Graves

Toksik guatr, Diffüz guatr, Graves’ Disease, Diffuse thyrotoxic goitre.

Graves hastalığı nedir?

Tiroid bezi boyun ön tarafında yer alan ve salgıladığı hormonlar ile vücudun metabolizmasını hızlandıran bir bezdir. Tiroid bezi salgıladığı T3 ve T4 hormonları ile bütün vücudun metabolik hızını ayarlar.  Tiroid bezi beyinden salgılanan Tiroid Stimülan Hormon ( TSH) denilen bir hormon ile kontrol edilir. Graves hastalığı hipertiroidiye yol açan (Tiroid bezinin çok çalışmasına yol açan) en sık hastalıktır.  Graves hastalığı otoimmün hastalıktır, yani vücudun kendi dokusuna karşı oluşan antikorlar nedeniyle ortaya çıkar (TSH benzer antikor = TRAB= Tiroid Reseptör Antikoru= TSI = Tiroid Stimülan İmmünglobülin). Bu anti Tiroid antikorlar Tiroid bezinin çok çalışmasına sebep olur. Tiroid Stimülan Hormon benzeri bu antikorlar hastalığın ana sebebidir. Graves hastalığında ortaya çıkan TSI beyinden salgılanan TSH gibi etki ederek tiroid bezinin çok çalışmasına ve aşırı hormon üreterek metabolizmanın artmasına yol açar. Tiroid bezi büyür ( GUATR). Hastalık genç-orta yaşlarda ve kadınlarda daha sık görülür ve dünyada 10 milyondan fazla insanı etkiler. Ailede otoimmün hastalık olanlarda daha sık görülür.

Graves hastalığının belirtileri nelerdir?

Hastalık genellikle genç orta yaşlarda ortaya çıkar, yavaş seyirli bir hastalıktır, hastaların %30 unda göz belirtileri olabilir ( fırlamış gözler, göz kuruması, irritasyon vb.), ayrıca sıklıkla

• Konsantrasyon güçlüğü,
• Çift görme,
• Sık dışkılama,
• Tiroid bezinin büyümesi ( guatr),
• Erkeklerde meme dokusunun büyümesi( jinekomasti),
• Ellerde titreme,
• İmpotans ve libido azalması,
• Çarpıntı, aritmi,
• Uykusuzluk,
• Kaslarda güçsüzlük,
• İştah artması,
• Sinirlilik, depresyon, anksiyete,
• Aşırı terleme,
• Kilo kaybı görülür.

Gebelerde Graves hastalığı bebekte geçici hipertiroidiye yol açar. Tiroid hormonlarına uzun süre yüksek dozda maruz kalmak kemik erimesine yol açar. Tiroid hormonlarının ani ve aşırı yükselmesi tiroid krizine denilen ağır tabloya yol açar.

Graves hastalığı nasıl teşhis edilir?

Hastanın şikayetleri ve klinik muayene teşhisin temelini oluşturur, hastada guatr varlığı ve göz bulguları Graves hastalığını destekler, ayrıca laboratuvar testleri teşhisi destekler. Hastaların %50 sinde klinik bulgu ve şikayet yoktur, hastalık sadece laboratuvar testleri ile teşhis edilir.  Hasta kanında bakılacak olan

• TSH,
• T3 ( tri iodo trionin),
• T4 ( tetra iodo trionin) hormonları ve bu hormonların serbest miktarları
• Free T3, Fee T4 teşhise yardımcı olur.
• Troid bezine karşı gelişen antikorlar bakılabilir
  • TSI= TRAB ( tiroid Stimülan İmmunglobülin = TRAB= tiroid reseptör antikoru) Graves hastalığına özgüdür tanı koydurur,
  • Tiroid Peroksidaz antikoru ( Anti TPO) Graves hastalığına özgü değildir Hashimoto hastalığında da pozitif olur.
  • Anti Tiroglobülin ( Anti Tg) de Graves hasatlığına özgü değildir.

Graves Hastalığına Laboratuvar dışı tanı yöntemleri:

• Ultrasonografi: tiroid bezinin büyüklüğü tespit edilir.
• Radyoaktif İyot tutulumu: tiroid bezi iyot ile çalışır. Graves hastalığında fazla çalışan tirodi dokusu verilen iyodu fazlaca tutar. Graves hastalığı için önemli bir testtir. Verilen radyoaktivite bir hastalıya yol açmayacak kadar düşüktür.

Graves hastalığının tedavisi:

Tedavide tiroid den salınan hormon fazlalığını durdurmak hedeflenir, bu amaçla:

• Anti tiroid ilaçlar ile hormon yapılması engellenmeye çalışılır,
• Radyoaktif iyot ile tiroid dokusu harap edilerek fazla çalışması önlenir,
• Bazen cerrahi olarak fazla çalışan tiroid bezi çıkartılır.

Hormon seviyesi normale indirildiği zaman göz bulguları hızla geriler. Sinirlilik, çarpıntı, terleme, anksiyete gibi şikayetler beta bloker ilaçlar ile tedavi edilir.

Referanslar:

• Eckman, A. (Updated 2010 April 20). Graves disease. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line information]. Available online at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000358.htm. Accessed November 2010.
• Yeung, S. et. al. (Updated 2010 April 26). Graves Disease. eMedicine [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/120619-overview through http://emedicine.medscape.com. Accessed November 2010.
• Ferry Jr., R and Levitsky, L. (Updated 2010 April 23). Graves Disease. eMedicine Specialties, Pediatrics [On-line information]. Available online at http://emedicine.medscape.com/article/920283-overview through http://emedicine.medscape.com. Accessed November 2010.
• Patil-Sisodia, K. and Mestman, J. (2010 March 31). Graves Hyperthyroidism and Pregnancy: A Clinical Update. Medscape Today from Endocrine Practice. 2010;16(1):118-129. [On-line information]. Available online at http://www.medscape.com/viewarticle/718807 through http://www.medscape.com. Accessed November 2010.
• Mayo Clinic Staff (2009 July 7). Graves’ disease. MayoClinic.com http://www.mayoclinic.com/health/graves-disease/DS00181/METHOD=print through http://www.mayoclinic.com. Accessed November 2010.

