LABORATUVARLARDA ENFEKSİYON KONTROLÜ TALİMATI

• AMAÇ:Laboratuvarda çalışan sağlık personelinin laboratuvar kaynaklı enfeksiyonlardan korunması için gereken uygulama kurallarının belirlenmesi.
• KAPSAM:Laboratuvarda çalışan tüm sağlık personelini

3-   UYGULAMA:

• Üniteye kabul edilen tüm numunelerle yapılacak olan işlemler esnasında standart izolasyon önlemlerine uyulmalıdır.

• Kan ve vücut sıvılarıyla ilgili işlemler sırasında eldiven giyilmeli, eldiven çıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır.
• Kan ve diğer vücut sıvılarının sıçraması ihtimali bulunan durumlarda maske ve gözlük takılmalı, önlük
• Perkütan yaralanmaların  önlenmesi  için  iğneler  kullanıldıktan  sonra  kılıflarına  tekrar takılmamalı, eğilip bükülmemeli, kesici delici alet kutusuna atılmalıdır .
• Santrifüjleme ve vorteksleme işlemleri sırasında enfekte aerosol oluşumunun engellenmesi için işlem bittikten sonra 15 dakika beklenerek kapak açılmalı ve tüpler işleme alınmalıdır.
• Enfekte aerosol   oluşumunun   engellenmesi     için    enfekte     özeler     alevin     üst    ucunda kurutulduktan sonra alevin içinde kor haline
• Laboratuvarlarda yiyecek ve içecek tüketilmemelidir.
• Laboratuvardaki soğutucularda yiyecek, içecek saklanmamalıdır.
• Ağız ile pipetleme yapılmamalı, otomatik pipetler kullanılmalıdır.
• Tüberküloz şüpheli örnekler tip 2 güvenlik kabinlerinde çalışılmalıdır.
• Laboratuvar temizliği “Hastane Temizliği Prosedürü”ne uygun olarak yapılmalı, materyal dökülmesi ya da sıçraması durumlarında ilgili bölüm “Dezenfeksiyon ve Sterilizasyon Uygulamaları Prosedürü”nde belirtilen yer-yüzey dezenfektanları ile dezenfekte
• Laboratuar kaynaklı  tüm  tıbbi  atıklar  “Atık  Yönetimi  Prosedürü”ne  uygun  olarak uzaklaştırılmalıdır.
• Riskli yaralanma  ve  maruziyet  durumlarında  “Personel  Yaralanmalarının  İzlenmesi Talimatı’’na göre hareket
• Ünite çalışanlarının sağlık takipleri “Personel Sağlığının Takibi Talimatı”na uygun olarak yapılmalıdır.

İSHALLİ HASTALARDA ENFEKSİYON KONTROLÜ TALİMATI

1-   AMAÇ:

İshalli hastalardan sağlık personeline ve diğer hastalara bulaşın engellenmesi amacıyla uygulanacak enfeksiyon kontrol önlemlerinin belirlenmesidir.

2-   TANIM:

Hastane kaynaklı gastroenterit; hastaneye yatıştan 72 saat sonra akut başlangıçlı, 12 saatten daha uzun süreli sulu dışkılama olmasını ve/veya kusma ve/veya ateş (>38 derece) varlığını ifade eder. Bulaşma doğrudan fiziksel temas, sağlık personelinin elleriyle veya kontamine çevreden fekal-oral yolla olmaktadır.

3-  KAPSAM:

Tüm sağlık personelini kapsar.

4-   UYGULAMA:

• İlk ve en etkili öneri olarak her hasta ile temastan önce ve sonra ‘El Hijyeni Talimatı’na uygun olarak eller yıkanmalıdı
• Hasta ve malzemelere dokunmakla oluşacak kontaminasyonun engellenmesi amacıyla her hastada değiştirilmek üzere eldiven Eldiven giymeden önce ve sonra eller yıkanmalıdır.
• Aynı hastanın farklı vücut bölgelerinde işlem yapılırken de eldiven değiştirilmeli ve eldiven çıkartıldıktan sonra eller yıkanmalıdır.

• Enfeksiyöz ishalli bir hastada ‘İzolasyon Prosedürü’nde belirtilen standart önlemlerin uygulanması Ancak bez bağlanan veya altı yaş altında dışkılama kontrolü olmayan çocukta ve C. difficile ishalli hastalarda ek olarak temas önlemlerine uyulmalıdır.
• Akut ishalli sağlık personeli hekim tarafından değerlendirilerek tetkik sonuçlarına göre hasta bakımından uzaklaştırılmalıdır.
• Salmonelloz dışındaki durumlarda, sağlık personeli klinik olarak  iyileştiği zaman hasta bakımına dönebilir. Ancak günlük hasta bakımında kişisel hijyene çok dikkat
• Salmonella enfeksiyonu geçiren sağlık personeli ise en az 24 saat arayla alınan üç dışkı kültürü negatif bulunduğu takdirde hasta bakımına dönmelidir. Antibiyotik bitiminden en az 48 saat geçtikten sonra kültürler alınmalıdır.
• Nozokomiyal bulaşmada rol oynayabilecek endoskop, solunum tedavi cihazları araç ve malzemeler ‘Dezenfeksiyon ve Sterilizasyon Uygulamaları Prosedürü’ne uygun şekilde dezenfekte edilmelidir.
• Nozokomiyal ishali azaltmak amacıyla hastaya yönelik risk faktörleri önlenmelidir. Gereksiz antibiyotik, antasit veya H2 bloker ve lavman kullanımı azaltılıp, nazogastrik tüpler olabildiğince kısa süre uygulanmalıdır.
• Salgınların saptanıp      yayılmalarının      önlenebilmesi      için    rutin     sürveyans      çalışmaları yapılmalıdır.

• Salgından şüphelenildiği durumlarda ‘Salgın İnceleme Talimatı’na uygun hareket edilmelidir.

