Silendirler böbrek tübüllerinde (DTC=Distal toplayıcı kanallar)  oluşan,  silindirik puro şekilli oluşumlardır. Bütün silendirler bir böbrek mukoproteini olan Tamm- Horsfall proteininden oluşur. Tamm- Horsfall proteini henle kulpunun distal ucundan ve toplayıcı kanallardan az miktarda salgılanır.  İdrarda bazı silendirlerin bol görülmesi genellikle bir hastalığı işaret eder.

Silendirlerin oluşumu

İdrar silendirleri sadece toplayıcı kanalların distal ucunda oluşur (DTC). Propksimal kanallar ve Henle kanalında silendir oluşmaz. Silendir protein materyalin tüp içinde konsantrasyonundan başka bir şey değildir. Oluşan silendir idrarla atılır ve sedimentte görülür. Silendirler hernekadar Tamm- Horsfall proteinlerinden oluşsa da duruma bağlı olarak içlerinde eritrositler, lökositler, bakteriler, renal epitel hücreleri, yağ vakuolleri ve bunların dejenertif formlarını içerebilir. Ayrıca plazma protein agregatları yani immün globülinler, fibrinojen, immün kompleksler, globülinler de silendirler içinde yer alabilir.

Silendir tipleri

İdrar sedimentinde gördüğümüz silendirler başlıca 2 guruba ayrılır

1- Hücresiz ( asellüler) silendirler 2- Hücreli ( cellüler) silendirler

Asellüler silendirler

Hyalin Silendir

Hyalin silendirler en sık görülen silendirlerdir, tam olarak konsantre olmuş ve sıkıştığı toplayıcı tüpün şeklini almış Tamm-Horsfall mukoproteinidir. İçerisinde hücre görülmez, sediment de zor görülür. Hyalin silendirler sağlıklı insanlarda da görülürler. Dehidratasyon , diüretik kullanımı, egzersiz, susuzluk, oruç vb idrarın konsantre olduğu durumlarda normal insanlarda idrarda bolca görülürler. Varlıkları bir hastalığa işaret etmez.

Granüler Silendir

Granüler silendirler  ya hücresel silendirlerin dejenerasyonu ile yada plazma proteinleri ve immünoglobülin hafif zincirlerinin aggregasyonu ile oluşurlar. İnce yada kaba dokulu bir görüntüsü olabilir. Bariz puro şekli ve koyu rengi ile kolay görünürler. Aşırı egzersiz sonrası normal insanlarda görülebilirse de kronik böbrek hastalıkları ve akut tübüler nekroz da sık görülürler.

Waxy (Mumsu) Silendir

Waxy yani mumsu silendiriler hücresel silendirlerin dejenere olmuş halleridir. Dejenere olmuş hücrelerden ibaret olduklarından hücresiz silendir kabul edilirler.  Çok refraktil olduklarından mikroskopta kolay görülürler. Daha çok kronik hasar görmüş tübüllerden kaynaklanırlar yani ciddi kronik renal hastalıklar, renal amiloidoz da waxy slendir çok görülür. Waxy silendirler;  Böbrek yetmezliği silendiri diye de bilinirler.

Fatty Yağlı Silendir

Yağlı silendirler lipitten zengin epitel hücrelerin dejenerasyonu ile oluşurlar. Silendirin protein yapısı içerisinde yağ vakuolleri dikati çeker. Refraktil lipid damlacıkları nedeniyle kolay görülürler. Nefrotik sendrom , hipotiroidizm gibi tübüler dejeneratif hastalıklarda sık görülür.

Sellüler Silendirler

Sellüler silendirler idrar sedimentinde görülebilen eritrosit, lökosit, renal tübüler  epitel hücreleri gibi bütün hücrelerden oluşabilir. Sellüler silendirler Tamm – Horsfall mukoproteini içerisinde konsantre olmuş hücrelerden oluşur.