Yağ embolisi dolaşımda yağ damlacıklarının bulunmasıdır, klinik bulgu vermeyebilir.

• Yağ embolisi teşhisi için spesifik diyagnostik bir testi yoktur.
• Risk faktörleri değerlendirilerek şüpheyi yüksek tutmak gerek,
• Tedavisi sportif tir.

Yağ embolisi sendromu:

• Predispozan faktörlerin ortaya çıkışından 24 -72 saat sonra beliren :
• Peteşiyal döküntü,
  • Özellikle baş boyun, göğüs ön yüzde, subkonjuktival, aksillar, bölgede peteşiyal döküntü vakaların % 2- 50 sinde görülür.
• Solunum şikayetleri:
  • Taşipne, dispne,
  • Dinlemekle krepitan raller,
  • Hemoptizi,
  • Bilateral infiltrasyon,
  • İleri vakalarda ARDS,
• Nörolojik bulgular:
  • Konfüzyon,
  • Baş dönmesi ,
  • İleri vakalarda Koma,
• Ateş
• Kardiyovasküler sistem:
  • Taşikardi,
  • Hipotansiyon,
• Retinal değişiklikler:
  • Peteşi,
  • Purtscher retinopatisi,
• Sarılık
• Renal :
  • Oligüri,
  • Anüri,
• Hematolojik:
  • Trombositopeni < %50 den fazla azalma,
  • Ameni <%20 den fazla azalma,
  • Sedimantasyon saatte >71 üzerinde,
  • Yağ makroglobüli,nemisi ,

Yağ Embolisi tanısı nasıl konur?

• Yukarıdaki bulguları destekleyen laboratvuar verileri,
• Yağ globülleri ( non spesifik ve insensitif dir.
• PA AC filmi: orta ve üst loblarda bilateral infiltrasyon ( kar fırtınası görüntüsü ),
• Lipaz ve Fosfolipaz – A2 de artış,
• Pulmoner Arter kateteri var ise PA basıncında artış,
• Bronko Alveolar Lavaj örneğinde: makrofajlar içerisinde yağ vakuollri ( tanısal sensitivitesi düşüktür),
• Kranial Tomografi: genellikle normaldir, ileri vakalarda ödem ve nonspesifik infaktüsler görülebilir.

Yağ embolisi için predispozan faktörler:

• Travma,
• Ortopedik cerrahi girişimler,
• Alt ekstremite ve pelvik kırıklar, uzun kemik kırıklarının %20 sinde yağ embolis iolur.
• Kapalı kırıklar,
• Adipoz doku travması, mekanik travma, liposuction,
• Yumuşak doku travması,
• Karaciğer yetmezliği,
• Kemik iliği travması,
• Eksojen yağ enjeksiyonu: Total parenteral beslenme ( TPN), propofol, lenfografi,
• Diğer yağ emboli sebepleri:
  • Orak hücre anemisi krizi,
  • Yanıklar,
  • Pankreatit,
  • Yüksek iftifa hastalığı,
  • Ekstra korporeal dolaşım.

Yağ embolisi tedavisi:

• Masif yağ embolisinde mortalite tedaviye rağmen %5-15 arasında dır.
• HEPARİN: rolü tam olarak aydınlarılamamıştır, teorik olarak lipazı aktive ederek lipemik serumu temizlediği düşünülüyor ancak altta yatan patolojinin ( kırık vb.) aşırı kanama riski var.
• Profilaktik steroid kullanımının hiçbir faydası olmadığı gösterilmiş.
• Yağ embolisini azaltmak – önlemek için: eksternal cerrahi fiksasyon, hipovoleminin hızla düzeltilmesi önerilir.

Referanslar

• Mellor, A, and N. Soni. “Fat embolism.”Anaesthesia 2001; 56(2): 145.
• Georgopoulos & Bouros. “Fat Embolism Syndrome: Clinical Examination is Still the Preferable Diagnostic Method.” Chest 2003; 123(4): 982-3.

ENFEKSİYON KONTROLÜ EĞİTİMİ TALİMATI

1-AMAÇ: Hastane enfeksiyonlarını önlemeye yönelik uygulamalarla ilgili tüm sağlık personelinin bilgilendirilmesi amacıyla eğitim faaliyetlerinin planlanmasıdır.

2-KAPSAM: Tüm sağlık personelini kapsar.

3-UYGULAMA

• Sağlık çalışanlarına hastane enfeksiyonları ve enfeksiyon kontrol uygulamaları ile ilgili verilecek eğitimler; Eğitim Hemşiresi, Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi ve Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı tarafından yıllık olarak planlanır.
• Sürveyans ve el hijyeni gözlem çalışmaları sonuçlarına göre gerektiğinde birime yönelik ilave eğitimler
• Hastanemizde enfeksiyon kontrol uygulamaları ile ilgili yapılan denetimler sırasında eksiklik saptanan birimlerde planlanan düzeltici-önleyici faaliyetler kapsamında birim çalışanlarına gerekli eğitimler
• Salgın durumlarında ilgili birimlere enfeksiyon kontrolü ve izolasyon önlemleri ile ilgili tekrarlayan eğitimler
• Yapılan eğitimlerin içerikleri ve katılım listeleri dosyalar halinde Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi tarafından muhafaza Katılım listelerinin bir örneği eğitim koordinatörüne iletilir.

PERSONEL YARALANMALARI TAKİP TALİMATI

1.  AMAÇ:Personelin enfekte ya da enfekte olmayan bir materyalle yaralanması sonrasında yapılacak takip ve tedavi işlemlerini belirleyerek, yaralanmalara bağlı kan yoluyla bulaşan enfeksiyonlardan personeli korumak ve oluşabilecek sekelleri önlemektir.