KAN TRANSFÜZYONU TALİMATI

2. AMAÇ:Hastaların kana ihtiyaçlarını karşılamak ve bu hizmet için kan almak ve/veya kan ürünlerinin temininin gerçekleştirilmesi, ürünlerin kritik stok seviyelerinde muhafazasının sağlanması ve transfüzyon işlemindeki standartların belirlenmesi.
3. KAPSAM:Hastanemiz kan transfüzyon merkezini ve hasta bakımı yapılan tüm yataklı servisleri

3.   UYGULAMA Donasyon İşlemi:

• Kan Bankası hizmetlerimiz 24 saat sürekli olarak, donör faaliyetlerimiz ise 08.00-15.00 saatleri arasında sunulmaktadır.
• “Laboratuar Rehberi’nde” donör kabul kriterlerine uygun donörden bağış kabul edilir.
• “Laboratuar Rehberi’nde” donör ret ve geçici ret kriterlerine göre bağış ret edilir.

Kanın istenme şekli:

• Kan istenen hastadan servis hemşiresi cross için hemogram tüpü standardına göre kan alır.
• Kanı, doktorun doldurduğu “Kan İstem Belgesi” ve tüpün üzerinde barkot ile birlikte kan bankasına gönderir.
• Aynı işlem otomasyon sisteminde de görülür.

Kanın veriliş şekli:

• Kan bankası hemşiresi gelen hasta kanını ve istek formunu alır, tüpteki barkot ile bilgisayardan yapılan kan istemlerini kontrol eder.
• Önce hastanın kan grubuna bakar, (kayıtlı değilse) bilgisayar ortamında hastaya ve kan grubu defterine kayıt eder. Daha sonra bu talebin stoklardan karşılanıp karşılanamayacağına bakar.
• Uygun kan varsa kan grubu tekrar kontrol edilir. Uygun kanın cross-matching işlemi yapılır.
• Stoklardan karşılanamayan kan için anlaşmalı Kan Merkezinden istem yapılır.
• Cross-matching, hastaya ve kana ait bilgiler bilgisayar ortamına ve “Cross Kayıt Defterine” kaydedilir.
• Kanı veren hemşire imzası ile ‘’cross uygundur’’ etiketini taşıyan kan, kan verme seti ve transfüzyon takip formu hazırlanıp hasta servisine ulaştırılır.
• Bilgisayarda kan verme işlemi ve yapılan işlemler onaylanır.
• Kan istem belgesine hastaya verilen her ünite kanın numarası yazılır ve kan istem belgeleri dosyasında arşivlenir.
• Donör kayıt defterinde verilen kanın kayıtlı olduğu satıra kanın verildiği hastanın bilgileri kaydedilir.

Kan ürün transferinin transferi:

• Tam kan ve eritrosit süspansiyonları +2/6ºC’ sağlayan taşıma kaplarıyla,TDP ve kriopresipitat donmuş halde iken saklama koşullarında, eritilmiş halde ise +2/6ºC sağlayan taşıma kaplarıyla, trombosit süspansiyonları +20/24ºC’de transferleri sağlanır.
• Transfüzyon sonrası serviste doldurulan ve kan merkezine geri dönen transfüzyon takip formu incelenir. Reaksiyon yoksa reaksiyon görülmeyen kanlar dosyasında arşivlenir.

Hastaya ürünün verilmesi :

• Uygun olduğu tespit edilen ve onaylanan kan hastaya takılır.
• Bir süre yakın takip ile reaksiyon ve komplikasyon gelişip gelişmediği kontrol edilir.
• Herhangi bir komplikasyon görüldüğünde hemen işlem sonlandırılır ve servis hekimi haberdar edilir.
• Uygun saklama koşullarına sahip olmayan yerlerden “iade edilen” kan ürünleri en geç 30 dakika sonrasında kan merkezine kabul edilebilir.

Kan grubu tayini:

• Jel-Difüzyon Metodu: Kan grupları rutinde bu yöntemle test edilmektedir.
• Rh Subgrup Tayini: Rh (-) negatif bulunan kanların subgrup tayinleri jel-difüzyon metodu ile yapılmaktadır.
• Kan grubu tayini için kanlar donör kanlarından numara ile, servis veya polikliniklerden hemogram tüpünde üzerinde barkotla gelir. Barkotla gelen kanların istemleri bilgisayar ortamında kontrol edilir.
• Kan grubu çalışılıp belirlendikten sonra kan grubu defterine ve bilgisayar ortamına kayıt edilir. Servis ve polikliniklerden gelen kanların işlemleri onaylanır.

Cross-Matching:

• Hazır ticari kitler kullanılmakta ve Jel-Difüzyon metodu ile yapılmaktadır.

Kan ürünleri İmhası:

• Kullanılmayan, miadı dolan, serolojik tarama testleri pozitif bulunan, üretim hatası veya hazırlık aşamasında sterilitesi bozulan ürünler , ilgili hekim ve hemşirenin imzasıyla tutanak tutulup imhaya gönderilir.
• Tutanaklar İmha Tutanağı Dosyasında arşivlenir. İmha edilen kanlar bilgisayar ortamında imha seçeneğiyle stoktan düşülür.

Stoklarda Bulunmayan Kanın Temini:

• Kan Merkezimiz Kızılay Kan Merkezi ile anlaşmalıdır.

TÜBERKÜLOZDAN KORUNMA TALİMATI

1. AMAÇ:Tüberkülozdan korunmak için gerekli önlemlerin alınmasıdır.
2. KAPSAM:Hastalarla, hastaların vücut sıvılarıyla veya kontamine olmuş tıbbi cihazlar, aletler, yüzeyler ve havayla temas etme ihtimali yüksek olan tüm personel risk grubunu oluşturur.

