Bacak krampları; Nocturnal Muscles Cramps; Age-Related Cramps; Yaşa bağlı kramplar; Muscle Cramps;

GECE KRAMPI NEDİR?

Genellikle bacaklarda nadiren ayaklarda gece ortaya çıkan ağrılı kramplar dır. Kramplar gece, sabaha karşı ortaya çıkar ağrılıdır ve hastayı uyandırır. Genellikle bir hasar bırakmadan kendi kendine geçer.

GECE KRAMPLARI NEDEN OLUR?

Gece kramplarının sebebi tam olarak bilinmemektedir ancak sinir-kas ve kan akımı dengesizlikleri sebep olarak görülmektedir.

GECE KRAMPLARINI BAŞLATAN SEBEPLER NELERDİR?

Gece krampları daha çok

• • 50 yaş civarında,
  • Uzun süre oturarak çalışanlarda,
  • Uzun süre ayakta duranlarda,
  • Sert zeminde oturanlarda,
  • Gebelerde,
  • Düz taban, taban çökmesi, yürüme ve duruş bozukluğu olanlarda,
  • Alkoliklerde,
  • Parkinson gibi bazı nörolojik hastalıklarda,
  • Hipertansiyon ilaçları kullananlarda,
  • Psikiyatrik sebeple ilaç kullananlarda,
  • Diyabet hastalarında,
  • Tiroid hastalarında,
  • Aşırı terleyenlerde,
  • Hormon tedavisi görenlerde,
  • Kan sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum dengesizliklerinde,
  • Susuz kalanlarda ve idrar söktürücü kullananlarda sık görülür.

GECE KRAMPLARININ BELİRTİSİ NELERDİR?

Gece yada sabaha karşı ortaya çıkan ani, ağrılı bacak kasılmaları ve kramplar dır. Nadiren ayaklarda da kramp olur.

HASTALIK NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Hasta şikayetleri tanı koydurur. Kan değerlerine bakılmalıdır. Özel bir muayene bulgusu yada laboratuvar testi yoktur.

GECE KRAMPLARININ TEDAVİSİ VAR MI?

Altta yatan bir sebep bulunursa buna yönelik tedavi verilebilir. Örneğin duruş yürüyüş bozuklukları yada taban çökmesi tespit edilirse ortopedik tedaviler önerilir. Uzun süre oturan yada sert zeminde oturan kişiler için fizik egzersizler, sürekli ayakta duranlar için oturarak istirahat etmek tedavi sağlayabilir. Altta yatan diyabet, hipertansiyon ve hormonsal sebeplere yönelik tedavi yapılmalıdır. Eğer bir sebep bulunamaz ise aşağıdaki önlemler uygulanabilir:

• • Kramp gelirse bacağın, ayağın gerilmesi,
  • Kramp olan bacağın üstünde ayakta durmak ve hafif hafif yürümek,
  • Kramp bölgesine sıcak yada soğuk tatbiki krampı azaltabilir ,

İlaç tedavisi:

Gece kramplarının tedavisinde kullanılabilecek bir ilaç yoktur. Kinin’in krampları hafiflettiği ve atak sayısını azalttığına dair bilgiler bulunmaktadır ancak alerjik olduğu unutulmamalıdır. Çok ağır ve ağrılı vakalar da;

• • Kas gevşeticiler,
  • Kalsiyum kanal blokerleri,
  • Antikonvulsan ilaçlar ( epilepsi ilaçları) denenebilir.

GECE KRAMPLARINDAN KORUNMANIN YOLU VAR MI?

Evet aşağıdaki önlemler gece kramplarını azaltabilir;

•  Gün içinde ve gece yatmadan önce bacakları germe egzersizleri yapmak,
   Düzenli olarak ayak ve bacak egzersizleri yapmak ( hafif koşu- yürüyüş gibi),
   Bol sıvı tüketmek,
   Konforlu ortopedik ayakkabılar kullanmak, gece krampları sıklığını azaltır.

Referanslar :

1. http://www.familydoctor.org
2. http://www.orthoinfo.org
3. http://www.cfpc.ca
4. http://www.womenshealthmatters.ca
5. Allen RE, Kirby KA. Nocturnal leg cramps. Am Fam Physician. 2012;86(4):350-355.
6. Butler JV, Mulkerrin EC, et al. Nocturnal leg cramps in older people. Postgrad Med J. 2002;78:596-598.
7. Garrison SR, et al. The effect of magnesium infusion on rest cramps: Randomized controlled trial. J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2011;66(6):661-666.
8. Nocturnal leg cramps. EBSCO DynaMed website. Available at: http://www.ebscohost.com/dynamed. Updated January 7, 2013. Accessed December 16, 2013.
9. 2/11/2011 DynaMed’s Systematic Literature Surveillance. Available at: http://www.ebscohost.com/dynamed: El-Tawil S, Musa T, et al. Quinine for muscle cramps. Cochrane Database Syst Rev. 2010;(12):CD005044.