2.  KAPSAM:Hastanemizdeki tüm birimleri ve çalışanları kapsar.

3.  UYGULAMA:

• Yaralanmaya maruz kalan kişi yöneticisine olay hakkında bilgi
• Birim yöneticisi tarafından Çalışan Güvenliği Hemşiresi’ne, olay gece olmuşsa süpervizör hemşireye haber
• Yaralanma sonrası temas bölgesi su ve sabunla veya uygun bir antiseptikle yıkanmalıdır. Mukoza temaslarında temas bölgesinin bol su ile yıkanması
• Temas bölgesi sıkma, emme, kanatmaya çalışma yöntemlerle kesinlikle travmatize edilmemelidir. Normal yara bakımı dışında ek bir önleme gerek yoktur.
• Yaralanan personel tarafından “Kesici-Delici Alet Yaralanmaları/ Kan ve Vücut Sıvıları Maruziyet Bildirim Formu” doldurulmalıdır. Aynı forma kaynak ve personele ait tetkik sonuçları, personele yapılan müdahaleler hakkında bilgiler kaydedilmeli ve Çalışan Güvenliği Hemşiresi tarafından formlar arşivlenmelidir.
• Takip gerektiren personel Çalışan Güvenliği Hemşiresi tarafından takip programına alınmalıdır.
• Yaralanan personelin HBsAg, anti-HBs, anti-HCV, anti-HIV tetkiklerine, eğer kaynak biliniyorsa kaynağın HBsAg, anti-HCV, anti-HIV tetkiklerine bakılmalıdır.
• Kaynak kişide HIV virüsü saptanması durumunda; yaralanan personel antiretroviral profilaksi uygulanması için, ilk müdahaleden hemen sonra Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği olan ilgili kuruma sevk Maruziyetten hemen sonra, 6. haftada, 3. ayda ve 6. ayda Anti-HIV testi kontrolleri yapılmalıdır.

Kaynak kişide hepatit B virüsü saptanması durumunda;

• Personelin hepatit B aşısı yoksa; ilk müdahale sonrası 24 saat içerisinde(en geç 7 gün içerisinde) hepatit B hiperimmunglobulin (HBIg) 0.06 ml/kg dozunda deltoid adale içine, eşzamanlı olarak hepatit B aşısı diğer kolda deltoid adale içine yapılmalı ve takiben 1. ve 6. aylarda aşı tekrarlanmalıdır.Aşı uygulaması 0, 1, 2 ve 12. ay şeklinde de yapılabilir.
• Personelin 3 doz hepatit B aşısı varsa; anti-HBs titresine bakılmalı, yanıt yeterli (Anti-HBs
• ≥ 10 mIU/ml) ise hepatit B’ye yönelik herhangi bir müdahale yapılmamalıdır. Yanıt yetersiz (Anti-HBs titresi < 10mIU/ml) ise HBIg 0.06 ml/kg ve hepatit B aşısı uygulanmalıdır.
• Personelin HBSAg pozitifliği varsa; pansuman dışında herhangi bir müdahaleye gerek yoktur.
• Kaynak kişide hepatit C virüsü saptanması durumunda; uygulanacak genel kabul gören bir profilaktik tedavi Maruziyetten hemen sonra, 6. hafta, 3. ve 6. ayda anti-HCV ve ALT bakılmalıdır.Erken tanı için maruziyetten 4-6 hafta sonra HCV-RNA bakılabilir. Anti- HCV pozitifliği saptanan personel, takip için Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği olan ilgili kuruma sevk edilmelidir.

·Kaynak bilinmiyorsa;

• Hepatit B bulaş riski için;
  • Personel aşısızsa hepatit B aşı serisine başlanmalıdır.
  • Personel aşılı, ancak aşı yanıtı yetersizse ve kaynak yüksek risk taşıyorsa, HBsAg pozitif kaynak gibi işlem uygulanmalıdır.
  • Personelin aşı yanıtı bilinmiyorsa, Anti-HBs titresine bakılmalı, yanıt yeterli ise herhangi bir müdahale yapılmamalıdır. Yanıt yetersizse tek doz hepatit B aşısı uygulanmalıdır.
• Hepatit C bulaş riski için; uygulanacak genel kabul gören bir profilaktik tedavi yoktur.Maruziyetten hemen sonra, 6. haftada, 3. ve 6. ayda anti-HCV ve ALT bakılmalıdır. Anti-HCV pozitifliği saptanan personel, takip için Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği olan ilgili kuruma sevk edilmelidir.
• HIV bulaş riski için; maruziyetten hemen sonra; 6. haftada, 3. ve 6. ayda anti-
  • HIV testi kontrolleri yapılmalıdır.Anti-HIV pozitifliği saptanan personel, Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği olan ilgili kuruma sevk edilmelidir.

Delici-kesici  alet  yaralanması,  çarpma,  yanık  vb.  durumlarda  aşağıda  belirtildiği

şekilde tetanoz profilaksisi uygulanmalıdır: 1-Son 10 yıl içinde aşılanmış olanlar

 Son aşıdan 10 yıldan uzun süre geçmiş olanlar

Daha önce aşılanmamışlarda

KKKA olan hastalarla temas sonrası uygulanması gereken korunma önlemleri:

• Perkutan yaralanma olursa, iğnenin battığı yer sabun ve su ile yıkanarak antiseptik ile silinmelidir
• Hastanın kan ve vücut sıvıları ile temas olması halinde, enfekte materyale maruz kalan bölge sabunlu su ile iyice yıkanmalıdır
• Göze enfekte materyal sıçramış ise, göz temiz su ile iyice yıkanmalıdır .
• Yaralanan personel Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği olan ilgili kuruma sevk edilmelidir.

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ BULAŞICI HASTALIKLARDAN KORUNMASI TALİMATI

1.  AMAÇ: Hastanede  sağlık  personellerinin  bulaşıcı  hastalıklardan  korunması  için  yapılması  gereken uygulamaların belirlenmesidir.