3.UYGULAMA:

• Sağlık personelinin işe başlama tarihini takiben ilk bir ay içinde tüberküloz açısından değerlendirilmesi Sonrasında periyodik olarak her yıl “Personel Sağlığının Takibi” talimatında belirtildiği şekilde takipleri yapılmalıdır.
• Tüberküloz olduğu bilinen ya da şüphe edilen hastaların odalarına giren herkes koruyucu maske((N95 ya da FFP3) kullanmalıdır.
• Tüberküloz olduğu bilinen ya da şüphe edilen hastalara öksürük oluşturan ya da damlacık saçılmasına yol açan işlemlerin (balgam çıkarma, bronkoskopi, endotrakeal entübasyon, aerosol tedavileri ) uygulanması sırasında koruyucu maske((N95 ya da FFP3) kullanılmalıdır.
• Havada asılı kalan damlacık çekirdeklerinin inhale edilmesini önleyecek yönetimsel ya da mühendislik önlemlerinin bulunmadığı alanlarda çalışan sağlık personelleri (tüberküloz hastalarının nakliyle uğraşan kişiler ile bu hastalara acil cerrahi girişim ya da diş ile ilgili işlem yapılması) ve damlacık oluşumuna yol açan işlemlerle uğraşan labaratuvar personeli tüberküloz koruyucu maske ( N95 ya da FFP3 ) kullanmalıdır.
• Tüberkülozdan şüphelenilen her hasta, tanı konulana kadar bulaştırıcı kabul edilmeli ve buna uygun şekilde izole
• İzolasyon odasının kapısı kapalı tutulmalı, pencereler açık tutularak yeterince havalandırılması sağlanmalıdır.
• Nonspesifik kliniklerde tüberküloz nedeni ile izole edilen hastaların ve tüberküloz kliniklerinde yatan tüm hastaların cerrahi tipte maske takmaları sağlanmalıdır.
• Tüberküloz hastalarının bulaş riski olduğu sürece ‘İzolasyon Prosedürü’nde belirtilen şekilde izolasyonları sürdürü Hastalar neden izole edildikleri ve bulaş şekli hakkında bilgilendirilmeli ve kurallara uyumu izlenmelidir.
• Tüberküloz ve dirençli tüberküloz onam formları hastalara mutlaka okutulmalı ve imzalatılmalıdır.
• Çok ilaca dirençli (MDR) tüberküloz servisinde; ‘Çok İlaca Dirençli Tüberküloz Servisinde Enfeksiyon Kontrol Talimatı’na uygun hareket edilmelidir.

ÇOK İLACA DİRENÇLİ TÜBERKÜLOZ SERVİSİNDE ENFEKSİYON KONTROL TALİMATI

1.      AMAÇ: Çok     ilaca     dirençli      (MDR)      tüberküloz       servisinde       yatan      hastaların       izolasyonunun sağlanması,çalışan personele ve ziyaretçilere bulaşın engellenmesidir.

2.      KAPSAM:MDR tüberküloz servisinde çalışan tüm personeli kapsar.

3.      UYGULAMA

• MDR tüberküloz hastaları servise yatışlarından önce, basil negatif oluncaya kadar servis dışına çıkamayacaklarını ve ziyaretçi kabul edemeyeceklerini belirten onam formlarını imzalamalıdır.
• Basil pozitif MDR tüberküloz hastalarının servis içinde diğer hastalardan ayrı bir bölümde internasyonu sağlanmalıdır.
• Basil pozitif MDR tüberküloz hastalarının servis dışına çıkmaları engellenmeli, kantin ihtiyaçları telefonla sağlanmalıdır.
• Basil negatif MDR tüberküloz hastalarının servise giriş-çıkışları kontrol altına alınmalıdır.
• MDR tüberküloz servisinde çalışan tüm personel ‘Tüberkülozdan Korunma Talimatı’na uygun hareket

BRONKOSKOP DEZENFEKSİYONU TALİMATI

1.  AMAÇ

Endoskopik girişimlerde enfeksiyon riskini önlemek ve endoskopik cihazların uygun dezenfeksiyon yöntemini belirlemek.

2.  KAPSAM

Bronkoskopi uygulamaları yapan tüm birimleri kapsar.

3.  SORUMLULAR

Bronkoskopi uygulamaları yapan birimlerdeki sağlık çalışanları.

4.  UYGULAMA

• Steril dokulara giren tüm bronkoskoplar her kullanım öncesi steril Ancak bunun mümkün olmadığı durumlarda yüksek düzey dezenfeksiyon uygulanabilir.
• Steril dokularla temas eden endoskopik aksesuarlar (biyopsi forsepsleri, sitoloji fırçaları, ) steril edilmeli veya tek kullanımlık olmalıdır.
• Endoskoplar kullanım sonrası hemen bulundukları yerde dekontamine
• Endoskobun hortum yüzeyindeki kaba kir ve sekresyonlar temiz bir gazlı bez ile alındıktan sonra ayrılabilen tüm parçaları sökülür ve enzimatik deterjan çözeltisi içinde 5 dakika
• Endoskop ve parçaları üzerinde organik madde kalmayıncaya dek yıkanır.
• Endoskobun iç kanalları bol su ile jet akım sağlanarak yıkanır, fırçalanır.Hareket edebilen parçaları tüm pozisyonlara
• Endoskop ve parçaları bol basınçlı su ile durulanır.
• Yüksek düzey dezenfektan çözeltisi içine konulmadan fazla suyu giderilir (aletin ıslaklığı dezenfektanı sulandırarak etkin yoğunluğun azalmasına neden olabilir).

• Yüksek düzey dezenfektan içine tamamen batırılarak önerilen sürede Tüm iç ve dış yüzeylerin dezenfektan solüsyon ile temas etmesi gereklidir. Bunun için lümenlerden dezenfektan geçirilerek hava kabarcıkları kalmaması sağlanmalıdır.
• Bronkoskoplarda yüksek düzey dezenfeksiyon sonrası son durulama işleminde steril distile su kullanılmalıdır.
• Son durulamanın akan su ile yapılamadığı durumlarda bu su, her durulama işleminden sonra
• Temizlik için kullanılan fırçalar temizlendikten sonra yüksek düzeyde dezenfekte edilmeli veya tek kullanımlık olmalıdır
• Otomatik yıkama makineleri kullanılıyor ise, bronkoskopların dış yüzeyi makineye yerleştirilmeden önce enzimatik deterjanla iyice yıkanmalı, tüm kanalları fırçalanarakHazırlanan dezenfektan üretici firma önerileri dikkate alınarak uygun sürede değiştirilmeli ve üzerine ekleme yapılmamalıdır.

