SEDİMANTASYON

written by Dr. Aydoğan Lermi

Sedim;ESR; Sed rate;

Eritrosit sedimantasyon hızı: Kan hücreleri olan eritrositlerin bir tüp içinde çökme hızlarıdır. Çok eski bir testtir ve kabaca kanda iltihabi reaksiyon varlığını gösterir. Kan alındıktan sonra bir tüp içine konur ve baş aşağı tutularak yarım saatte ve bir saatteki çökme hızları mm cinsinden yazılır. Sedimantasyonun pozitif olması spesifik bir hastalığı göstermez, birçok hastalıkta yükselebilir. laboratuvarda sedimantasyon testi Westergren metodu denen yöntemle bakılır.

Sedimantasyon hızı ne için bakılır?

Kabaca vücuttaki enfeksiyonun varlığını gösteren bir testtir. Ateşli hastalıklar ve romatizmal hastalıkların araştırılması sırasında istenir. Romatizmal hastalıkların, otoimmün hastalıkların ve kronik enfeksiyonların alevlenme dönemlerinde ve bazı kanser hastalıklarında sedimantasyon artar. Hastalıkların tedaviye verdikleri cevabın izlenmesinde de sedimantasyona bakılır. Tedaviden fayda görüyor ise sedimantasyon düşmeye başlar.

Sedimantasyon aşağıdaki hastalıkların takibi sırasında kullanılır:

  •  Otoimmün hastalıklar,
  •  Artrit ve romatizmal hastalıklar,
  •  Kronik enfeksiyon hastalıkları,
    •  Tüberküloz,
    •  Brusella,

Sedimantasyonun normal değeri nedir?

  •  50 yaş altı erkekler için saatte 15 mm altı,
  •  50 yaş üstü erkekler için saatte 20 mm altı,
  •  50 yaş altı kadınlar için saatte 20 mm altı,
  •  50 yaş üstü kadınlar için saatte 30 mm altı normal kabul edilir.
  •  Çocuklar için
    •  Yeni doğan 0 ila 2 mm / saatte
    •  Süt çocukluğu – püberte döneminde 3 – 13 mm/ saatte normal sayılır.

Yüksek sedimantasyon ne anlama gelir?

Her ne kadar bazı hastalıklarda sedimantasyon yüksekliği teşhise yardım etse de tek başına sedimantasyon yüksekliği bir hastalığa işaret etmez. Sedimantasyon dışında diğer testlerin de yapılması gereklidir.

Sedimantasyon değerini yükselten hastalıklar:

  •  Anemi,
  •  Lenfoma, multipl myeloma gibi bazı kanser hastalıkları,
  •  Böbrek hastalıkları,
  •  Gebelik,
  •  Tiroit hastalıkları,

İmmün sistemin kendi vücuduna zarar verdiği hastalıklarda sedimantasyon çok artar bu hastalıklara otoimmün hastalıklar diyoruz:

  •  Sistemik lupus eritematozus,
  •  Romatoid artrit,

Çok yüksek sedimantasyon en sık şu hastalıklarda görülür:

  •  Alerjik vaskülit,
  •  Dev hücreli artrit,
  •  Hiperfibrinojenemi,
  •  Makroglobülinemi,
  •  Nekrotizan vaskülit,
  •  Polimyalgia romatica,

Enfeksiyon hastalıkları sedimantasyonu arttıran diğer bir sebeptir:

  •  Sistemik enfeksiyon hastalıkları,
  •  Kemik enfeksiyonları, osteomyelit,
  •  Kalp kapağı enfeksiyonları, endokarditler,
  •  Romatizmal ateş,
  •  Ciddi cilt enfeksiyonları, erizipel,
  •  Tüberküloz,
  •  Brusella,

Sedimantasyonu düşüren sebepler:

  •  Konjestif kalp yetmezliği,
  •  Hiperviskozite hastalığı,
  •  Hipofibrinojenemi,
  •  Düşük plazma proteinleri ( böbrek hastalıklarında görülür),
  •  Polisitemi,
  •  Orak hücreli anemi de sedimantasyon hızı düşer.

Referanslar:
Kushner I, Ballou SP. Acute-phase reactants and the concept of inflammation. In: Firestein GS, Budd RC, Harris ED, et al, eds. Kelley’s Textbook of Rheumatology. 8th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2009:chap 52.
Pisetsky DS. Laboratory testing in the rheumatic diseases. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2007:chap 278.