Eritrosit Silendir

Eritrositler den oluşan silendirler 1- Glomerülonefritlerde ( glomerüllerde eritrosit sızıntısı vardır) 2- Ciddi Tübüler hasarlarda görülür.

Lökosit Silendirler

Lökosit silendirler akut piyelonefrit de sık görünürler ayrıca glomerülonefritlerde, akut insterstisyel nefritelrde Lupus nefritinde ve akut papillar nekroz da sık görülür.  Glomerülonefritte Lökosit ve eritrosit slendirler birlikte görülür.

Renal tübüler Epiteliyal Silendir

Böbrek tübül epitellerinden oluşur. Renal tübüler nekrozda, CNV nefriti gibi viral hastalıklarda böbrek nakli sonrası doku rejeksiyonu sırasında idrarda sık görülür. RTE silendir = nakil böbrek rejeksiyonu..

Bakteriyel Silendirler

Bakteriyel silendirler Tamm- Horsfall mukoproteini  (hyalen matrix) içerisinde konsantre olmuş bakterilerden oluşur. Saf bakteri yada bakteri lökosit karışımından oluşan slendirler görülebilir. Granüler slendirlere bener ve onlarla karışırlar. Sedimentte bol lökosit ve bakteri vardır. Bakteri slendir idemek için gram boyamak gerekir . Akut piyelonefrit ve intrensek renal enfeksiyonlar sırasında sık görülür.

Özet

Tiroid kanseri tiroid dokusundan kaynaklanan kanserdir. Tiroid bezi tiroid hormonunu üretir. Tiroid hormonu vücudumuzun normal çalışması için gereklidir ( bkz:Hipotiroidi, Hipertiroidi ). Tiroid bezi boyun ön kısmında bulunur ve kelebek şeklindedir. Tiroid tümörleri bazen nodül şeklinde ortaya çıkabilir, bunlara tiroid nodülleri denir. Tiroid nodüllerinin büyük kısmı kanser değildir.  Tüm diğer kanserler gibi tiroid kanserleride vücuda yayılma ve diğer organlara atlama özelliği gösterirler.
Tiroid kanserleri giderek artmaktadır. Tiroid kasnerleri göğüs kanserinden 7 kat, Prostat kanserlerinden 6 kat daha hızlı artmaktadır.

Kaç çeşit tiroid kanseri vardır?

Tiroid kanserleri birkaç çeşittir.

•  Papillar karsinom:tiroid papillar karsinomu en sık görülen tiroid kanseridir. Yavaş büyür, boyundaki lenf bezlerine yayılır. Erken yakalanır ise tedavi şansı çok yüksektir.
•  Folliküler karsinom:en sık rastlanan ikinci tiroid kanseridir. Genellikle tiroid bezinin içinde saklanır, nadiren akciğer, kemik gibi organlara sıçrar. Lenf bezlerine pek gitmez. Erken yakalanır ise tedavi edilebilir.
•  Anaplastik karsinom:Tiroid anaplastik karsinomu nadirdir fakat hızla tiroid ve diğer dokulara yayılır, hızlı ilerler.
•  Medullar tiroid kanseri:Tiroid içinde bir tümör tespit edilmeden akciğer, karaciğer ve lenf bezlerine yayılır. İki tip medüller kanser vardır:
  •  Sporadik Medüller Tiroid Kanseri,
  •  Familyal Medüller Tiroid Kanseri.
•  Tiroid Lenfoması:çok nadir görülür. Genellikle Hasimoto tiroiditi hastalarında ortaya çıkar.

Tiroid kanseri neden olur?

Tiroid kanserine neden olan sebepler bilinmemektedir, ancak bazı tiroid kanserleri genetik özellik göstermektedir. Ailede tiroid kaseri olması risk sebebidir. Radyasyon ve nükleer ışımaların tiroid kanserine yol açtığını gösteren bulgular vardır.

Tiroid kanseri riskini arttıran faktörler nelerdir?

Aşağıdaki faktörler tiroid kanseri gelişmesi riskini arttıran sebeplerdir.