• Dezenfektan solüsyonunun aktivitesi, stripler ile kullanım süresi sonuna kadar her gün kontrol Strip ile renk değişimi saptanmayan veya görünümü bulanık, tortu içeren kirli çözeltiler kullanım süresini beklemeden değiştirilmelidir.
• Günün ilk vakası alınmadan önce aletler dezenfektanda üretici firma önerisine göre uygun süre
• Kullanılan dezenfektan küvetlerinin kapakları kapalı tutulmalı, üzerine dezenfektanın kullanılmaya başlandığı tarih ve son kullanma tarihi yazılmalıdır.
• Uygulayıcılar işlem esnasında “kişisel koruyucu ekipman (eldiven, önlük ve gözlük) kullanmalıdı
• Dezenfekte edilmiş bronkoskoplar yeniden kontamine olmalarını önleyecek şekilde, kurumayı kolaylaştırmak için dikey pozisyonda ve dolap içerisinde saklanmalıdır.
• Bronkoskopi ünitesi çalışanları “Personel Sağlığının Takibi” prosedürü çerçevesinde sağlık takiplerini yaptırmalıdı
• Bronkoskopların her kullanımından sonra hasta adı soyadı, dosya numarası, endoskopiyi uygulayan hekimin adı soyadı, cihaz seri numarası kayıt altına alınmalıdır.
• Enfeksiyon kontrol komitesinin onayı alınmadan başka bir dezenfektan kullanılmamalıdır.
• Bronkoskopik uygulamaya bağlı bir enfeksiyon gelişirse Enfeksiyon Kontrol Komitesine haber

ACİL SERVİSTE ENFEKSİYON KONTROLÜ TALİMATI

1-   AMAÇ:

Acil serviste çalışan sağlık personelinin ve acil servise başvuran hastaların enfeksiyon riskinin en aza indirilmesi için alınacak önlemlerin belirlenmesidir.

 2-  KAPSAM:

Acil serviste çalışan tüm sağlık personelini kapsar.

3- UYGULAMA:

• Acil servise kabul edilen tüm hastalar için “Standart İzolasyon Yöntemleri”ne uygun hareket edilmelidir
• Her hasta ile temastan önce ve sonra “El Hijyeni Prosedürü”ne uygun olarak el hijyeni sağlanmalıdır.
• Acil durumlarda ağızdan ağıza resusitasyon olasılığını en aza indirmek için ağızlık, ambu gibi solunum aletleri hazırda bulundurulmalıdır.
• Perkütan yaralanmaların önlenmesi için iğneler kullanıldıktan sonra kılıflarına tekrar
• takılmamalı, eğilip bükülmemeli, delici kesici alet kutusuna atılmalıdır.
• Acil serviste kullanılan alet ve ekipmanlar ‘”Dezenfeksiyon-Sterilizasyon Talimatı”na uygun dezenfekte
• Acil servisin yoğunluğundan ve hastalara acil müdahale gerektiğinden, asepsi kurallarına uyulmadan yapılan girişimler enfeksiyon riskini arttırmaktadır. Bu nedenle yapılması gereken işlemlerin aciliyeti iyi değerlendirilmeli, işlemler mümkünse hasta yattıktan sonra serviste, daha uygun koşullarda yapılmalıdır.
• Kan ve vücut sıvılarının bulaşması ,riskli yaralanma ve maruziyet durumlarında “Personel Yaralanmaları İzlem Talimatı”na uygun hareket
• Perkütan yaralanmaların önlenmesi için iğneler kullanıldıktan sonra kılıflarına tekrar takılmamalı, eğilip bükülmemeli, delici-kesici atık kutusuna atılmalıdır.
• Ünite çalışanlarının sağlık takipleri “Personel Sağlığının Takibi Prosedürü”ne uygun olarak yapılmalıdır.
• Üriner kateter ve damar içi kateter takılması esnasında “Üriner Kateter İlişkili Enfeksiyonların Önlenmesi” talimatı ve “Damar İçi Kateter İlişkili Enfeksiyonların Önlenmesi” talimatına uyulmalıdır
• Ünite temizliği “Hastane Temizliği Prosedürü”ne uygun olarak yapılmalıdır.
• Temas, damlacık ve solunum yolu izolasyonunda “İzolasyon Prosedürü”nde
• belirtilen önlemler alınmalıdır
• Acil servisteki hastalara yaklaşımda alınması gereken izolasyon önlemleri Tablo1’de belirtilmiş

Tablo 1: Çeşitli klinik durumlarda muhtemel patojenler ve bunlara karşı alınması gereken izolasyon önlemleri

AMELİYATHANEDE ENFEKSİYON KONTROLÜ TALİMATI

1. AMAÇ: Ameliyathane kaynaklı enfeksiyonların önlenmesi için gerekli enfeksiyon kontrol standartlarının oluşturulmasıdır.
2. KAPSAM: Ameliyathane çalışanlarını

3.  UYGULAMA:

• Ameliyathanenin tüm yüzeyleri pürüzsüz, yuvarlak köşeli, gözeneksiz kolay temizlenebilir, dezenfekte edilebilir nitelikte ve derzsiz malzeme ile kaplanmış olmalıdır.
• Ameliyathane girişinde paspas veya yapışkan yüzeyli malzeme kullanılmamalıdır.
• Ameliyathanenin iç donanımı minimal seviyede tutulmalı ve kolay temizlenebilir eşyalar kullanılmalıdır.
• Ameliyathane içerisinde steril, yarı steril ve steril olmayan alanlar Belirlenen bu alanlar uyarıcı yazılarla tüm personel tarafından görülebilecek şekilde belirtilmelidir.
• Enfeksiyon kontrolü ve fonksiyonel işleyiş açısından temiz alanlar (ameliyathane odaları, steril malzeme ve cerrahi yıkanma odaları) ve kontamine alanlar (hasta girişi, giyinme, ofis ve ameliyat sonrası bakım alanları) birbirinden ayrılmış olmalıdır. Temiz alana cerrahi giysi, bone ve maske ile geçilmelidir.
• Temiz ve kirli malzeme akışı fizik olarak mümkünse ayrı ulaşım yolundan sağlanmalıdır. Eğer sağlanamıyorsa malzemelerin taşınmasında kirli ve temiz malzemelerin birbirine temas etmeyecek şekilde zamanlama ve taşınma kuralları oluşturulmalıdır.
• Ameliyathane sıcaklığı 20–23 Cº olmalı, ameliyatın türüne ve ihtiyaca göre 18–26 Cº arasında Nem oranı minimum %30, maksimum %60 olmalıdır.
• Ameliyathanenin özel havalandırma sistemi olmalıdır. En az %90 etkinliğe sahip filtre sistemi ile saatte en az 15 kez hava değişimi sağlanmalı ve bu değişimlerin üçü dış hava kullanılarak yapılmalıdır. Dışarıdan kirli hava girişini engellemek için kademeli şekilde pozitif basınç korunmalıdır. Bu amaçla ameliyat odalarının kapıları otomatik ve giriş çıkışı kontrollü olmalıdır.
• Havalandırma ve filtre sistemleri kuruluş aşamasında yetkili firmalarca valide edilmeli, düzenli bakım ve onarımları yaptırılmalıdır. Filtre etkinliği en çok altı ayda bir partikül sayımı ile denetlenmeli ve gereğinde ya da üretici firma önerileri doğrultusunda belirli aralıklarla değiştirilmeli ve kayıtlar saklanmalıdır.
• Aynı anda ameliyat odasında birden fazla vaka alınmamalıdır.
• Hastaların ameliyathane içine transferi için uygun bir transfer sistemi kullanılmalıdır.
• Hastaların servislerde kullanılan çarşaf, nevresim, örtü ve kıyafetler ile ameliyathaneye girmesi
• Serum, ilaç ve benzeri malzemelerin fazla miktarda toz, partikül içeren dış ambalajları ameliyathane içerisine sokulmamalıdır.
• Ameliyathane içinde kişi ve aktivite sayısı minimum düzeyde tutulmalıdır.

