K+;

Potasyum yaşam için gerekli önemli bir mineraldir. Hücre içinde bol miktarda bulunur. Hücre içindeki kimyasal ortamın ana elementidrir. Hergün besinlerle alınır ve idrarla atılır.

Potasyum için normal Değerler:

Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/L arasındadır.

Potasyumu Arttıran Sebepler

•  Gıdayla fazla potasyum alımı,
•  Serumla fazla potasyum verilmesi,
•  Hücrelerin parçalanması sonucu hücre içindeki potasyumun dışarı çıkması:
  •  Yanıklar,
  •  Kas ezilmeleri ve kas iltihapları,
  •  Ağır sistemik enfeksiyonlar , sepsis,
  •  Agır travmalar ezilme – çarpmalar,
•  Lenfoma lösemi tedavisi
•  Potasyumun atılımının azalması:
  •  Böbrek yetmezliği,
  •  Ağır ani su kayıpları,
•  Şeker koması,

Potasyumu Azaltan Sebepler

•  Beslenme bozukluğu – açlık,
•  Alkolizm,
•  Şeker koması tedavisi sırasında,
•  Anabolik hormon tedavisi,
•  İdrarda fazla potasyum atılması,
•  Böbreküstü bezi hastalıkları,
•  Hormonal tedaviler,
•  İlaçlar,
•  İshal, kusma,
•  Aşırı terleme

Kreatinin protein metabolizmasının atık ürünüdür. Vücuttaki kas kitlesi ne kadar fazlaysa kreatinin de o kadar çok üretilir. Tamamı idrarla atılır.  Kan kreatinin miktarı metabolizma ve böbrek fonksiyonları hakkında çok önemli bilgiler sunar.

Aşağıdaki ilaçlar kan kreatinin seviyesini etkiler:

•  Aminoglikozid gurubu antibiyotikler,
•  Cimetidin ( mide ilacı )
•  Kemoterapi ilaçları,
•  Sefalosporinler gibi böbreğe zarar veren ilaçlar,
•  Ağrı kesiciler,
•  Trimetoprim kullanımı sırasında kreatinin seviyesi etkilenir.

Kreatinin testi ne için istenir?

Kreatinin testi böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek amacıyla istenir. Kreatinin tamamen böbrekten atılır, eğer böbrek fonksiyonları bozulursa artmaya başlar, idrardaki miktarı da düşmeye başlar.

Kreatinin normal değeri:

Kreatinin erkekte 0,7 ila 1,3 mg/dL , kadında 0,6 ila 1,1 mg/dL arasında dır. Kadınlarda düşük olmasının sebebi kas kitlesinin daha az olmasından kaynaklanır.

Kreatinin seviyesini arttıran sebepler:

•  Akut tübüler nekroz,
•  Dehidratasyon ( susuz kalma),
•  Diyabetik nefropati ( şeker hastalığına bağlı böbrek hasarı),
•  Eklampsi ( gebelik zehirlenmesi),
•  Glomerülonefrit,
•  Böbrek yetmezliği,
•  Kas hastalıkları,
•  Piyelonefrit ( böbrek iltihabı),
•  Şok, kalp yetmezliği ve buna benzer sebepler dolayısı ile böbrek kan akımının azaldığı durumlar,
•  Rabdomyoliz,,
•  İdrar yollarında tıkanma,

Kan kratinin seviyesini düşüren sebepler:

•  Kas hastalıkları ( kas kitlesini eriten hastalıklar),
•  Myasteniya gravis,

Referanslar:
Landry DW, Bazari H. Approach to the patient with renal disease. In: Goldman L, Schafer AI, eds. Cecil Medicine. 24th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2011:chap 116.

Chloride – urine; Urinary chloride;

Klor negatif elektrik yüklü bir iyondur. Vücudun asit baz ve elektrolit dengesi için son derece gerekli bir mineraldir. Diğer elektrolitler ile (sodyum, potasyum bikarbonat vb.) denge içinde olmalıdır. İdrarda klor laboratuar testi ile idrarda atılan miktarı ölçülür. Anlık idrarda yada 24 saatlik idrarda bakılır.
Vücut sıvılarının arasındaki dengeyi görmek, renal tübüler asidoz nedenini tespit etmek, böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek, asit baz dengesini görmek amacıyla bakılır.

İdrarda Klor için normal değerler:

Normal bir diyette 110 – 250 mEq/gün dür. Miktar günlük alınan su ve klor miktarına göre değişir.

İdrarda atılan klor miktarını arttıran sebepler:

• Adrenokortikal yetmezlik ( Addison hastalığı),
• Aşırı tuz alımı,
• Nefropati ( tuz kaybettiren nefropati),
• Poliüri ( fazla idrar çıkarmak) idrarda klor miktarını arttıran sebeplerdir.

İdrarda atılan klor miktarını düşüren sebepler:

• Cushing sendromu,
• Tuz kısıtlaması, az tuz alımı,
• İshal, kusma, terleme nedeniyle su kaybı idrarda klor miktarını düşürür.

Referanslar:

Landry DW, Bazari H. Approach to the patient with renal disease. In: Goldman L, Schafer AI, eds. Cecil Medicine. 24th ed. Philadelphia

Aldosteron tansiyon ve vücut sıvı dengesini ayarlayan böbrek üstü bezlerinden salgılanan bir hormondur. Kandaki miktarına bakılır.

Aldosteron testi ne için yapılır:

• Bazı sıvı ve elektrolit metabolizma bozukluklarının tespiti,
• Kontrolü zor hipertansiyonların nedeninin araştırılması,
• Ortostatik hipotansiyon sebebini araştırmak için bakılır.

Aldosteron su ve sodyumun böbreklerden geri emilimini sağlar ve potasyumun atılmasını arttırır. Aldosteron testi tek başına değerlendirilemez genellikle beraberinde aşağıdaki testler de istenir.

• ACTH infüzyon testi,
• Kaptoril testi,
• Plazma renin aktivitesi,
• Renin / aldosteron oranı Aldosteron testi ile birlikte değerlendirilir.

Aldosteron için normal değerler:

Normal değer yaşa ve vücudun o andaki pozisyonuna göre değişir,
Erişkin için: 4-31 ng/dL ayakta iken.

Aldosteron miktarının arttıran sebepler:

• Primer hiperaldosteronizm,
• Kalp hastalığı, böbrek hastalığı gibi sebeplere bağlı sekonder hiperaldosteronizm,
• Düşük tuzlu beslenme,
• Bartter sendromu.

Aldosteron miktarını düşüren sebepler:

• Addison hastalığı ( böbrek üstü bezi yetmezliği),
• Konjenital adrenal hiperplazi,
• Hiporeninemik hipoaldosteronizm,
• Çok tuzlu beslenme.

Aşağıdaki durumlar aldosteron ölçümünü etkiler:

• Diyetteki tuz miktarı,
• Aşırı egzersiz,
• Stres,

Aşağıdaki ilaçlar Aldosteron test sonucunu etkiler:

• ACE inhibitörleri,
• Kalsiyum kanal blokerleri,
• Diüretikler,
• Heparin,
• Lityum,
• Ağrı kesici ilaçlar ( non steroid anti inflamatuar ilaçalr ),
• Propranolol sonucu etkiler.

Referanslar:
1. Nieman LK. Adrenal cortex. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2007: chap 245.
2. Young Jr WF. Endocrine hypertension. In: Melmed S, Polonsky KS, Larsen PR, Kronenberg HM, eds. Williams Textbook of Endocrinology. 12th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2011:chap 16.