Total bilirübin; Direk Bilirübin; Ankonjuge bilirubin; İndirek bilirubin; Konjuge bilirübin;

Sarı renkli safra pigmentidir. Kırmızı kan hücrelerinin parçalanması sonucu oluşur. Karaciğer ile vücuttan temizlenir, safra ile atılır. Bir kısmı bağırsaktan emilip idrar ile atılır. Kandaki ve idrardaki miktarları ölçülür. Yeni doğan bebeklerin kanları hızla değiştiği için bebeklerde bilirübin yükselir ( yeni doğan sarılığı denir). Bilirübin ışıkta parçalanır. Bu nedenle sarılığı olan bebekleri ışık altında tutarak bilirübin miktarı düşürülebilir ( fototerapi ).

Bilirübin ne için bakılır?

Bilirübin fazlalığı sarılığa yol açar. Sarılıkların nedenini araştırmak amacıyla, karaciğer, safra kesesi, safra yolları hastalıklarının teşhisi amacıyla bakılır.

Bilirübin için normal değerler:

•  Total bilirübin: 0,3 – 1,9 mg/dL
•  Direk bilirübin: 0 – 0,3 mg/dL

Bilirübin yükselmesine sebep olan hastalıklar

Yeni doğan bebeklerde hayatın ilk günlerinde bilirübin seviyeleri yüksektir.
Eritrositlerin normalden daha hızlı parçalandığı durumlarda bilirübin artar:

•  Eritroblastozis fetalis,
•  Hemolitik anemiler,
•  Transfüzyon reaksiyonları.

Karaciğer hastalıklarında bilirübin yükselir:

• Hepatitler,
• Siroz,
• Karaciğer kanseri,
• karaciğer metastazları,
• Gilbert sendromu.

Bilirübin Safra yolu ve safra kesesi hastalıklarında bilirübin artar:

•  Safra taşları,
•  Pankreas kanseri,
•  Safra kesesi kanseri,
•  Safra yolu tıkanmaları.

Referanslar:
1. Berk PD, Korenblat KM. Approach to the patient with jaundice or abnormal liver test results. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2007:chap 150.
2. Pratt DS. Liver chemistry and function tests. In: Feldman M, Friedman LS, Brandt LJ, eds. Sleisenger and Fordtran’s Gastrointestinal and Liver Disease. 9th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier;2010:chap 73

Alkali Fosfataz; Alkalen Fosfataz; ALP

Tüm vücut dokularında bulunan bir enzimdir, özellikle fosfat guruplarının ortadan kaldırılması ve temizlenmesinde rol alan bir enzimdir. En çok karaciğer, böbrekler, safra yolları ve kemiklerde bulunur.
Bkz :ALP izoenzimleri.

ALP’nin Önemi:

1. Karaciğer Sağlığı: Yüksek ALP seviyeleri, karaciğer hastalıkları veya safra yollarındaki tıkanıklık gibi durumlardan kaynaklanabilir. Bu nedenle, ALP testi karaciğer fonksiyonunu değerlendirmek için kullanılır.
2. Kemik Sağlığı: ALP, kemik metabolizmasında önemli bir rol oynar. Yüksek ALP seviyeleri, osteoporoz veya Paget hastalığı gibi kemik hastalıklarının göstergesi olabilir.
3. Diğer Durumlar: ALP seviyeleri, bazı kanser türleri, gebelik ve bazı enfeksiyonlar gibi durumlarda da artabilir.

Laboratuvarda Açken alınan kandaki miktarına bakılır. Birçok ilaç ALP seviyesini etkiler:

• Allopürinol,
• Antibiyotikler,
• Doğum kontrol ilaçları,
• Şeker ilaçları,
• Klorpromazin,
• Kortizon,
• Erkek hormonları,
• Metildopa,
• Narkotik ağrı kesiciler,
• Ağrı kesiciler ( NSAI),
• Propranolol,
• Trankilizanlar,
• Trisiklik antidepresanlar.

Alkali Fosfataz testi ne için yapılır?

Alkali fozfataz testi karaciğer ve kemik hastalıklarının tespitinde kullanılır. Karaciğer fonksiyon testlerinden birisidir.

Alkali Fosfataz için normal değerler:

Yaşa ve cinse göre değişiklik gösterir Erişkin için 44-147 IU/L dir.

ALP yi arttıran sebepler:

• Safra yolları tıkanması,
• Kemik hastalıkları,
• B ve O kan gurubu insanlarda aşırı yağlı gıda ALP arttırır,
• Kemik kırıkları,
• Hepatit,
• Hiperpartiroidi,
• Lösemi,
• Karaciğer hastalıkları,
• Lenfoma,
• Kemik tümörleri,
• Osteomalazi,
• Paget hastalığı,
• Riketsiya,
• Sarkoidoz.

Alkali Fosfataz hangi hastalıkların teşhisinde kullanılır?

• Alkolizm,
• Alkolik karaciğer harabiyeti ( hepatit / siroz),
• Safra yolları hasarı,
• Safra taşları,
• Dev hücreli temporal arterit ( Giant Cell Temporal Arteritis),
• Multipl Endokrin Neoplazi tip II ( MEN II),
• Pankreatit,
• Renal hücreli karsinom hastalıklarının teşhisinde ve tedavi takibinde ALP önemli bir testtir.

Alkali Fosfataz seviyesini düşüren sebepler ( hipofosfatazemi):

• Kötü beslenme,
• Protein eksikliği,
• Wilson hastalığı.

ALP testi, sağlık durumunun değerlendirilmesinde önemli bir yardımcıdır, hastalıkları izlemek veya tanı koymak için ALP testi sıkça kullanılır.

Referanslar:
1. Berk PD, Korenblat KM. Approach to the patient with jaundice or abnormal liver test results. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2007:chap 150.
2. Pratt DS. Liver chemistry and function tests. In: Feldman M, Friedman LS, Brandt LJ, eds. Sleisenger and Fordtran’s Gastrointestinal and Liver Disease. 9th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2010:chap 73.