• Ameliyathane içinde ameliyathaneye özgü kıyafet kullanılmalı ve bu kıyafetler bölüm dışında kullanılmamalıdır.
• Bölüme özgü terlik kullanımı, ameliyathanenin kendi işleyişine bağlı olarak
• Enfeksiyon bulaşı açısından yüksek riskli hastalarda delici-kesici yaralanmalara karşı koruyucu özel eldivenler veya çift eldiven giyilmeli ve koruyucu gözlük kullanılmalıdır.
• Cerrahi maske ağız ve burnu tam olarak kapatmalı, bone tüm saçlı deriyi örtmelidir.
• Steril cerrahi setler kullanılmadan önce içinde yer alan sterilizasyon işlem indikatörleri kontrol edilmeli, uygun olmayan sonuçların varlığı halinde malzemeler kullanılmamalı ve tüm indikatörler kayıt altında tutulmalıdır.

Ameliyat sırasında uyulması gereken asepsi kuralları:

• Steril bir cisim sadece steril cisime değebilir. Steril bir cisim steril olmayan bir cisime değdiğinde sterilitesi
• Steril olan bölgeye sağlık personeli yalnızca steril eldiven ve steril giysiler giyinerek
• Steril giyinmiş personel yalnızca steril bölgeye, steril olmayan personel de yalnızca steril olmayan bölgeye Steril olmayan personel steril bölgeden en az 30 cm uzakta durmalı ve steril alandan geçerken steril alana dokunmadığından emin olmalıdır.
• Steril paketin dış yüzeyi steril değildir. Bu nedenle hemşire paketi açarken öncelikle kendine uzak olan bölgeden açmaya başlamalıdır. Eğer steril paket üzerinde delik veya en ufak bir yırtık varsa malzeme hiç kullanılmamış olsa bile kontamine kabul edilmeli ve kullanılmamalıdır.
• Steril paketler kullanımdan hemen önce açılmalı ve uzun süre açık bırakılmamalıdır.
• Steril paketler açıldıktan sonra sterilitenin devamlılığı bir görevli tarafından
• Steril objeler daima bel seviyesi üzerinde tutulmalı ve görüş alanı içerisinde olmalıdır.
• Steril örtü veya kağıt üzerine herhangi bir sıvı sıçratılmamalıdır.
• Kontamine veya kirli ameliyatlardan sonra fazladan özel bir temizlik uygulanması veya operasyon odasının kapatılmasına gerek Rutin temizlik ve dezenfeksiyon uygulamalarının yapılması yeterlidir.
• Ameliyathanelerde rutin mikrobiyolojik inceleme yapılması Ancak Enfeksiyon Kontrol Komitesi tarafından uygun görülen durumlarda mikrobiyolojik incelemeler yapılabilir.
• El hijyeni uygulamaları “El Hijyeni Talimatı” na uygun olarak yapılmalıdı
• Ameliyatlarda kullanılan aletlerin sterilizasyon ve dezenfeksiyonu ‘’Dezenfeksiyon ve Sterilizasyon Uygulamaları Prosedürü”ne uygun şekilde sağlanmalıdı
• Cerrahi alan enfeksiyonlarının önlenmesi için “Cerrahi Alan Enfeksiyonlarının Önlenmesi Talimatı” na uyulmalıdı
• Ameliyathane temizliği “Hastane Temizliği Prosedürü’’ne uygun olarak yapılmalıdı

VENTİLATÖR İLİŞKİLİ OLAY SÜRVEYANSI

AMAÇ: Mekanik ventilasyon desteğindeki hastalarda uygulanan enfeksiyon kontrol önlemlerinin etkinliğinin değerlendirilmesini sağlayacak geçerli ve güvenilir sürveyans verisi elde etmeyi amaçlar.

KAPSAM: ve 3. düzey yoğun bakım ünitelerinde Enfeksiyon Kontrol Hekimi ve Enfeksiyon Hemşiresi tarafından uygulanır.

TANIMLAR:

VİO (Ventilatör İlişkili Olay) Sürveyansı:Mekanik ventilasyon uygulanan erişkin hastalarda ortaya çıkan durumları  ve komplikasyonları tanımlama amacıyla oluşturulan objektif, akış çizgisi biçimli sürveyans tanım algoritmasıdır.VİO diyebilmek için hastalar 2 günden uzun süreli mekanik ventilasyonda olmalıdır.VİO kriterlerini tamamlayabilmek için en erken gün mekanik ventilasyonun 4. günüdür.VİO algoritmasında üç tanım aşaması bulunmaktadır:

VİD: 2 günden uzun süreli mekanik ventilasyon desteğindeki hastanın ≥2 gün süreyle stabil olması veya günlük minimum FiO2 veya PEEP değerlerinde azalma olması döneminden sonra; ≥2 gün süreyle FiO2’de en az %20 artış veya PEEP değerlerinde ≥3 cmH2O artış olması olarak tanımlanmaktadır.(Günlük minimum PEEP değerleri 0-5 cmH2O arasında eşdeğer olarak kabul edilmektedir.)