2.  KAPSAM: Hastanemizde çalışan tüm sağlık personelini kapsar.

3.  UYGULAMA:

• Çalışan Güvenliği Hemşiresi tarafından işe yeni başlayan her sağlık personeli için “Bulaşıcı Hastalıklar Takip Formu” doldurulmalı ve sonrasında yapılacak takipler bu formda kayıt altına alınmalıdı
• İşe girişte her sağlık personeline PPD testi yapılmalı ve viral hepatit markerlerine (HBsAg, anti-HCV) bakılmalıdır.
• PPD(-) ise yılda bir tekrarlanmalı, PPD(+) ise akciğer grafisi çekilmelidir.
• HBsAg (-) olan personele 0, 1 ve aylarda Hepatit B aşısı yapılmalıdır.
• Üçüncü doz hepatit B aşısı uygulamasından sonraki 1-2 ay içinde anti-HBs düzeyine bakılarak anti-HBs ≥10 mlU/ml bulunan bireyler bağışık olarak değ
• İlk hepatit B aşılama serisinden sonra antikor yanıtı gelişmeyen personel, ikinci üç dozluk aşı uygulaması ile yeniden aşılanmalıdır. İkinci aşı serisinden sonra da antikor yanıtı belirlenmeyenler, yanıtsız bireyler olarak tanımlanır (Bu bireylerin kronik hepatit B enfeksiyonu olma olasılıkları vardır).
• Aşıya yanıt veren immunkompetan bireyler, anti-HBs düzeyi çok düşse veya belirlenemez duruma gelse bile klinik hepatite ve kronik enfeksiyona karşı bağışık kaldığından rutin olarak destek aşı önerilmemektedir.
• Daha önce aşılanma durumu bilinmeyen tüm sağlık çalışanlarına 0,1 ve aylarda 3 doz Tetanoz Difteri aşısı yapılır.
• Tüm sağlık çalışanlarına bir ay ara ile 2 doz KKK(Kızamık,Kızamıkçık,Kabakulak) aşısı yapılır (Aşı kaydı olanlara ve bağışık oldukları gösterilenlere aşı yapılmasına gerek yoktur).
• Suçiçeği aşısı, sadece immunyetmezlikli kişilerin yattığı servislerde ve yenidoğan servisinde çalışan personellere yapılır.Suçiçeği geçirdiğine dair öyküsü olanlara aşı uygulamasına gerek Öyküsü bulunmayan kişilerin aşılama öncesinde antikor düzeylerinin değerlendirilmesi gereklidir.
• Hepatit A aşısı, sadece fekal materyale maruz kalan ve çocuk, enfeksiyon hastalıkları servislerinde çalışan sağlık personeli için 6 ay ara ile 2 doz uygulanmalıdır. Aşılama öncesinde antikor düzeylerinin değerlendirilmesi gereklidir.
• Kesici-delici aletlerle yaralanan personel “Personel Yaralanmalarının İzlenmesi Talimatı”na göre takip

YAPIM-ONARIM TADİLAT ÇALIŞMALARINDA ENFEKSİYON KONTROLÜ TALİMATI

1-     AMAÇ:

Hastane içerisinde yapılan yapım, onarım, yıkım ve tadilat süresince oluşan toz, mantar, buhar ve koku gibi ortama ve havaya yayılan, özellikle Aspergillus türleri ve sayısında belirgin artışa neden olarak Aspergilozis riskinden ve diğer enfeksiyon etkenlerinden hastaları ve çalışanları korumak amacıyla gerekli önlemleri almak ve uygulamak için takip edilecek işlem basamaklarını belirlemektir.

2-     KAPSAM:

İnşaat yapılan tüm birimleri kapsar.

3-     SORUMLULAR:

Hastane müdürü, hemşirelik hizmetleri temsilcisi, enfeksiyon kontrol ekibi, temizlik işleri temsilcisi, inşaat işlerinden sorumlu personel.

4-     UYGULAMA:

Hastanelerde her zaman yenileme ve düzeltme amacıyla inşaat ve onarım çalışmaları yapılmaktadır. Bu çalışmalar tozların ortaya çıkmasına, suyun kesintiye uğrayıp tekrar sisteme verilmesine, havalandırma ve su sistemlerine müdahale edilmesine yol açmaktadır. Bu çalışmalar başta hava yolu ile bulaşan mikroorganizmalar olmak üzere, enfeksiyöz etkenlerle hasta, ziyaretçi ve sağlık personelinin temasına yol açar. Hava yolu ile bulaşan mikroorganizmalar, genelde toprak kaynaklıdır. Özellikle hafriyat sırasında ortaya çıkan toprak ve toz içindeki bakteri veya mantarlar havalandırma ve su tesisatını kontamine ederek duyarlı kişilere ulaşmakta ve enfeksiyona neden olmaktadır. Literatürde havalandırma ile Aspergillus spp. başta olmak üzere mantarlar ve diğer bakterilerin bulaştığı ve su tesisatı ile de Legionella spp.’nin bulaştığı birçok çalışmada gösterilmiştir.

Enfeksiyon kontrol ekibi ve diğer sağlık çalışanları, hastane içinde ve dışında yapılan yapım ve onarım çalışmalarında alınması gereken önlemlerin planlanması aşamasında mutlaka rol almalıdır. Enfeksiyon kontrol ekibi, projenin büyüklüğü, yeri, nasıl ve ne zaman yürütüleceği, ne kadar süreceği, yıkım olacaksa bunun boyutu, su boruları ve havalandırmaya girişim olup olmayacağı, gibi risk oluşturabilecek konularda ayrıntılı bilgi sahibi olmalıdır.