•  Düşük iyot ile beslenme,
•  Boyun, göğüs bölgesine radyasyon ( özellikle çocuk çağda radyasyona maruz kalmak riski daha çok arttırmaktadır),
•  Ailede tiroid kanseri olması,
•  Tiroid kasnerleri kadınlarda erkeklerden daha sık görülür,
•  30 yaş üstü,
•  Radyoaktif ışıma, nükleer atıklara maruz kalmak ( özellikle çocuk çağda radyasyon ve nükleer atıklara maruz kalmak tiroid kanser riskini çok arttırır).

Tiroid kanseri ne şikayete neden olur?

Aşağıda yer alan şikayetler genellikle tiroid kanseri dışındaki sebebplere bağlıdır. Ancak varlığında inceleme gerekir:

•  Boyunda kitle,
•  Kulaklara vuran boyun, ense ağrısı,
•  Boğukluk, seste kabalaşma,
•  Yutma güçlüğü,
•  Nefes almakta zorluk,
•  İnatçı öksürük,
•  Boyunda büyümüş lenf bezleri.

Tiroid kanseri nasıl teşhis edilir?

Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları genellikle ileri dönemde teşhis koydurur. Erken dönemde tiroid kanseri teşhisi laboratuar ve radyolojik incelemelerle konur.

•  Eğer bir kitle var ise ince iğne aspirasyonu yapılabilir,
•  Kan testleri,
•  Tiroid sintigrafisi; radyoaktif ilaç verilerek tiroid bezinin çalışması görüntülenir,
•  Tiroid Ultrasonu: tiroid nodüllerini kanserlerden ayırmaya yardımcı olur,
•  Cerrahi biyopsi: kesin teşhis koydurur.

Tiroid kanserlerinin tedavisi:

Tiroid kasnerleri tespit edildikten sonra kanserin durumu tespit edilmeye çalışılır (staging). Kanserin nereye kadar yayıldığı tespit edilmeye çalışılır. Tedavi şekli kanserin yaygınlığına göre planlanır.

•  Cerrahi Tedavi: kanserli tiroid dokusu çıkarılabilir.
•  Radyoaktif İyot Tedavisi:tiroid dokusu ve kanserli dokuyu ortadan kaldırmak ve etraf dokulara zarar vermemek için radyoaktif iyot tedavisi yapılabilir. Bu yöntem tiroid dokusu cerrahi olarak alınamayan, kanseri lenf bezleri ve etraf dokulara yayılmış hastalara uygulanabilir.
•  Radyoterapi:Dışarıdan radyasyon ışını vererek yapılan tedavidir. Kanserli hücrelerin ölmesi ve tümör kitlesinin küçülmesi amacıyla kullanılır.
•  Kemoterapi: kanser hücrelerini öldürmek amacıyla yapılan ilaç tedavisidir. İlaçlar hap, iğne yada kateterle verilebilir. Kanser hücreleri ile beraber normal hücrelerede zarar verebilir.

Tiroid kanserleri yukarıdaki tedavi yöntemlerinin bir yada birkaçı ile tedavi edilebilmektedir. Tiroid kasnerinde tedavi başarısı erken teşhise bağlıdır. Erken teşhis tedavi başarısını çok arttırır.

Tiroid kanserinden korunma:

Tiroid kanserinin gerçek sebebi tam olarak bilinmemektedir. Düzenli Check Up tiroid kanserlerinden korunmanın en iyi yoludur.

•  20-39 yaş arası her 3 yılda bir tiroid muayenesi ve testleri ,
•  40 yaş üstü her yıl tiroid muayenesi ve testleri yapılması korunmanın en güvenli yoldudur.
•  Radyasyona maruz kalmak tiroid kanseri riskini arttırmaktadır, bu ndenle:
  •  Gereksiz radyasyon almamak, gereksiz röntgen filmi çektirmememk,
  •  Eğer göğüs, boyun bölgesine radyasyon almışsanız tiroid testleri ve muayenenizi sık sık yaptırmanız önerilir.