Heat Stroke;

Sıcak çarpması sıcak ortama uzun süre maruz kalmak veya sıcak ortamda aşırı aktivite sonucu ortaya çıkan bitkinlik ve koma halidir. Sıcak çarpması çok tehlikeli, ölümcül ve hızlı ilerleyen bir durumdur.

Sıcak çarpması neden olur?

Sıcak çarpması sıcak ortama maruz kalma veya sıcak ortamda aşırı aktivite sonucu ortaya çıkar, sıcak çarpmaları için risk faktörleri şunlardır:

•  Sıcak ortamlar;
  •  Hamam,
  •  Güneş altında bırakılmış araba,
  •  Güneş altında kalmış çadır ve kapalı ortamlar,
  •  Plaj, kumsal,
  •  Sauna, gibi ortamlarda sıcak çarpması dakikalar içinde ortaya çıkabilir
•  Sıcak ortamlarda aşırı aktivite
  •  Plaj oyunları,
  •  Güneş altında veya sıcak ortamda uzun süre çalışmak,
  •  Güneş altında yapılan yürüyüş, kano, kürek vb aktiviteler,
•  Yetersiz sıvı alımı sıcak çarpmaları için önemli faktörlerdir.
•  Yaşlı ve küçük çocuklarda sıcak çarpması dakikalar içinde ortaya çıkar.
•  Felçli ve hareket edemeyen kişiler sıcaktan kaçamaz, kendilerini koruyamazlar, bu kişilerin sıcak ortamda yalnız bırakılmaması gerekir.
•  Bazı ilaçlar ve maddeler sıcağa karşı vücut savunmasını bozarak sıcak çarpmasını çok hızlandırırlar özellikle:
  •  Tansiyon ilaçları,
  •  İdrar söktürücüler,
  •  Alerji ilaçları,
  •  Beta bloker ilaçlar,
  •  Anti depresan ilaçlar,
  •  Nöroleptik ilaçlar,
  •  Kokain ve
  •  Alkol kullanımı sıcak çarpmasını çok kolaylaştırır ve hızlandır.

Sıcak çarpması belirtileri nelerdir?

Hasta sıcak ortamda aniden fenalaşır, kendini halsiz ve yorgun hisseder, fenalaşma ve şuur bulanıklığı dakikalar içinde ortaya çıkar.

Hastalığın bu İLK dönemine sıcak bitkinliği de denir bu dönemde:

•  Ateş çıkar ( 37,8 C ve üzerine çıkar),
•  Tansiyon düşer,
•  Nabız hızlanır,
•  Terleme olur,
•  Kas krampları ve kaslarda hassasiyet başlar,
•  Bulantı kusma olur,
•  Baş dönmesi ve sersemlik hali vardır,
•  Baş ağrısı olur.

Bu şikayetler dakikalar içinde gelişir, hasta bu dönemde kendini koruyamaz ve yeterli su alamaz vücudu soğutulmaz ise hızla kötüleşir;

Hastalığın İKİNCİ dönemine sıcak koması da denir bu dönemde:

•  Ateş 40 C derece ve üstüne çıkar,
•  Aşırı halsizlik ve bitkinlik vardır,
•  Görme bozulur, bulanık görür,
•  Uykuya meyillidir,
•  Şuur bulanıklığı, saçma konuşmalar, delice davranışlar başlar,
•  Şuur dışı kasılmalar olur,
•  Koma halindedir,
•  Titrer, kasılır, Sara krizi benzeri kasılmalar görülebilir,
•  Terleme yoktur, cilt kurudur,
•  Cilt soluk ve kuru olmasına rağmen ateş 40 derece civarındadır,
•  Nefes hızlı ve yüzeyseldir,
•  Tansiyon yükselir.

Sıcak çarpması bu noktaya dakikalar içinde gelir. Bu tablo hayati tehlike taşır ve acil bir durumdur. Hastanın hızla acil servise götürülmesi ve tıbbi yardım alması gerekir. Basit bir örnek vermek gerekir ise yazın güneş altındaki bir arabada kalan kişi yaklaşık yarım saatte sıcak çarpmasından hayatını kaybeder.

Sıcak çarpması teşhisi nasıl konur?

Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhis koydurur. Durumun ciddiyetini ve tedaviyi yönlendirmek için acilen aşağıdaki testler yapılır:

•  EKG: kalp ritmi ve kalbin durumunu izlemek amacıyla EKG takibi yapılır.
•  Laboratuar testleri:
  •  Kan sayımı,
  •  Elektrolitler,
  •  Üre,
  •  Kreatinin özellikle böbrek hasarını takip için incelenir.

Sıcak çarpması nasıl tedavi edilir?

Sıcak çarpması çok acil bir durumdur. İlk belirtiler görüldüğünde yapılması gerekenler şunlardır:

•  Hastanın derhal serin ve esintili bir alana çekilmesi,
•  Sıvı takviyesi, sıvı ile birlikte tuz ve şeker verilmesi toparlanmayı hızlandırır,
•  Sıvı verilemez ise damar yolundan serum verilmelidir,
•  Hasta istirahat etmelidir.

Hasta bu dönemde kurtarılamaz ve ikinci döneme girerse ( ateş yüksek, şuur kapalı veya uykuya meyilli) durum acildir, yerinde müdahale yetersiz kalır ve mutlaka hastaneye gidilmelidir. Bu arada hastanın;

•  Nefes yolu açık tutulmalı,
•  Ağızdan kesinlikle hiçbir şey verilmemeli verilmeye çalışılmamalı,
•  Soyulmalı,
•  Soğuk bir ortama taşınmalı, soğutulmaya çalışılmalı,
•  Soğuk su veya vantilatör ile soğutma en iyisidir,
•  Acil servise götürülmeli;
  •  Solunum yolu açık tutulmalı,
  •  Damar yolu ile sıvı ve tuz takviyesi yapılmalı,
  •  Epileptik kasılmaları var ise ilaçlarla durdurulabilir,
  •  EKG ile kalp ritmi izlenir,
  •  Kan testleri ile hayati organların durumu takip edilir.

Sıcak çarpmasından korunma

Sıcak çarpması çok tehlikeli ve dakikalar içinde ölümcül hale gelebilecek bir durumdur. Sıcak çarpmasından korunmak için :

•  Sıcağa uzun süre maruz kalmayınız,
•  Kendini koruyamayacak veya yardım çağıramayacak kişileri sıcak ortamda uzun süre yalnız bırakmayınız,
•  Eğer sıcak ortamda çalışmak zorunda iseniz sık sık ara verin ve bolca su için, su ile birlikte tuz ve şeker de almak gerekir ( sporcu içecekleri tercih edilebilir),
•  Eğer sıcak çarpması için risk taşıyor iseniz aktivitenizi azaltın, sık sık sıcak ortamdan uzaklaşın, sık sık mola verip dinlenin,
•  Çocuk ve yaşlıların sıcak ortamlarda yalnız bırakılmamaları, sık sık klimalı ortamlarda dinlenmeleri ve bol su içmeleri gerekir.

Referanslar:
1. American Academy of Family Physicians
http://www.aafp.org/
2. American Red Cross
http://www.redcross.org/
3. Canadian Red Cross
http://www.redcross.ca/
4. Health Canada
http://www.hc-sc.gc.ca/index_e.html/
5. Evans M. Family Practice Sourcebook . Toronto, Canada: Mosby; 2005.
6. Ferri F, ed. 2007 Ferris Clinical Advisor . 9th ed. Philadelphia, PA: Mosby Elsevier; 2007.
7. Ferri F, ed. Ferri’s Clinical Advisor 2011. Philadelphia, PA: Mosby Elsevier; 2011.
8. Onion D. The Little Black Book of Primary Care. Sudbury, MA: Blackwell Science; 2006.
9. Rakel R. Textbook of Family Medicine 2007. 7th ed. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2009.
10. Tierney L, McPhee S, Papadakis M. Current Medical Diagnosis and Treatment . Philadelphia, PA: Lange Medical Books; 2002

Crohn’s hastalığı; Regional enterit; Kron;

Crohn hastalığı kronik iltihabi barsak hastalığıdır. Bağırsak da iltihap, ülser, kanama atakları ile seyreden ciddi iltihaplara neden olur. Ağız dan anüse kadar sindirim sisteminin her yerinde iltihaba neden olabilir en sık ince bağırsakların ileum denen son kısmını tutar. Hastalık barsak içinde tüneller oluşturacak şekilde ilerler. Bu tüneller birbiriyle bağlantı kurabilir (fistül). Ülserli ve iyi bölümler vardır. İltihabi barsak hastalığına yakalanmış kişilerde kolon kanseri görülme şansı yüksektir. Her iki hastalık da beyaz tenlilerde ve sanayileşmiş ülkelerde daha fazla görülür. Cins ayrımı yapmaz erkek kadın eşit tutulur. Her yaşta görülse de hastalar genellikle 15 – 35 yaşında teşhis edilirler, çok az bir hastada teşhis 50-70 yaşında konur. Çocuk yaşta ortaya çıkarsa büyüme gelişme geriliği sık görülür.