4.1- İNŞAAT/YAPIM/ONARIM İŞLEMİNİN SINIFLARI:

A SINIFI:Gözlemsel ve invaziv olmayan aktivitelerdir:

• Gözlemsel amaçlı kiremit/çatı veya tavan kaplamasının kaldırılması (yaklaşık olarak 5- 2 m2’de bir kiremit veya daha az, 30 dakikadan kısa süreli çalışmalar),
• Zımparalama yapılmadan boyama, duvar kaplama,
• Hasta odasında küçük su tesisat işleri (en fazla bir hasta odasında, 30 dakikadan kısa süreli

çalışmalar ve su kaçağı varsa bir litreden daha az miktardaki kaçaklar),

• Hiç toz oluşturmayan, duvarların delinmediği, yıkılmadığı, gözlemlemek dışında çatıya müdahale edilmeyen, yukarıda tanımlananlardan daha küçük diğer işlemler hiçbir gruba

B SINIFI:Küçük çaplı, minimal toz oluşturan kısa süreli işlemlerdir:

-Duvarların çatının/tavanın delindiği/kırıldığı, ancak toz kontrolünün sağlandığı küçük işlemler,

• Havalandırma tamiratı,
• Telefon ve bilgisayar kablosu döşenmesi,
• Asma tavanın 5 m2’den daha geniş yüzeyinin kaldırılması ve kablo döşeme vs. işleminin yapılması,
• Duvarlarda küçük bölgelerin badanası veya duvar kağıdındaki tamirat için zımparalama,
• Hasta odasında su tesisatı işleri (2’den fazla hasta odası ve 30 dakikadan uzun süre su tesisatına yapılan girişimler, 1 lt’nin üzerinde su kaçağı varsa).

C SINIFI:

Orta-ciddi düzeyde toz oluşturan, yıkım gerektiren, binaya ait sabit bölümlerin (tezgah üstü, monte edilmiş dolap, lavabo gibi) yıkılmasını, kırılmasını, sökülmesini gerektiren, tek bir iş gününde tamamlanamayacak işlemlerdir:

• Duvarların badana/duvar kağıdı kaplama öncesi zımparalanması,
• Yer döşemelerinin kaldırılması,
• Kiremitlerin kaldırılması ve aktarılması, çatı tamiratı,
• Yeni duvar örülmesi,
• Büyük oranda yerden kablo döşenmesi,
• Birden fazla hasta bakım odasında uzun süreli (her biri 60 dakikanın üzerinde), su tesisatına yapılan girişimler.

D SINIFI:

Büyük yıkım, inşaat ve yenileme projeleridir:

• Büyük çaplı yıkımla tüm elektrik veya bilgisayar kablolarının sökülüp, değiştirilmesi,
• Çok sayıda (3 günün üzerinde) iş gününde tamamlanabilecek yeni inşaatlar,
• Büyük yıkımlar, tüm tavanın kaldırılması ve yeni inşaat işleri,
• Birden fazla hasta bakım alanında uzun süreli su tesisatına yapılan girişimler ve su kesintisi varlığı.

4.2-ETKİLENEN BÖLGELERDEKİ HASTA GRUPLARI VE RİSK DÜZEYLERİ

İnşaat ve yıkım işleminden etkilenen gruplar kolaylaştırıcı faktörlerine göre risk gruplarına ayrılmıştır:

Grup 1 (Düşük risk): Ofis bölgeleri, kullanılmayan hasta servisleri, idari destek üniteleri, halka açık alanlar.

Grup 2 (Orta risk): İmmünosüpresif hastası olmayan dahili servisler, endoskopi ekokardiyografi, radyoloji.

Grup 3 (Orta-yüksek risk): Acil servis,, laboratuarlar ve kan bankası, cerrahi bölümler, eczane, kemoterapi hazırlama odası.

Grup 4 (Yüksek risk):İmmünsüprese hasta bakılan tüm birimler, ameliyathaneler, onkoloji servisleri ve poliklinikleri, kemoterapi ünitesi, merkezi sterilizasyon ünitesi ve steril depolar.

4.3-İNŞAAT İŞLEMLERİ SIRASINDA VE SONRASINDA ALINMASI GEREKEN

ÖNLEMLER

İnşaat işlemine göre önlem düzeyinin belirlemesi: Grup riskleri belirlendikten sonra yapılması gereken risk grubuna göre alınacak önlemlerin belirlenmesidir. Alınacak önlemler 4 düzeye  ayrılmış olup, önlem düzeyinin belirlenmesini kolaylaştırır.

DÜZEY I:

İnşaat sırasında alınacak önlemler:

• İşlemler minimal toz oluşturacak yöntemlerle yapılmalıdır.
• Asma tavan veya kiremitler en kısa sürede yerine konmalıdır.

İnşaat sonrasında alınacak önlemler:

• İşlem biter bitmez çalışma sahası

DÜZEY II:

Düzey I’de alınan önlemlere ek olarak, inşaat sırasında alınacak önlemler:

• Havaya karışan tozların dağılımı önlenmelidir.
• Toz kontrolü için çalışılan bölge
• Kullanılmayan kapı ve pencereler bantlanarak kapatılmalıdır.
• Havalandırma girişleri kapatılmalı ve sızdırmaz bir biçimde bantlanmalıdır.

-Çalışılan bölgenin giriş ve çıkışına toz tutucu paspas konmalıdır.

• İnşaatı süren bölgenin ısıtma, soğutma ve havalandırma sistemi kapatılmalı veya diğer bölgelerden ayrılmalıdır.