İVİD:Mekanik ventilasyonun ≥3 gün uygulamasından sonra ve oksijenasyonun kötüleşmeye başlamasından önceki ve sonraki 2 gün içerisinde aşağıdaki kriterlerden ikisi de hastada bulunmalıdır:

1.Ateş >38°C veya <36°C VEYA WBC>12000 veya <4000 VE

2.VİO tarihinden iki gün önce ve iki sonrasını içeren dönemde(VİO pencere dönemi) yeni bir antimikrobiyal ajanın başlanması ve ≥4 gün devam edilmesi

OLASI VİP: Mekanik ventilasyonun ≥3 gün uygulamasından sonra ve oksijenasyonun kötüleşmeye başlamasından önceki ve sonraki 2 gün içerisinde aşağıdaki kriterlerden biri hastada bulunmalıdır:

Pürülan solunum sekresyonu(100x büyütmede ≥25 nötrofil ve ≤10 epitel görülmesi Balgam, endotrakeal aspirat, bronkoalveoler lavaj, akciğer dokusu veya korunmuş fırça örneklerinde kültür pozitifliği(flora bakterileri, mayalar, koagülaz negatif stafilokoklar, enterokoklar dışında)

Yüksek Olası VİP: Mekanik ventilasyonun ≥3 gün uygulamasından sonra ve oksijenasyonun kötüleşmeye başlamasından önceki ve sonraki 2 gün içerisinde aşağıdaki kriterlerden biri hastada bulunmalıdır:

1.Pürülan solunum sekresyonu ve endotrakeal aspirat veya bronkoalveoler lavaj veya akciğer dokusu veya korunmuş fırça örneğinde kültür pozitifliği

2.Pozitif plevral sıvı kültürü veya pozitif akciğer histopatolojisi veya Legionella için test pozitifliği veya influenza virüs, RSV, adenovirüs, parainfluenza virüs, rinovirüs ve koronavirüsler için test pozitifliği

UYGULAMA:

• VİO sürveyansındaki hastalar için gerekli olan veriler sadece ventilatör günü, günlük minimum PEEP ve FiO2 değMekanik ventilasyondaki her hasta için bu veriler Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi tarafından günlük olarak “Yoğun Bakım Sürveyans İzlem Formu”na kaydedilir.
• Gözlem sırasında VİD tanısı konduğu takdirde hastanın günlük minimum ve maximum vücut ısısı ile beyaz küre değerleri ve VİO pencere döneminde kullanılan antibiyotikler takip
• Gözlem sırasında İVİD tanısı konduğu takdirde mikrobiyolojik veriler takipAlgoritma kriterlerine uygun mikrobiyolojik üremeler saptanırsa Olası yada Yüksek Olası VİP olarak kayıt edilir.
• Hastalarda tek bir yatış döneminde birden fazla VİO gelişebilir. Olayın periyodu oksijenasyonun kötüleşmeye başladığı günden itibaren 14 gündür.

NOZOKOMİYAL PNÖMONİNİN VE VENTİLATÖR İLİŞKİLİ PNÖMONİNİN ÖNLENMESİ TALİMATI

1.   AMAÇ

Nozokomiyal  solunum  sistemi  enfeksiyonlarından korunma  ve  enfeksiyon  oluşturabilecek  risk faktörlerinin takibi için gerekli olan işlem basamaklarını belirlemektir.

2.  TANIM

Nozokomiyal pnömoni; hastaneye yatış sırasında bulunmayan ve inkübasyon döneminde olmayan, yatıştan 48 saat sonra oluşan akciğerin parankimal enfeksiyonudur.

Ventilatör İlişkili Pnömoni(VİP); trakeotomisi olan veya entübe olan ve nozokomiyal pnömoni tanısının konduğu günden önceki 48 saat içinde kalan dönemde solunuma destek olmak veya kontrol etmek amacıyla bir solunum cihazına bağlı olan hastalarda gelişen pnömonidir.

 3.  KAPSAM

Hasta servislerinde çalışan tüm personeli kapsar.

4.   UYGULAMA: Temel İlkeler:

• Hastayla temas öncesi ve sonrası eller ‘El Hijyeni Talimatı’na uygun olarak yıkanmalıdır.
• Hastaların takibinde ‘İzolasyon Prosedürü’nde belirtilen kurallara uyulmalıdır.
• Solunum sistemine  yönelik  invaziv  işlemler  sırasında  aseptik  tekniklere  uygun  olarak hareket
• Yoğun bakım gereksinimi kalmayan hasta en kısa zamanda servise interne
• Mekanik ventilasyon, invaziv girişim, parenteral veya enteral tüp ile beslenme gibi doğal bariyerlerin ve vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan uygulamalar mutlak endikasyon varlığında uygulanmalı, uygulanmış ise en kısa zamanda sonlandırılmalıdır.
• Gereksiz antibiyotik kullanımından kaçınılmalıdır.
• Uzun süreli beslenmelerde nazoenterik sondalar yerleştirilmelidir.
• Oksijen manometreleri kullanılmadıkları süre boyunca kuru tutulmalıdır.
• Nemlendirici kaplar, oksijen flowmetre kapları ve nebulizatörlerde steril su kullanılmalı, sıvı azaldıkça üzerine ekleme yapılmamalı, kaplar temizlenip dezenfekte edildikten sonra kuruması beklenmeli, kuruduktan sonra tekrar steril su konulmalıdır.
• Nebulizatörler her kullanım sonrasında (daha sonra aynı hasta için kullanılacak dahi olsa) temizlenmeli ve dezenfekte
• Nebulizatör haznesine enjektörle ilaç eklemesi nebulizatörün kapağı açılmadan, yumuşak tıpanın üzeri antiseptik solüsyonla silinerek yapılmalıdır.
• Yıprandığında veya     fonksiyon      bozukluğu      geliştiğinde      nebulizatör      üzerindeki      tıpa değiştirilmelidir.

