Formül lökosit, Periferik yayma sayımı

Çeşitli akyuvar tiplerinin yüzde oranlarının tayinine akyuvar formülü yada formül lökosit denir. Kanda bulunan 100 akyuvardan kaçının nötrofil, monosit, eozinofil, bazofil, lenfosit olduğunun saptanmasıdır. Bunun için öncelikle bir Periferik Yayma hazırlanır ve boyanır.  Hazırlanan yayma 100’lük objektifte incelenir ve 100 adet lökosit sayılır.

periferik yaymada kanın şekilli elemanları

Akyuvar sayısının arttığı her olayda, genel artışa, akyuvarların bütün çeşitleri aynı oranda katılmazlar. Enfeksiyonun  tipine göre veya hastalığın akut, kronik oluşuna göre akyuvarların çeşitleri sayıları  ve oranları farklı olur. Akut hastalıklarda en fazla nötrofiller, kronik hastalıklarda ise lenfositler artar. Paraziter hastalıklarda ve bazı deri hastalıklarında eozinofillerin seviyesi yükselir. Sıtma da ise monositler çoğalır. Genel olarak; komplikasyon yapmayan bir hastalığın akut döneminde en fazla nötrofiller artar. Savunma ve hastalığın yenilmesi döneminde monositler, iyileşme ve toparlanma döneminde lenfosit ve eozinofiller artarlar. Akyuvarların yüzde oranlarının saptanması hekime hastalıkların ayırt edici tanılarında bir dereceye kadar fikir verir. Bir hastalığın gidişinin izlenmesinde büyük yarar sağlar.

Periferik yayma hazırlanması; Sürme kan Froti hazırlanması; Formül Lökosit; Blood Film,
1 – Lamel, lamla arasında 45 derecelik açı olacak şekilde mercimek tanesi büyüklüğündeki kan damlasının önüne konur.

2-Lam hafifce geri çekilir, damlaya değdirilir, lamın temas kenarı boyunca kan yayılır ve ileri doğru sürülerek yayma hazırlanır.
3-Periferik yayma, havada kurutulur,
4-Yayma Metil Alkol ile 3-5 dakika tespit edilir,
5-Her yayma için 5 cc. Distile su mezüre konur. Üzerine her 1 cc. distile su için bir damla giemsa boyası ilave edilir ve her damlatmadan sonra bilek hareketleri ile karıştırılır. Yayma üzerine hazırlanan giemsa boyası dökülür ve 30 dk. sonra yıkanarak kurutulur,  sedir yağı ile 100’lük objektifde inceleme yapılır.