Referanslar:
1. American Cancer Society
http://www.cancer.org/
2. Thyroid Cancer Survivors Association, Inc.
http://www.thyca.org/
3. Canadian Cancer Society
http://www.cancer.ca/
4. Thyroid Foundation of Canada
http://www.thyroid.ca/
5. Beers MH, Fletcher AJ. The Merck Manual of Medical Information—Home Edition . New York, NY: Simon and Schuster, Inc.; 2000.
6. Bonn D. New hope for thyroid cancer. Lancet . 2000 Aug 26;356(9231):742.
7. General information about thyroid cancer. National Cancer Institute, National Institutes of Health (NIH) website. Available at: http://www.cancer.gov/cancertopics/pdq/treatment/thyroid/patient .
8. What are the risk factors for thyroid cancer? American Cancer Society website. Available at: http://www.cancer.org/docroot/CRI/content/CRI_2_4_2X_What_are_the_risk_factors_
for_thyroid_cancer_43.asp?sitearea= . Updated October 3, 2007.
9. Ziegler J. What causes thyroid cancer? J Natl Cancer Inst 1997 Dec; 89:1754

Doğumsal Hipotiroidi; Kretenizm;

Konjenital hipotiroidi doğuştan tiroid hormonunun az olmasıdır. Tiroid bezi boyun ön tarafında bulunur ve tiroid hormonunu yapar. Tiroid hormonu vücudumuzun çalışması için son derece gerekli bir hormondur. Özellikle bebek ve çocukluk döneminde büyüme, beyin gelişimi, metabolizma gelişimi tiroid hormonlarının kontrolu altındadır.

Doğumsal olarak tiroid hormonlarının az olması yada olmaması çok ciddi gelişim anormalliklerine neden olur. Eksiklik doğumdan hemen sonra fark edilmez ve tedavi edilmez ise kalıcı beyin hasarları, zeka ve gelişme gerilikleri ortaya çıkar.

Bu bebekler anne karnında annenin tiroid hormonuyla normal kilo ve boya ulaşırlar, ancak doğumdan sonra hormon eksikliği ortaya çıkar ve gelişme ciddi şekilde aksar.

Doğumsal hipotiroidi neden olur?

Birçoğunda neden tam olarak ortaya çıkarılamaz ancak en sık sebep tiroid gelişiminde ortaya çıkan anormalliklerdir. Bu hastalığın küçük bir kısmı ise genetiktir. Diğer nadir rastlanan sebepler ise:

•  Hamilelik sırasında radyoaktif iyot almak,
•  Hamilelik sırasında kullanılan ilaçlar,
•  Annede görülen otoimmun hastalıklar,
•  Hamilelikte aşırı iyot kullanımı,
•  Metabolik aksaklıklar, olarak sayılabilir.

40 haftadan önce doğan bebeklerde geçici hipotirodi görülebilir.

Doğumsal hipotiroidi belirtileri nelerdir?

Şikayetlerin ortaya çıkması zaman alır. Hormonun eksikliği çocuk büyüdükçe ortaya çıkar ve zamanla ağırlaşır. En sık görülen bulgular:

•  Yüzde ödem, şişme,
•  Kaba yüz hatları,
•  Donuk bakışlar,
•  Kaba büyük ve ağıza sığmayan dil,
•  Beslenme güçlüğü,
•  Kabızlık yada az dışkılama,
•  Uzamış sarılık,
•  Kısa boy,
•  Şiş ve dışarı taşmış göbek deliği,
•  Uykuya meyil, çok uyuma, düşük aktivite,
•  Nadir ağlama ve boğuk ağlama,
•  Zayıf kuru saçlar, düşük saç çizgisi,
•  Düşük kas tonusu, bırakınca yere yapışan ekstremiteler,
•  Soğuk doluk deri,
•  Guatr ( büyümüş tiroid bezi ),
•  Doğumsal anormali ( özellikle kalp kapak anormallikleri),
•  Vücut sıcaklığında düşme,
•  Nabızda düşüklük,
•  El, ayak ve genital organlarda şişme, ödem dir.