• Gezici oksijen tüpü ile transfer edilen hastalar için oksijen flowmetre kabına su konulmasına gerek Hastanın mutlaka nemlendirilmiş hava alma ihtiyacı var ise kendi flowmetresi ile transfer edilmelidir.
• Hastalarda kullanılan tüm araç ve gereçlerin temizliği ‘Dezenfeksiyon-Sterilizasyon Talimatı’na uygun olarak yapılmalıdır.
• Nozokomiyal pnömoni düşünülen olgular mutlaka Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı ile konsülte

Mekanik Ventilasyon Uygulaması ve Bakımı :

• Aspirasyon sırasında steril eldiven ve steril aspirasyon sondası kullanılmalıdır.
• Narkotik ve antikolinerjik ajan kullanımı mümkün olduğunca kısıtlanmalıdır.
• Noninvaziv mekanik ventilasyon mümkünse ilk seçenek olmalıdır.
• Mekanik ventilasyon endikasyonu olan hastalarda orotrakeal entübasyon tercih
• Mekanik ventilasyon, yarı oturur pozisyonda uygulanmalıdır (30-45 derece).
• Mekanik ventilasyon desteğindeki hastalarda devamlı subglottik aspirasyon uygulanabilen bir lümeni olan entübasyon tüpü veya trakeostomi kanülleri tercih
• Endotrakeal tüplerin kafları sekresyonların sızmasını engelleyecek kadar şişirilmelidir (20-30 cmH2O).
• Ventilatör devreleri kan ve sekresyonlarla kirlendiğinde değiştirilmelidir.Bunun dışında rutin değiştirilmemelidir.
• Solunum devrelerinde biriken sıvı periyodik olarak boşaltılmalı, bu işlem sırasında temiz eldiven giyilmeli ve sıvının hastaya geri kaçmamasına dikkat Bu işlem öncesinde el hijyeni sağlanmalıdır.
• Nazogastrik sonda ile beslenen hastalara beslenme esnasında yarı oturur pozisyon verilmeli ve bolus tarzında beslenme yapılmamalıdır.
• Trakeostomisi olan hastaların trakeostomi çevresinin bakımı pansumanı kirlendikçe, steril malzemelerle yapılmalıdır. Trakeostomi çevresi lokal enfeksiyon bulguları yönünden sürekli
• Hastalara günde en az 3 kez ağız bakımı verilmeli ve ağız bakımının sıklığı hastanın ihtiyacına göre planlanmalıdır.

Trakeotomisi Olan Hastalar:

• Trakeotomi açılırken asepsi kurallarına uyulmalıdır.
• Trakeotomi kanülü değiştirilirken temiz önlük giyilmeli, aseptik teknik kullanılmalıdır.
• Takılan trakeotomi kanülü dezenfekte edilmiş olmalıdır.

Trakeostomi Stoma Bakımı:

• El hijyeni uygulandıktan sonra steril olmayan eldiven
• Eski pansuman çıkarıldıktan sonra stoma bölgesi steril serum fizyolojik ile silinir, steri gazlı bez ile kurulanır.
• Trakeostomi tüpünün kumaş bağları kirlendikçe değiştirilir ve işlem bittikten sonra el hijyeni sağlanır.

Trakeostomi İç Kanül Temizliği :

• El hijyeni sağlandıktan sonra steril olmayan eldiven
• İç kanül çıkarılır, ön temizlik yapıldıktan sonra dezenfekte edilip kurutularak tekrar hastaya yerleştirilir.
• Trakeostomi bakımı bittikten sonra stoma alanındaki kanama, kızarıklık, ödem, koku, hassasiyet ve sıcaklık değişiklikleri gözlenmeli ve

Aspirasyon İşlemi:

• Entübe hastalar sık aralıklarla aspire edilmemeli; hırıltılı solunum, sekresyon birikimi, solunum güçlüğü gibi endikasyon durumlarında aspire
• Aspirasyon sondası aspiratör kapalı iken ilerletilmeli, geri çekilirken aspiratör açılarak döndürücü hareketlerle hasta aspire
• Aspirasyon süresi 15 saniyeyi geçmemelidir.
• Çok fazla kurutu olan ve sekresyonları kuruyan hastalarda , aspirasyon 5-15 ml steril sıvı içeren plastik ampuller kullanılmalı, endotrakeal tüp içine ihtiyaç duyulan miktar verildikten sonra steril kateter ile endotrakeal tüp içine girilerek aspirasyon işlemi yapılmalıdır.
• Aspirasyon işlemine devam edilmesi gerekiyor ise kullanılan ilk kateter yıkama solüsyonu ile yıkanarak atılmalı, yeni bir steril kateter kullanılarak aynı işlem tekrarlanmalıdır.
• Yıkama solüsyonları sekiz saatten uzun süre kullanılmamalı, solüsyon çok kirlenmiş ise beklenmeden değiştirilmelidir. Solüsyon kabının üzerine kullanılmaya başlandığı tarih ve saat yazılmalıdır.

KATETER İLİŞKİLİ ÜRİNER SİSTEM ENFEKSİYONLARININ ÖNLENMESİ TALİMATI

2. AMAÇ:Hastane kökenli üriner sistem enfeksiyonlarının önlenmesine yönelik standartların
3. KAPSAM: Hastanedeki tüm birimleri

TANIMLAR:

Kapalı Drenaj Sistemi:Üretral katater ve musluklu idrar torbasının birleştirlmesinden oluşan ve alttaki musluk aracılığıyla boşaltılmasından oluşan sistemdir.

Kısa süreli kateterizasyon: 1 – 7 gün kateterin takılı kalmasıdır.Ameliyat sonrası uygulamalar genellikle böyledir.

Orta süreli kateterizasyon: 7-28 gün arasında takılı kalan kateterler için kullanılır.Genel olarak yaşlı ve ortopedik hastalarda ameliyat sonrası uygulanır. Uzun süreli kateterizasyon: 28 günden daha uzun süreli kateter uygulamaları için “uzun süreli kateter uygulaması” tanımı kullanılmaktadır.