Crohn hastalığının sebebi nedir?

Crohn hastalığının sebebi belli değildir. İmmün sistemin aşırı cevabına bağlı olarak bağırsakların hasar görmesi olarak kabul edilmektedir. İltihabi barsak hastalıklarında (Crohn ve ülseratif kolit) genetik, ailesel bir eğilim vardır. Bu hastalıkların bir mikrobik enfeksiyonu takiben başladıklarına dair birtakım bilimsel veri olmasına rağmen bu konu tam aydınlığa kavuşmamıştır. Hastalık ailede Crohn hastası olan kişilerde ve Musevi ırkında daha çok görülmektedir.

Crohn hastalığının belirtileri nelerdir?

Crohn hastalığı ataklar halinde seyreder. Arada iyilik dönemleri görülür. Bazen iyilik dönemleri yıllar sürer ve hastalık hiçbir şikayete neden olmaz. Hastalıklar ve stes atakları başlatabilir, atakları sırasında en sık görülen şikayetler :

•  İshal,
•  Kanlı ishal,
•  Kramp tarzında karın ağrıları,
•  Makattan kanama,
•  Kansızlık,
•  Kilo kaybı,
•  Aşırı halsizlik,
•  Bulantı,
•  Ateş,
•  Ağızda aftlar,
•  Anüs etrafında apse ve yaralar çıkması kron hastalığında en sık görülen şikayetlerdir.

Crohn hastalarının yarıdan fazları hayatlarının ileri dönemlerinde hastalığın yan etkilerine bağlı nedenlerle ( fistül, tıkanma vb. ) ameliyat olmak zorunda kalırlar.

Crohn hastalığının teşhisi nasıl konur?

Hastanın şikayetleri teşhise yardımcıdır. Kan ve dışkı testleri yapılır. Baryumlu mide barsak filmleri teşhiste değerlidir. Kesin teşhis kolonoskopi ile alınan parçanın patolojik incelemesi ile konur.
Crohn hastalığı teşhisine yardımcı olan kan testleri:

•  pANCA(Perinükleer antinötrofilik sitoplazmik antikor ): Crohn hastalarının dörtte birinde pozitif bulunur.
•  ASCA(Saccharomyces cerevisiae antikorları), IgG ve IgA: Crohn hastalarının yarısında ASCA IgG ve/veya IgA pozitif bulunmaktadır.

Hastalığın takibi sırasında

•  Dışkı testleri,
•  Kan sayımı,
•  Demir, TDBK,
•  Sedimantasyon ve
•  CRP takibi yapılmalıdır.

Crohn hastalığının tedavisi var mıdır?

Crohn hastalığının tedavisinde:

ilk basamak diyet değişikliğidir: şikayetleri arttıran gıdaların kesilmesi istenir. Her hastada farklı olsa da ortak özellikler olarak:

•  Kümes ürünleri,
•  Sera ürünleri ve
•  Yüksek fiber içeren ürünler kron şikayetlerini arttırdığı için ilk etapta kesilir.

İkinci etapta ilaç tedavisi gelir. Aşağıdaki ilaçlar Crohn tedavisinde kullanılır:

•  Aminosalisilatlar: sülfosalazin, mesalazin, olsalazin, vb,
•  Anti İnflamatuar ilaçlar: prednizon, metilprednizon, budesonide, vb,
•  İmmün modifiye ilaçlar: azatiopürin, 6-merkaptopürin, metotrezate, vb,
•  TNF – inhibitörleri : infliximab, adalimumab, etanercept, certolizumab, golimumab, vb,
•  Antibiyotikler: metronidazole, ampicilin, ciprofloksasin, vb,

İlaçlar ile kontrol edilemeyen Crohn hastalarında iltihaplı barsak kesiminin cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir. Cerrahi olarak çıkarılsa da hastalık alevlenebilir. Kron hastalığına bağlı tıkanma ve fistüllerde de cerrahi onarım gerekmektedir.

Crohn hastalığı tehlikeli midir?