İnşaat sonrasında alınacak önlemler:

• Çıkan moloz ve atıklar delinmez ve toz geçirmez torbalara konarak taşınmalıdır.
• Alan kullanıma açılmadan temizliği sağlanmalıdır.
• Isıtma, soğutma ve havalandırma sistemi eski haline

DÜZEY III:

Düzey I ve II’de alınan önlemlere ek olarak, inşaat sırasında alınacak önlemler:

• İnşaatı süren bölgenin ısıtma, soğutma ve havalandırma sistemi diğer bölgelerden ayrılmalıdır.
• İşlem başlamadan önce çalışılacak bölge toz sızmasını önleyecek şekilde plastik bariyerlerle

örtülmeli ve örtü sabitlenmelidir

İnşaat sonrasında alınacak önlemler

• İşlem tamamen bitip enfeksiyon kontrol görevlilerince onaylanmadan bariyerler kaldırılmamalıdır.
• Bariyerler kaldırılırken etrafa toz ve atık yayılmamasına özen gösterilmelidir.
• Çıkan atık ve molozlar sağlam ve kapalı sızdırmaz taşıma kapları içinde atılmalıdır.
• Kapaklı olmayan atık kaplarının ağzı sıkıca kapatılarak bantlanmalıdır.
• Bölge detaylı bir şekilde
• Isıtma, soğutma ve havalandırma sistemi eski haline

DÜZEY IV:

Düzey I ve II ve III’te alınan önlemlere ek olarak, inşaat sırasında alınacak önlemler:

-Çalışma alanında negatif basınçlı havalandırma ve HEPA filtrasyon sağlanmalıdır.

• Tüm delik, boru, kablo giriş yerleri sıkıca bantlanmalıdır.
• Çalışma bölgesine girişte bir ön oda yapılmalı, çalışanlar buradan çıkarken giysileri vakumlanmalı, içeride giydikleri giysileri bu bölgede değiştirerek dışarı çıkışları sağlanmalıdır.
• Çalışma bölgesine giren personelin tek kullanımlık ayakkabı ya da galoş giymesi ve çıkarken çıkartması sağlanmalıdır.

İnşaat sonrasında alınacak önlemler:

• İşlem tamamen bitip enfeksiyon kontrol görevlilerince onaylanmadan bariyerler kaldırılmamalıdır.
• Bariyerler kaldırılırken etrafa toz ve atık yayılmamasına özen gösterilmelidir.
• Atık ve molozlar sıkıca kapatılmış kaplarda atılmalıdır.
• Kapaklı olmayan atık kaplarının ağzı sıkıca kapatılarak bantlanmalıdır.
• Bölge detaylı bir şekilde
• Yer-yüzey dezenfektanı ile ıslak temizlik yapılmalıdır.
• Isıtma, soğutma ve havalandırma sistemi eski haline

İNŞAAT İŞLEMLERİ SIRASINDA ALINACAK ORTAK EK ÖNLEMLER:

• Hastane personeli ve inşaat çalışanlarına, inşaatlar sırasında alınacak önlemler konusunda eğitim
• Sağlık çalışanları inşaat işlemleri ile ilgili olumsuz ve tehlikeli gördükleri durumları bildirmeleri konusunda
• Tehlike ve uyarı yazıları hazırlanmalı; inşaat alanını belirleyen ve potansiyel tehlike varlığı konusunda uyaran işaretler konulmalıdır.

İnsan trafiğinin inşaat alanına girmeden geçeceği alternatif yollar işaretlenmelidir

OYUNCAKLARIN TEMİZLİĞİ TALİMATI

1.  AMAÇ: Hastane bünyesinde çocuk kliniği ve polikliniğinde bulunan oyuncakların uygun temizlik ve dezenfeksiyonunu sağlamaktır.

2.  KAPSAM:Hastane çocuk kliniği ve polikliniğini,  burada çalışan personeli kapsar.

3.  UYGULAMA:

• Çocuk kliniği ve polikliniğinde çocuk hastalar için peluş olmayan, tüysüz oyuncaklar
• Çok sert plastik ve metal gibi materyallerden yapılmış, uçları sivri ve çok küçük oyuncaklar bulundurulmamalıdır.
• Yumuşak plastik yapıda, boyaları çıkmayan, yıkanabilen ve ufak parçalara ayrılmayan oyuncaklar tercih
• Oyuncaklar mümkünse hastanede bulunduğu süre boyunca hastaya özel olmalıdır.
• Oyuncaklar başka hastaya verilmeden önce deterjan ve su ile yıkanmalı, durulanıp kurulanmalıdır.
• Oyun odasında bulunan oyuncaklar temizlik personeli tarafından her gün deterjan ve su ile yıkanmalı, durulanıp kurulanmalıdır.
• Direkt temasla ya da solunumla yayılabilen bir hastalığı (tüberküloz, influenza, MRSA, VRE, ESBL+ gram negatif bakteriler ile enfeksiyon ) olan çocukların oyun odasında oynaması engellenmeli, hastaya özel oyuncak kullanılmalı ve bu oyuncaklar kullanım sonrası başka bir hastaya verilmeden önce %1-2 hipoklorid ya da alkol bazlı yüzey dezenfektanları ile dezenfekte edilmelidir.

MORG ÜNİTESİ ENFEKSİYON KONTROLÜ TALİMATI

1.  AMAÇ

Morga kabul edilen cenazelerin sevkinden sonra ve belirli aralıklarla yapılacak olan temizlik ve dezenfeksiyon işlemleri için gerekli basamakları belirlemektir.

2.  KAPSAM

Morgda çalışan personeli kapsar.

3.  UYGULAMA

• Morg; genel kullanım alanlarından uzak, hastaların olmadığı yerde olmalıdır.
• Morg giriş-çıkışları hastanenin ana giriş çıkışlarından ve acil giriş çıkışlarından ayrı olmalıdır.
• Morg buzdolabının içinin ve dışının temizliği temizlik görevlisi tarafından her cenaze sonrası ve rutin her hafta yapılmalıdır.
• Morg çekmecelerinin ısısı 0 ile +5 derece arasında olmalıdır.
• Morg çekmecelerinin ısısı günlük olarak kontrol edilmeli ve
• Morg dolabının iç ve dış temizliği deterjanla silinerek yapılmalıdır.
• Cenazelerin yıkandığı masanın temizliği; cenaze öncesi-sonrası ve her hafta deterjanla silinerek yapılmalıdır.
• Ayın sonunda yapılan temizlikte duvarlar da deterjanla
• Tüm işlemlerin bitiminde zemin temizliği yapılmalıdır.
• Tüm temizlik işlemlerinde, cenazenin yıkanması ve transportu sırasında ilgili personel eldiven kullanılmalı, eldiveni çıkardıktan sonra ellerini yıkamalıdır.
• Cenazenin enfekte olduğu bildirilmişse personel tüm işlemler sırasında eldiven, maske, koruyucu önlük giymeli, gerekirse koruyucu gözlük takmalı ve temizliğin tamamı ‘Dezenfeksiyon- Sterilizasyon Talimatı’nda belirtilen yer-yüzey dezenfektanları ile yapılmalıdı

