar. Yüksek ALP seviyeleri, osteoporoz veya Paget hastalığı gibi kemik hastalıklarının göstergesi olabilir.
3. Diğer Durumlar: ALP seviyeleri, bazı kanser türleri, gebelik ve bazı enfeksiyonlar gibi durumlarda da artabilir.

Laboratuvarda Açken alınan kandaki miktarına bakılır. Birçok ilaç ALP seviyesini etkiler:

• Allopürinol,
• Antibiyotikler,
• Doğum kontrol ilaçları,
• Şeker ilaçları,
• Klorpromazin,
• Kortizon,
• Erkek hormonları,
• Metildopa,
• Narkotik ağrı kesiciler,
• Ağrı kesiciler ( NSAI),
• Propranolol,
• Trankilizanlar,
• Trisiklik antidepresanlar.

Alkali Fosfataz testi ne için yapılır?

Alkali fozfataz testi karaciğer ve kemik hastalıklarının tespitinde kullanılır. Karaciğer fonksiyon testlerinden birisidir.

Alkali Fosfataz için normal değerler:

Yaşa ve cinse göre değişiklik gösterir Erişkin için 44-147 IU/L dir.

ALP yi arttıran sebepler:

• Safra yolları tıkanması,
• Kemik hastalıkları,
• B ve O kan gurubu insanlarda aşırı yağlı gıda ALP arttırır,
• Kemik kırıkları,
• Hepatit,
• Hiperpartiroidi,
• Lösemi,
• Karaciğer hastalıkları,
• Lenfoma,
• Kemik tümörleri,
• Osteomalazi,
• Paget hastalığı,
• Riketsiya,
• Sarkoidoz.

Alkali Fosfataz hangi hastalıkların teşhisinde kullanılır?

• Alkolizm,
• Alkolik karaciğer harabiyeti ( hepatit / siroz),
• Safra yolları hasarı,
• Safra taşları,
• Dev hücreli temporal arterit ( Giant Cell Temporal Arteritis),
• Multipl Endokrin Neoplazi tip II ( MEN II),
• Pankreatit,
• Renal hücreli karsinom hastalıklarının teşhisinde ve tedavi takibinde ALP önemli bir testtir.

Alkali Fosfataz seviyesini düşüren sebepler ( hipofosfatazemi):

• Kötü beslenme,
• Protein eksikliği,
• Wilson hastalığı.

ALP testi, sağlık durumunun değerlendirilmesinde önemli bir yardımcıdır, hastalıkları izlemek veya tanı koymak için ALP testi sıkça kullanılır.

Referanslar:
1. Berk PD, Korenblat KM. Approach to the patient with jaundice or abnormal liver test results. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2007:chap 150.
2. Pratt DS. Liver chemistry and function tests. In: Feldman M, Friedman LS, Brandt LJ, eds. Sleisenger and Fordtran’s Gastrointestinal and Liver Disease. 9th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2010:chap 73.