Crohn hastalığının yan etkileri tedavi almayan hastalarda daha sık görülür. En sık görülen yan etkiler şunlardır:

•  Fistül: barsak ile diğer organlar arsında istenmeyen bağlanbtıların oluşmasıdır:
  •  Barsak – barsak,
  •  Barsak – mesane,
  •  Barsak – vajen arasında olabilir.
•  Barsak tıkanması,
•  Eklem iltihapları: artrit:
  •  Kalça, diz, omuz, bilek gibi büyük eklemleri tutan ve biri düzelip diğeri başlayan kronik eklem iltihaplarıdır.
•  Göz iltihapları,
•  Karaciğer iltihapları ve yağlanması,
•  Böbrek taşları,
•  Safra taşları,
•  Döküntü,
•  Kemik erimesi,
•  Beslenme bozukluğuna bağlı şikayetler kron hastalığında çok görülür.

Referanslar:
1. American Gastroenterological Association
http://www.gastro.org/
2. Crohns and Colitis Foundation of America
http://www.ccfa.org/
3. Crohns and Colitis Foundation of Canada
http://www.ccfc.ca/
4. Health Canada
http://www.hc-sc.gc.ca/
5. Crohns disease. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases website. Available at: http://digestive.niddk.nih.gov/ddiseases/pubs/crohns/ .
6. Disease information. Crohns and Colitis Foundation of America website. Available at: http://www.ccfa.org/info/?LMI=4 .
7. Feldman M. Sleisenger & Fordtrans Gastrointestinal and Liver Disease. 8th ed. St. Louis, MO: Mosby; 2005.
8. Ferri F, ed. Ferri’s Clinical Advisor 2010. Philadelphia, PA: Mosby Elsevier; 2009.
9. Goroll AH, Mulley AG. Primary Care Medicine . 4th ed. Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins;2000.
10. Inflammatory bowel disease. American Gastroenterological Society website. Available at: http://www.gastro.org/wmspage.cfm?parm1=851 .
11. 10/2/2009 DynaMeds Systematic Literature Surveillance http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php : FDA approves new drug to treat psoriasis.
12. US Food and Drug Administration website. Available at: http://www.fda.gov/NewsEvents/Newsroom/PressAnnouncements/ucm183851.htm . Published September 25, 2009

İnflamatuar barsak hastalıkları; İBH; Kron; Crohn’s; Ülseratif kolit

İltihabi bağırsak hastalıkları bağırsağın iltihaplanması ile seyreden bir gurup hastalıktır. Bu hastalıklarda bağırsak duvarı iltihaplanır, bağırsak fonksiyonu bozulur, gıda emilimi ve bağırsak alışkanlıkları bozulur. İltihabi bağırsak hastalıklarının iki çeşidi vardır:

1- Kron Hastalığı (Crohns Disease) ve
2- Ülseratif kolit .

Her ikisi de hayat boyu sürer ve kontrol altına alınmaz ise birçok komplikasyona neden olur.

İltihabi bağırsak hastalıklarının sebebi nedir?

İltihabi bağırsak hastalıklarının gerçek sebebi bilinmemektedir, ancak:
• Ailesel yatkınlık ( yakın aile bireylerinde olması),
• Bağırsaklara zarar veren viral yada bakteriyel bir hastalık geçirmiş olmak,
• İmmün sistemi bozan bir hastalık yada ilaç kullanmanın iltihabi barsak hastalıklarının başlamasını tetiklediği düşünülmektedir.
İltihabi bağırsak hastalıkları bulaşıcı değildir kişiden kişiye geçmez.

İltihabi bağırsak hastalıklarının belirtileri nelerdir?

İltihabi bağırsak hastalıkları birçok şikayete neden olur. Hastalığın şiddeti ve şikayetler hastadan hastaya çok değişir. İltihabi bağırsak hastalıkları ataklar halinde seyreder. Arada iyilik dönemleri görülür. Hastalığın yerine ve derinliğine göre şikayetler değişir en sık görülen şikayetler:

•  Kramp tarzında karın ağrıları,
•  İshal,
•  İştahsızlık ve kilo kaybı,
•  Barsak kanamaları,
•  Kanlı ishal,
•  Barsakta ülserler oluşması,
•  Makat ve etrafında iltihap ve akıntı,
•  Gaz, şişkinlik,
•  Çabuk doyma,
•  Bağırsak guruldaması,
•  Bulantı, kusma, hastalığa bağlı en sık görülen bağırsak şikâyetleridir.