MUTFAK HİZMETLERİNDE ENFEKSİYON KONTROLÜ TALİMATI

1.  AMAÇ:

Mutfakta görevli personelden ve çalışma ortamından kaynaklanan, besinler yoluyla bulaşabilecek enfeksiyonların önlenmesi için gerekli enfeksiyon kontrol önlemlerinin belirlenmesidir.

2.  KAPSAM:

Mutfakta çalışan personeli kapsar.

3.  UYGULAMA:

• Gıdalar mümkün      olduğunca      çabuk      işlenmeli,      ortam      sıcaklığına       fazla      maruz bırakılmamalıdır.
• İşlenen gıdalar hemen soğuk odaya kaldırılmalıdır. Büfeye çıkarılacak sıcak yemekler ise, eğer üretim yemek saatine yakın yapılmışsa banket arabalarına yerleştirilmelidir.
• Banket arabalarının sıcaklıkları kontrol Banket arabalarında muhafaza edilen yemeklerin sıcaklık dereceleri minimum 65 ºC olmalıdır.
• Çiğ gıdalarla  pişmiş  gıdalar  aynı  soğuk  odada  depolanmak  zorunda  ise  ayrı  raflara yerleştirilmelidir.
• Soğuk odalardaki bütün gıdaların ağızları kapalı olmalıdır.
• Kıyma makinaları ve parçaları her kullanımdan sonra yıkanmalı ve dezenfekte
• Ürünlerin son kullanma tarihleri, ürün kullanılmadan önce kontrol Son kullanma tarihi geçmiş gıdalar kesinlikle kullanılmamalıdır.
• Etler çözündürülmeden   önce    mutlaka     karton   koli    ve    muhafaza      edildiği   poşetten çıkarılmalıdır.

• Et çözdürme işlemi 7-10 ºC’ye ayarlı bir soğuk odada yapılmalıdı 10 ºC’nin üzerindeki sıcaklıklarda yapılan çözündürme işleminde, etin merkez notası çözünmeden yüzey kısımları çözünür ve yüzeyde bakteri üremesi başlar.
• Etlerin çözünme esnasında oluşan kanlı su içinde beklemesi
• Çözünen etler 0 ºC’ye ayarlı soğuk odada muhafaza
• Durgun suda et çözündürme işlemi yapılmamalıdır.
• Etler 0 – 1 ºC de 2 – 3 günden fazla
• Etlerin buzları tamamen çözündürülmeden pişirilmemelidir. Aksi takdirde etin merkez ısısı gerekli sıcaklığa ulaşmadığından zararlı mikroorganizmalar ölmemektedir.

• Dondurulmuş gıdalar deep-freeze’den çıkarıldıktan sonra aynı gün içinde tü Ayrıca çözünmüş gıdalar yeniden deep-freeze’e atılıp ikinci kez kullanılmamalıdır.
• Tezgah altlarında bulunan yiyeceklerin ağızları kapalı olmalıdır.
• Kasalar yerde sürüklenerek değil tekerlekli malzeme arabalarıyla taşınmalıdır.
• Teneke ambalajlı gıdalar ve teneke konserveler (komposto, salça ) açıldıktan sonra kalan miktar paslanmaz ya da uygun bir kaba boşaltılarak ağzına strech film çekilmelidir.
• Karton ambalajlar  mutfağa  alınmamalıdır.  Gıdalar  kartonları  alındıktan  sonra  kasalara yerleştirilerek mutfağa çıkarılmalıdır.
• Günlük menüde yer alan her üründen uygun şahit numune alınmalıdır.
• Mutfakta kullanılan kasalar her kullanımdan sonra yıkanmalıdır.
• Mutfak sıcaklığı 20 ºC’ yi aşmamalıdı
• Mutfak içinde tahta malzeme bulundurulmamalıdır (tahta kaşıklar, spatulalar, paletler, tahta saplı bıçaklar ).
• Çiğ tüketilecek sebze ve meyveler; ön yıkama işlemi ile toz ve toprağından arındırılmalı, ardından 20 dakika tuzlu suda (1 lt suya 1 yemek kaşığı-10 gr tuz olacak şekilde)bekletildikten sonra bol su ile durulama işlemi yapılmalıdır.
• Mutfağın içindeki çöp kovalarının ağızları kapalı tutulmalıdır.
• Gıda ile temas eden her yüzey 1/100’lük çamaşır suyu ile dezenfekte
• Temizlik bezleri  makinede  yıkandıktan  sonra  mutlaka  kurutulmalıdır.  Kuru  olmayan temizlik bezleri çamaşırhaneden alınmamalıdır.
• Temizlik araç ve gereçleri iş bitiminde temizlenip 1/100’lük çamaşır suyu ile dezenfekte
• Bulaşık makinasına sığan bütün küçük malzemeler makinede 80 derece üzerinde yıkanmalıdır. Bulaşık makinasına sığmayan malzemeler ise mümkün olduğunca yüksek sıcaklıktaki su ile yıkanmalıdır.
• Yıkanan tabak, kaşık, çatal malzemeler kirli bulaşıkların yanına yerleştirilmemelidir.
• Yemek hazırlanan platformlar en az günde üç kez önce deterjan ile temizlenmeli, sonra hipokloritli dezenfektan ile
• Mutfak zemini en az günde bir defa deterjanla yıkanmalıdır.
• Duvarlar kirlendikçe yıkanmalıdır.
• Tavanların kirli, kabarmış ve yiyeceklere kir düşecek şekilde olmaması sağlanmalıdır.
• Kullanma suyunun belli aralıklarla mikrobiyolojik kontrolleri yapılmalıdır.
• Havalandırma esnasında mutfağa sinek girmemesi için önlem alınmalıdır.
• Eller, sıvı el yıkama solüsyonu ile el yıkama lavabosunda sık sık yıkanarak kağıt havlu ile kurulanmalıdır. Bu lavabolarda gıdalar yıkanmamalıdır.