Doğumsal Hipotiroidi nasıl teşhis edilir?

Doğumsal hipotirodi erken dönemde teşhis edilmez ise kalıcı büyüme gelişme ve zeka problemleri ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle her yeni doğan bebeğin topuğundan kan alınarak incelenmesi gerekir. Eğer hastanede doğum yapılmamış ise durum sağlık ocağı tarafından test edilmelidir.
Doğumsal hipotiroidi den şüphelenildiğinde aşağıdaki testler yapılmalıdır:

•  T4 ( Tiroid hormonu),
•  TSH ( Tiroid Stimülan Hormon),
•  Tiroid sintigrafisi ( doğumsal hipotiroidi nin nedenini ve tedaviye cevabını izlemek amacıyla) testleri istenir.

Doğumsal hipotiroidi teşhisi koymak zor değildir. Ancak geç kalmak çocukta derin ve düzelmeyen izler bırakır.

Doğumsal hipotiroidi tedavisi:

Erken dönemde yakalandığı zaman hastalık hemen hiç iz bırakmadan tedavi edilebilir. Tedavide tiroid hormonları verilir. Hastalık beyin ve nörolojik sistem gelişiminden önce tedavi edilmelidir. Tedavi edilmez ise kalıcı zeka ve gelişim anormallikleri ortaya çıkar. Tedavide kullanılan hormon ilaçları tablet olarak her gün ağızdan verilir. İlaçlar alındıktan sonra yarım saat birşey yenmemelidir. İlaçlar başlandıktan sonra hormon düzeyleri sıklıkla kontrol edilmeli ve doz ayarlanmalıdır. Hormon seviyesi normal limitlerde tutulduğu sürece hastalığa bağlı hiçbir etki ve komplikasyon görülmez.

Doğumsal hipotiroidi den korunma:

Hastalıktan korunmanın bilinen ve kesin bir yolu yoktur, ancak annenin riskli davranışlardan uzak durması tavsiye edilir:

1- Anne hamilelik öncesinde ve sırasında radyoaktif iyot kullanmamalıdır,
2- Anne hamilelik sırasında antiseptik olarak iyodin ve iyot içeren ilaçlar kullanmamalıdır,
3- Anne hamilelik sırasında yeterli dozda iyot almalı ancak aşırı dozda iyot almamalıdır.

Her çocuk doğduktan sonra topuk kanından test edilmelidir.

Doğumsal hipotiroidi erken teşhis ve tedavi ile iz bırakmaz, tedavi edilmezse kalıcı zeka gerilikleri ve gelişim anormallikleri olur.
Refernaslar:
1- Genetics Home Reference
http://ghr.nlm.nih.gov/
2- American Medical Association
http://www.ama-assn.org/
3- Health Canada
http://www.hc-sc.gc.ca/index_e.html/
4- Thyroid Foundation of Canada
http://www.thyroid.ca/
5- Bongers-Schokking JJ, Koot HM, Wiersma D. Influence of timing and dose of thyroid hormone replacement on the development in infants with congenital hypothyroidism. J Ped . 2000;136:292-297.
6- Castanet M, Polak M, Leger J. Familial forms of thyroid dysgenesis. Endocr Dev . 2007;10:15-28.
7- DynaMed Editorial Team. Congenital hypothyroidism. EBSCO DynaMed website. Available at: http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php . Updated November 30, 2009.
8- Gruters A, Krude H, Biebermann H. Molecular genetic defects in congenital hypothyroidism. Europ J Endocr . 2004;151:39-44.
9- LeFranchi SH, Austin J. How should we be treating children with congenital hypothyroidism. J Pediatr Endocrinol Metab . 2007;20:559-78.
10- Thyroid Foundation of America. Congenital hypothyroidism. Thyroid Foundation of America website. Available at: http://www.tsh.org/disorders/pregnancy/newborns.html .
11- Update of newborn screening and therapy for congenital hypothyroidism. American Academy of Pediatrics. Pediatrics . 2006;117:2290-2303