Bağırsakta iltihaba bağlı olarak besin emilimi bozulur. Bu hastaların neredeyse tamamında demir eksikliğine bağlı kansızlık görülür. Çocuk yaşta ortaya çıkarsa büyüme ve gelişmeyi bozar. Ayrıca bu hastalıklar barsak dışı şikayetlere de sebep olur. En sık görülen bağırsak dışı şikayetler:

•  Ağızda aftlar,
•  Artrit ( kalça, diz, bilek eklemlerinde şişme ağrı ),
•  Osteoporoz,
•  Parmak çomaklaşması,
•  Cilt döküntüleri,
•  Cilt apseleri,
•  Göz iltihapları,
•  Karaciğer yağlanması,
•  Safra kesesi iltihabı dır.

İltihabi bağırsak hastalıkları nasıl teşhis edilir?

Hastanın şikayetleri ve muayenesi teşhiste ilk adımdır. Laboratuvar testleri tanıya yardımcıdır.

•  Kan sayımı,
•  CRP,
•  Sedimantasyon,
•  Dışkı mikroskopisi ve kültürü,
•  Dışkıda parazit aranması,
•  Clostridium difficile testleri,
•  Cheliak hastalığı testleri,
•  pANCA (Perinükleer antinötrofilik sitoplazmik antikor ): Ülseratif kolitli olanların yaklaşık yarısında, Kron hastalarının beşte birinde pozitif tir.
•  ASCA (Saccharomyces cerevisiae antikorları), IgG ve IgA: Crohn hastalarının yarısında pozitif bulunmaktadır.

Hastalığın kesin teşhisi kolonoskopi ile alınan parçanın patolojik incelemesi ile konur. Kan testleri teşhise yardımcıdır aynı zamanda hastalığın takibinde ve alevlenme dönemlerinin izlenmesinde kullanılır.

iltihabi barsak hastalıkları nasıl tedavi edilir?

İltihabi bağırsak hastalıkları ömür boyu süren hastalıklardır. Hastalık alevlenmeler ile seyreder. Stres in bu hastalıkları alevlendirdiği iyi bilinmektedir.

Yeme alışkanlığı iyilik dönemlerini uzatabilir;

•  Az yağlı,
•  Meyveden zengin,
•  Az lifli ve
•  Et ve süt ürünlerinden fakir beslenmek iltihabi barsak hastalıklarının alevlenme şansını azaltır.

İlaçlar:
Bağırsaktaki iltihabi alevlenmeyi azaltmak amacıyla birçok ilaç kullanılır.

•  Anti inflamatuar ilaçlar,
•  Kortizon,
•  İmmun supresan ilaçlar,
•  İshal kesiciler,
•  Laksatifler,
•  Ağrı kesiciler tedavide kullanılmaktadır.

Cerrahi tedavi:
Çok ciddi iltihabi bağırsak hastalıklarında bağırsağın iltihaplı kısmının çıkarılması gerekebilir.

Referanslar:
1- American Academy of Family Physicians http://www.aafp.org/
2- National Digestive Diseases Information Clearinghouse http://digestive.niddk.nih.gov/index.htm/
3- Canadian Family Physician http://www.cfpc.ca/cfp/
4- Health Canada http://www.hc-sc.gc.ca/
5- American Academy of Family Physicians. Inflammatory bowel disease. American Academy of Family Physicians website. http://familydoctor.org/online/famdocen/home/common/digestive/disorders/252.html
6- American Gastroenterological Association website http://www.gastro.org/wmspage.cfm?parm1=851 . June 25, 2007.
7- Botoman VA, Bonner GF, Botoman DA. Management of inflammatory bowel disease. American Family Physician websitehttp://www.aafp.org/afp/980101ap/botoman.html . Published 1998. June 27, 2007.
8- Brandt LJ, Steiner-Grossman P, eds. Treating IBD: A Patient’s Guide to the Medical and Surgical Management of Inflammatory Bowel Disease . New York, NY: Raven Press; 1989.
9- Carson-DeWitt R. Ulcerative colitis. EBSCO Health Library websitehttp://www.ebscohost.com/thisTopic.php?marketID=15topicID=81 . Updated September 30, 2009. December 2, 2009.
10- DynaMed Editorial Team. Irritable bowel syndrome (IBS). EBSCO DynaMed websitehttp://www.ebscohost.com/dynamed/what.php . June 25, 2007.
11- Mayo Clinic. Crohns disease. Mayo Clinic websitehttp://www.mayoclinic.com/health/crohns-disease/DS00104 . Updated August 8, 2009. November 10, 2010.
12- Steiner-Grossman P, Banks PA, Present DH, eds. The New People Not Patients: A Source Book for Living With IBD . Dubuque, IA: Kendall/Hunt Publishing Company; 1992.
13- Ulcerative colitis. Mayo Clinic.com websitehttp://www.mayoclinic.com/health/ulcerative-colitis/DS00598 . Updated August 2009. December 10, 2010