ELLER;

• Her işin başlangıcında,
• Çalışılan her tezgah değişiminde,
• Her tuvaletten sonra (oradaki lavaboda),
• Çiğ yiyecekleri elledikten sonra,
• Öksürüp hapşırdıktan ve mendil kullandıktan sonra,
• Kirli araç-gereçleri elledikten sonra mutlaka yıkanmalıdır.

• El yıkama  için  kullanılan  lavabolar  çalışma  istasyonlarına  yakın,  yiyecek  hazırlama bölümlerinden ayrı olmalıdır.
• Personelin tırnakları kısa olmalı, ellerde mücevher, oje, cila bulunmamalıdır.
• Üretim esnasında  ağız,  burun,  saç    vücudun  herhangi  bir  organıyla  eller  temas etmemelidir.
• Mutfak personeli mutlaka forma kullanmalı, formalar her gün ve kirlendiğinde yıkanmalıdır.
• Mutfakta, personel  yemekhanesinde  çalışan  ve  hasta  katlarına  yemek  servisi  yapan personeller eldiven, bone ve maske ile çalışmalıdır.
• Mutfakta çalışan personelin; 6 ayda bir portör muayenesi, yılda bir akciğer grafisi tetkiki yapılmalıdır.

ÇAMAŞIR HİZMETLERİNDE ENFEKSİYON KONTROLÜ TALİMATI

AMAÇ: Kirli çamaşırların uygun toplama yöntemiyle toplanmasını, taşınmasını, taransferini ve yıkanmasını amaçlar.

KAPSAM: Yataklı tüm birimleri ve çamaşırhane çalışanlarını kapsar.

SORUMLULAR: Enfeksiyon Kontrol Komitesi, Temizlik Şirketi ve çalışanları, servis birim sorumluları.

UYGULAMA:

• Kirli çamaşırların toplanması işleminden önce eldiven
• Çamaşırların içinde  cerrahi  alet,  ameliyat  malzemeleri,  doku  atıkları,  pamuk,  enjektör kapağı, vb. kalmadığı kontrol
• Kan ve  vücut  sekresyonları  bulaşmış  çamaşırların  toplanması  esnasında  ‘İzolasyon Uygulamaları Talimatı’na uygun hareket
• Sitotoksik ilaç bulaşmış çamaşır ve kumaş materyaller, geçirgen olmayan kırmızı renkli tıbbi atık torbalarına yerleştirilmeli, torba üzerine kemoterapi ünitesine ait olduğunu belirten etiket yapıştırılarak çamaşırhaneye gönderilmelidir.
• Kirli çamaşırları toplandıkları alanda minimum hareketle işleme tabi tutarak, patojenlerin havaya karışmasına engel olunmalıdır.
• Çamaşırlar oda içinde yerlere atılmadan ve mobilyalara değdirilmeden toplanmalıdır.
• Çamaşır arabası klinik içinde belirlenen kapalı bir alana alınmalıdır.
• İşlem bittikten sonra eldivenler tıbbi atık torbasına atılarak el hijyeni sağlanmalıdır.
• Kirli çamaşırlar üstü kapalı şekilde çamaşırhaneye götürülmelidir.
• Kirli çamaşırlar taşınırken asansörde gıda malzemeleri ve hasta olmamalıdır.
• Temiz ve kirli çamaşırlar ayrı olarak toplanmalı, taşınmalı ve işleme alınmalıdır.
• İşlem basamakları  arasında  ve  çamaşır  toplama  işlemi  bittikten  sonra  “El  Hijyeni Talimatı’na uygun olarak el hijyeni sağlanmalıdır.
• Çamaşır arabaları  haftada  bir  defa  kaba  kirinden  arındırıldıktan  sonra  1/100  oranında çamaşır suyuyla dezenfekte edilmelidir.

• Toplama işleminde kullanılan kumaş tekneler ya da torbalar günlük olarak yıkanmalıdır.
• Temizlenen çamaşırlar ütülendikten sonra mümkün olduğunca az dokunularak katlanmalı, paketlenmeli ve temiz raflarda muhafaza
• Çamaşır yıkama makinelerinin ısı ölçüm sensörleri bulunmalı ve yıkama suyu sıcaklıkları çamaşırhane personeli tarafından takip Çamaşır makinelerinin periyodik bakımları ve kontrolleri yapılmalıdır.
• Hasta takımları her gün ve ihtiyaç halinde, muayene ve ameliyat çamaşırları her hastadan sonra değiştirilmelidir.

• Çamaşırlar uygun deterjan ile 70 derecede en az 25dakika yıkanmalıdır.
• Çamaşırhane  temiz   ve   kirli   hava   karışımının   minimuma     indirilmesi  amacıyla    iyi havalandırılmalı ve buna göre düzenlenmelidir.
• Temiz ve kirli çamaşırlar fiziksel bariyerle ayrılmış farklı alanlarda depolanmalıdır.
• Temiz veya kirli çamaşırların işleme alındığı yerlerde el yıkama alanı sağlanmalıdır.
• Çamaşırhane personeli işe başlarken sağlık raporu dahilinde yaptırdığı seroloji sonuçlarına göre takip
• Kesici, delici  alet  yaralanmaları  olduğunda  “Personel  Yaralanmalarının  İzlenmesi Talimatı’na uygun olarak hareket