UYGULAMA: Kateterizasyon endikasyonları:

• Akut idrar retansiyonu
• İnfravezikal obstrüksiyon
• Ürolojik ya da genitoüriner sisteme komşu yapılara cerrahi girişim
• Cerrahinin uzun sürmesi
• Operasyonda yüksek miktarda infüzyon yapılan ya da diüretik alan hastalar
• İdrar çıkış miktarının doğru saptanması gereken ciddi hastalar
• Operasyon süresince izlenmesi gereken hastalar
• Açık sakral ya da perineal yarası bulunan inkontinan hastalar
• Uzun dönem hareketsiz kalması gereken hastalar
• Mesane içi ilaç uygulamaları
• Mesanenin tanı amaçlı doldurulması

Kateterle ilişkili üriner sistem enfeksiyonları için risk faktörleri:

• Bakım hataları -Kadın cinsiyet
• Başka bir alanda aktif bir enfeksiyon varlığı – Kateterin kalış süresi
• Böbrek fonksiyon bozukluğu – Malnütrisyon
• Diabetus mellitus – Meatus kolonizasyonu
• Drenaj torbalarının mikrobiyal kolonizasyonu -Hastalığın şiddeti

Temel İlkeler:

• Mümkünse üriner kateterizasyondan kaçınılmalıdır.Sadece endikasyonu varsa takılmalıdır.
• Katater endikasyonu belirlenmeli ve endikasyon ortadan kalkınca kateterizasyona son
• Üriner kateterlerin takılması ve bakımı bu konuda gerekli eğitimi almış kişiler tarafından yapılmalıdır.
• İdrar kateterlerinin yerleştirilmesi sırasında aseptik teknik ve steril malzeme kullanılmalıdır(Steril eldiven, örtü, periüretral temizlik için antiseptik solüsyon, steril tek kullanımlık jel, steril sponge veya ped).
• Üretral travmayı en aza indirmek amacıyla gerekli drenajı sağlayabilecek en küçük lümenli kateter seçilmeli ve sağlam bir şekilde tespit
• Üriner kateterle her temas öncesinde ve sonrasında el hijyeni sağlanmalıdır.
• Üriner kateteri olan hastalardan herhangi bir endikasyon olmaksızın düzenli aralıklarla rutin idrar kültürü gönderilmemelidir.
• Üriner kateterler rutin olarak değiştirilmemelidir.Obstrüksiyon veya idrar sızıntısı olduğu durumlarda veya doktorun endikasyon koyduğu durumlarda kateter değişimi yapılmalıdır.
• Asemptomatik bakteriüri özel durumlar dışında tedavi edilmemelidir (nötropenik, tümörlü, transplantlı, gebe, ürolojik protezli hastalar.).

Kateter Takılması:

• Kateter takılmadan önce eller yıkanır, kurulanır, steril eldiven
• Steril tampon ve antiseptik solüsyonla (üriner kateterinin takılacağı bölge %10 povidon iyot ile temizlenmeli) eksternal mea Tek kullanımlık steril jellerle kayganlaştırma sağlanır.
• Steril delikli örtü ile uygulama alanı örtülür.
• İşlem sırasında aseptik teknik ve steril malzeme kullanılmalıdır.
• Kateter balonlu ise 8-l0ml steril sıvı ile balon şişirilir.
• Torba askı ile yatağa sabitlenmeli, yere değmemesi sağlanmalıdır.

Kateter Bakımı:

• İdrar akımının devamlılığının sağlanması için drenaj sistemi ve kateter sık sık kontrol edilmeli, idrar torbası düzenli olarak alttaki musluktan boşaltılmalıdır.
• Kapalı drenaj sistemi uygulanmalı, irrigasyon gerekmedikçe sisteminin bütünlüğü bozulmamalıdır.
• Kateter ve idrar torbası mesane seviyesinin altında tutulmalı, kıvrılıp bükülmemeli (hasta pozisyon değişikliklerinde torbadaki idrarın geriye dönüşü engellenmelidir), idrar torbası yere değmemelidir.
• İdrar torbaları, hasarlanma, sızıntı ya da pis koku olması durumunda değiştirilmelidir.
• Povidon-iyot veya su ve sabunla rutin meatus bakımı enfeksiyon riskini azaltmadığı için ancak gözle görülür kirlilik varsa antiseptik solüsyonla temizlik yapılmalıdır.
• Hasta transferinde torba boşaltılmış ve bağlantılar kapalı olmalıdır.
• Gerekmedikçe kateter ve drenaj sistemi birbirinden ayrılmamalıdır.Kateter ve drenaj sistemi ayrıldıysa bağlantı yeri dezenfekte edilerek yeni bir drenaj sistemi takılmalıdır.
• Herhangi bir nedenle sistemin bütünlüğü bozulduğu takdirde drenaj torbası değiştirilmeli ve yeni torba takılırken kateterle bağlantı noktası %70’lik alkol veya povidon iyot ile
• ÜSE gelişmedikçe ya da kateterin değiştirilmesini gerektiren başka bir neden bulunmadığı sürece (örneğin irrigasyonla giderilemeyen bir tıkanıklık gibi) rutin kateter değişimi yapılmamalıdır.
• Tıkanıklığı açmak haricinde irrigasyon uygulanmamalıdıPıhtı, mukus vb. tıkaçlara bağlı obstrüksiyon gelişmesi gibi aralıklı irrigasyon uygulanması gereken durumlarda :Büyük steril enjektörler ve steril irrigasyon sıvıları kullanılmalı, Aseptik tekniğe özen gösterilmeli, irrigasyon öncesinde kateterin uç kısmı dezenfekte (%70’lik alkol veya povidon iyot kullanılarak) edilmelidir.
• İdrar toplama kapları her hastaya özel olmalı, mümkün değilse hasta aralarında İdrar torbası boşaltılırken eldiven giyilmeli, eldiven çıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır.Torba boşaltmak için hastadan hastaya geçerken mutlaka eldiven değiştirilmelidir

İdrar Kültür Alımı(İdrar Kültürü Alınması):

• Örnek almak için kapalı drenaj sisteminin bütünlüğü bozulmamalıdır.Enfeksiyon şüphesi durumunda kültür alınmalıdır.
• Mikrobiyolojik örnek için torba ve kateter bağlantı yerinin distali klemplenerek bir süre idrar birikmesi beklenmeli ve kateterin distali dezanfektan solüsyonla(%70 alkol ya da povidon iyod) temizlenmelip kuruması beklendikten sonra ; steril enjektörle örnek alınmalıdır.Diğer idrar analizleri için torbanın boşaltım sisteminden aseptik teknik ile örnek alınmalıdır.
• İdrar örnekleri alındıktan hemen sonra laboratuvara gönderilmeli, hemen gönderilemeyecekse +4 C’de en fazla 24 saat