Ferritin testi; Serum ferritin;

Ferritin hücrelerin içinde ilerde kullanılmak üzere demir saklayan proteindir. İnsan vücudu için demir çok değerlidir. Vücudumuz demiri atamaz, demir kullanıldıktan sonra ferritin ile hücre içinde depolanır. Ferritin testi kandaki demir miktarını gösterir. Demir arttıkça ferritin de artar. Demir içeren ilaçlar ferritin düzeyini etkiler.

Ferritin testi ne için istenir?

Ferritin testi vücudun demir deposunu gösterir, kansızlık araştırmasında, kronik hastalık anemisi teşhisinde istenir.

Ferritin normal değeri:

Erkeklerde: 12 – 300 ng/mL,
Kadınlarda: 12- 150 ng/mL arasındadır.

Ferritin miktarını arttıran sebepler:

•  Enfeksiyon hastalıkları sırasında ferritin seviyesi artar,
•  Alkolik karaciğer hastalıkları,
•  Sık kan nakli yapılması,
•  Hemokromatoz sırasında ferritin yükselir.

Ferritin seviyesini düşüren sebepler:

•  Kronik kan kayıpları;
  •  Aşırı adet kanamaları,
  •  Gastrointestinal sistem kanamaları,
•  Demir emiliminin bozulması,
•  Demir eksikliği anemisi sırasında ferritin düşer.

Referanslar:

McPherson RA and Pincus MR. Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods. 21st ed. Philadelphia, Pa: WB Saunders; 2007:78.

Hoffman R, Benz Jr. EJ, Shattil SJ, et al., eds. Hematology: Basic Principles and Practice. 4th ed. Philadelphia, Pa: Churchill Livingston; 2005:482.

1. Demir eksikliği anemisi nedir?

Demir eksikliği anemisi : kan hücrelerinin yapımı için gerekli olan demirin dışarıdan besinlerle yetersiz alınması yada vücuttan aşırı miktarda kaybedilmesi sonucu kan hücrelerinin azalması ve kansızlığın oluşmasıdır.

2. Çocukluk çağında demir eksikliği anemisi ?

Ülkemizde en sık 6-24 aylar arasındaki; anne sütünü az alan, fazla inek sütü tüketen ve demirden zengin ek gıdaların diyete eklenmediği süt çocuklarında gözlenmektedir. İkinci sıklıkla büyümenin hızlı olduğu okul çağındaki çocuklarda ve adolesanlarda da rastlanmaktadır.

3. Demir eksikliği anemisi neden olur?

•  Hızlı büyüme nedeniyle vücut demir gereksiniminin artması
•  Besinlerle yetersiz demir alınması
• Besinlerle alınan demirin emiliminde bozukluk olması
•  Kanama ile vücuttan demir kaybının artması

Çocukluk çağında sıklıkla ilk iki nedenin bir arada olduğu durumlarda anemi gelişir.

4. Demir eksikliği anemisinin belirtileri nelerdir?

Aneminin süresi ve ciddiyetine bağlı olarak bulgular değişebilir, hafif demir eksikliği anemisinde hiçbir bulgu olmayabilir. Bunun yanında solukluk, halsizlik, çabuk yorulma, çarpıntı, dikkat azalması, daha küçük çocuklarda; huzursuzluk, iştahsızlık en sık gözlenen bulgulardır.

5. Demir eksikliği anemisinin tedavisi nasıl yapılır? 

Demirden zengin gıdaların diyete eklenmesi ve demir içeren preperatların kullanılmasıyla kolayca tedavi edilebilir. Vücut demir depolarının dolması için tedaviye uygun dozlarda en az 3 ay devam edilmelidir.

6. Demir içeren preparatlar kullanılırken nelere dikkat edilmelidir?

Doktorunuzun belirttiği dozlarda günde 2 yada 3 kez, iki öğün arasında, yemeklere karıştırılmadan verilmelidir. Taze sıkılmış meyve suları ile alınması demirin barsaklardan emilimini artıracaktır.Yan etkiler görüldüğü zaman daha düşük dozlarda ve tek seferde de verilebilir.

7. Tedavinin yan etkileri nelerdir?

Dişlerde boyanma, ağızda metalik tat hissi, bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal, kabızlık en sık görülen yan etkilerdir. Dişlerdeki boyama geçicidir, ancak nadiren de kalıcı olabilir. Verilen demir preparatının ağzın gerisine doğru verilmesiyle önlenebilir. Hastanın gaitası koyu renk çıkabilir. Diğer bulguların gözlenmesi tedavinin kesilmesini gerektirmez, dozun azaltılması ve yemeklerle birlikte alınması yeterlidir.

8. Demir preparatlarının fazla alınması zararlı mıdır ?

Demirin azı olduğu kadar fazlası da zararlıdır. Fazla alınan demir vücutta, özellikle eklemler, kalp, karaciğer gibi organlarda birikerek bu organların fonksiyonlarını bozabilir.

9. Demirden zengin gıdalar nelerdir?

Kırmızı etler, tavuk, balık, yumurta, ıspanak, bezelye, fıstık, pekmez ve üzüm demirden zengin gıdalar arasında yer alır.

10. Çocukluk çağında demir eksikliği anemisi nasıl önlenebilir?

Anne sütüne en az 6 ay devam edilmesi, anne sütünün olmadığı durumlarda demir içeren mamaların kullanılması, 6 aydan sonra ek gıdalara geçildiği zaman demirden zengin gıdaların diyete eklenmesi ve inek sütünün günde yarım litreden fazla kullanılmamasıyla demir eksikliği anemisinin gelişmesi önlenebilir.