Çölyak Sprue; Non Tropikal Sprue; Glüten Enteropatisi,

Çölyak hastalığı sindirim sisteminin otoimmün hastalığıdır. Buğday, arpa gibi tahılların içinde bulunan GLÜTEN maddesine karşı ortaya çıkan gıda alerjisidir. Gıdaların içindeki GLÜTEN maddesi ince bağırsağa zarar verir. İnce bağırsaklarda besin emilimi yapan çıkıntılar (villus) kaybolmaya başlar. Hastalar besin alamaz ve büyüme gelişme geriliği başlar. Buğday, arpa, çavdar gibi tahıl içeren yemekleri takiben karın ağrısı, kramp, gaz ve ishal en önemli şikayetlerdir. Çölyak hastalığı çocuk yaşta başlar, bazı hastalarda şikayetler hafif seyreder. İleri yaşarla kadar teşhis edilemeyen vakalar da vardır. Çölyak hastalığı kan testleri ile kolayca tespit edilebilmektedir.

Çölyak hastalığının sebebi nedir?

Çölyak hastalığının sebebi tahıllarda bulunan glüten maddesine karşı alerjik – immünolojik reaksiyondur. Bu alerjik reaksiyonun neden başladığı bilinmemektedir. Hastalarda Çölyak hastalığına karşı genetik bir eğilim vardır. Sıklıkla ailede Çölyak hastası olduğu görülür.

Çölyak Hastalığı kimlerde görülür?

Çölyak hastalığı genetik özelliği olan bir hastalıktır;

•  Ailede Çölyak hastası olması, ya da hastada
•  Diğer otoimmun hastalıkların bulunması;
  •  Tip 1 Diyabet,
  •  Otoimmün tiroid hastalıkları,
  •  Sistemik Lupus,
•  Dermatitis herpetiformis ( Çölyak hastalığına bağlı deri bulgusu),
•  Romatoid artrit, gibi hastalıkların bulunması Çölyak hastası olma ihtimalini arttırır.

Çölyak hastalığının belirtileri nelerdir?

Çölyak hastalığı çocukluk çağda veya erken erişkinlikte başlar. Çocuklarda ki şikayetler erişkinlerden farklıdır. Bağırsaklar ne kadar hasar görürse şikayetlerde o kadar artar. Bu nedenle erken teşhis ve tedavisi önemlidir. En sık bulgu sebebi açıklanamayan demir eksikliği anemisi dir. En ciddi bulgu beslenme bozukluğuna bağlı büyüme gelişme geriliğidir.
Çocuklarda çok çeşitli şikayetler ortaya çıkabilir. Çölyak hastalığına bağlı olarak çocuklarda en sık:

•  Karın ağrısı,
•  Şişlik,
•  Bulantı, iştahsızlık,
•  İleri dönemlerde kusma,
•  İshal,
•  Kötü kokulu dışkılama,
•  Huzursuzluk,
•  Gelişme geriliği,
•  Kansızlık, halsizlik,
•  Hepatit,
•  Epilepsi atakları,
•  Dudak kenarında çatlaklar,
•  Ağızda aftlar sık görülür.

Çölyak hastalığına bağlı olarak erişkinlerde ise en sık :

•  Gaz,
•  Sık geğirme,
•  Şişkinlik,
•  Karın ağrısı,
•  Yağlı, kötü kokulu, açık renkli dışkılama,
•  Kilo kaybı,
•  İştahsızlık,
•  Halsizlik, çabuk yorulma,
•  Kemik ağrıları,
•  Baş dönmesi,
•  Deri döküntüleri,
•  Diş problemleri,
•  Adet düzensizlikleri,
•  Kısırlık,
•  Kansızlık,
•  Kemik erimeleri sık görülür.

Hastalarda bu şikayetlerin hepsi birden görülmez. Erişkinlerde ishal az görülür. En sık görülen şikayet demir eksikliği anemisidir. Sıklıkla kansızlık araştırması sırasında fark edilir. Hastaların % 20 si 60 yaşından sonra teşhis edilir.

Çölyak hastalığının teşhisi nasıl konur?

Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları Çölyak hastalığını teşhiste yardımcıdır. Basit tarama testleri ile Çölyak hastalığı kolayca tespit edilmektedir. Hastalık birçok şikayete neden olduğu için birçok hastalıkla karışır. Bazen teşhis koymak çok uzun zaman alabilir. Erken teşhis hastalığa bağlı yan etkileri ve komplikasyonları azaltmak için önemlidir.
Çölyak hastalığının teşhisinde:

•  Dışkı testleri ( malabsorbsyon testleri),
•  Kan testleri;
  •  Kan sayımı, crp, sedimentasyon,
  •  Vit B12,
  •  Vit D,
•  Çölyak hastalığına özel testler;
  •  Anti Gliadin Antikorları,
  •  Anti tTG IgA , ( Anti Tissue Glutaminaz )
  •  Anti tTG IgG,
  •  Anti Endomisyum Antikor
•  Barsak filmleri,
•  Endoskopi, Kolonoskopi
•  Biyopsi incelemesi gerekebilir.

Çölyak hastalığının tedavisi nasıldır?

Çölyak hastalığının tedavisi hayat boyu glüten içermeyen besinlerle beslenmektir. Glütene karşı alerjik cevabı azaltan bir ilaç tedavisi yoktur. Çölyak hastalığının glütensiz beslenmekten başka tedavisi yoktur. Glütensiz beslenmeye başlayınca hastanın şikayetleri günler haftalar içinde geriler, kaybolur. Villusların düzelmesi aylar yıllar alabilir. Barsaktaki çıkıntıların (villus) düzeldiği endoskopi ve biyopsi ile görülebilir.
Gıdaların etiketlerine bakılmalı glutensiz gıdalar seçilmelidir. Birçok Çölyak hastasında Laktoz intoleransı da vardır süt ve sütlü ürünler benzer şikayetler yapar, şikayetler birbirine karışabilir. Hastaların ve ailelerin diyetisyen yardımı almaları gerekir.
Erişkin yaşta tespit edilen Çölyak hastalarında diyet değiştirilse de gelişme geriliği ve diş problemleri düzelmez. Çok ileri barsak hasarlarının bulunduğu durumlarda hastalar ağızdan beslenmeyi keserek damardan beslenebilir.
Glüten birçok gıdaya ek olarak katıldığından Glütensiz gıda bulmak zor olabilir. Bu konuda mail gurupları ve forumların önerilerini takip etmek faydalı olabilir.

Çölyak hastalarının kaçınması gereken gıdalar:

•  Buğday,
•  Çavdar,
•  Arpa içeren gıdalardır.

Özel glütensiz gıda üretimi ülkemizde de başlamıştır.
Çölyak hastalarının aralıklarla test yaptırması gerekir. Özellikle çocuk çağda teşhis edilen vakalarda bu takip büyüme gelişme açısından önemlidir. Kemik ölçümü, kan kalsiyum, vitamin ve mineral değerleri, dışkı incelemeleri ve endoskopi incelemeler gerekebilir. Çölyak hastalığını önlemenin, Çölyak hastalığından korunmanın bilinen bir yolu yoktur. Kişiden kişiye bulaşmaz. Çölyak genetik bir hastalıktır, tarama testleri ile erken teşhisi mümkündür. Erken teşhis hastalığa bağlı komplikasyonları önler.

Referanslar:
1. Celiac Disease Foundation
http://www.celiac.org/
2. Celiac Sprue Association
http://www.csaceliacs.org/
3. Canadian Celiac Association
http://www.celiac.ca/
4. Health Canada
http://www.hc-sc.gc.ca/
5. Behrman RE, Kliegman R, Jenson HB. Nelson Textbook of Pediatrics . 16th ed. Philadelphia, PA:WB Saunders Company;2000.
6. Cecil, RL, Goldman L, Bennett JC. Cecil Textbook of Medicine . 21st ed. Philadelphia, PA:WB Saunders Company;2000.
7. Celiac disease: what you should know. American Academy of Family Physicians website. at: http://www.aafp.org/afp/20061201/1921ph.html . July 8, 2008.
8. Conn H, Rakel RE. Conns Current Therapy 2001 . 53rd ed. Philadelphia, PA:WB Saunders Company;2001.
9. Griffith HW. Griffiths 5-Minute Clinical Consult . 2001 ed. Baltimore, MD:Lippincott Williams & Wilkins; 2001.
10. Sleisenger MH, Fordtran JS, Feldman M, et al. Sleisenger and Fordtrans Gastrointestinal and Liver Disease . 6th ed. Philadelphia, PA:WB Saunders Company;1998.
11. What I need to know about Celiac disease. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases website. at: http://digestive.niddk.nih.gov/ddiseases/pubs/celiac_ez/ . July 8, 2008