Hashimoto Hastalığı, Kronik Tiroidit, Kronik Lenfositik Tiroidit, Hipotiroidi, Otoimmün Tiroidit;

Hashimoto hastalığı tiroid bezinin iltihabıdır. Vücudun tiroid bezine saldırması sonucu ortaya çıkan iltihap ve hormon azalması durumudur. Hastalık Hashimoto Hakaru adlı Japon doktor tarafından 1912 de tanımlanmıştır. Hastalık tiroid bezinin az çalışmasına ve tiroid hormonlarının azalmasına neden olur. Hipotiroidizm’e neden olan en sık hastalık Hashimoto hastalığıdır. Hastalık her yaşta görülebilir.

Diyabet, kısırlık, depresyon, psikolojik şikayetler, okul başarısında düşme, konsantrasyon güçlüğü, sabah kalkamama, saç dökülmesi, inatçı kilolar, kilo alma gibi şikayetlerin altında hipotiroidi ve Hashimoto hastalığı aranmalıdır.

Hashimoto hastalığı neden olur?

Hastalık vücudun kendi tiroid dokusuna saldırması sonucu olur. Hastalık tiroid bezinde kronik iltihaplanmaya ve hormon üretiminde azalmaya yol açar. Hashimoto hastalığı dışına hormon azalması ve hipotiroidi ye neden olan diğer sebepler:

• İdiyopatik Tiroid Atrofisi:bilinmeyen bir sebep nedeniyle tiroid bezinin küçülmesi ve kaybolmasıdır,
• İyot eksikliği: tiroid hormonlarının üretimi için gerekli olan iyot miktarı azalırsa hipotiroidi gelişir,
• Subakut Tiroidit: Viral bir soğuk algınlığını takiben ortaya çıkan tiroid dokusunun viral iltihabıdır.
• Tedaviye Bağlı Hipotiroidiler: Radyoaktif ilaç tedavisi, cerrahi olarak tiroid bezinin çıkartılması, boyun bölgesine verilen radyasyon tiroid hormonlarının azalmasına ve hipotiroidiye neden olur,
• İlaçlar: Lityum, İyot, Alfa- İnterferon tedavisi, Tiyoüre, Amiodaron, İnterlökin tedavileri sırasında tiroid hormonları azalır, hipotiroidi gelişir,
• Tiroid bezi kanserleri,
• Hipofiz bezinin tümör ve adenomları: Hipofiz bezi tiroid bezini kontrol eden hormonları yapar. Hipofiz bezinin hastalıklarında da hipotiroidi gelişir.

Hashimoto hastalığı kimlerde görülür?

Hastalık kadınlarda erkeklerden daha sık görülür, ayrıca

• Her yaşta görülebilir ancak yaş ile sıklığı artar, özellikle 65 yaş üstünde daha sık görülür,
• Pernisiyöz anemi , Romatoid artrit, Lupus, Tip 1 diyabet gibi Otoimmün hastalıklar ile birlikte daha sık görülür,
• Ailede Hashimoto var ise sıklığı artar.

Hashimoto ve Hipotiroidi ne şikayete neden olur?

Hastalık hipotiroidi belirtileri ortaya çıkana dek yıllarca sessiz kalabilir. Hipotiroidi ortaya çıkınca hastalar en çok aşağıdaki bulgulardan şikayet etmeye başlar:

•  Halsizlik, Yorgunluk,
•  Çabuk yorulma,
•  Sabah kalkamama,
•  Kaba kırılgan saçlar ve saç dökülmesi,
•  Yüzde ödem, pofuduk yüz hali,
•  Göz altlarında şişlik, ödem,
•  Ciltte kuruma, çatlama, pullanma,
•  El ve ayaklarda ödem, bacaklarda şişme kaşıntı ve ciltte kabalaşma,
•  Soğuğa tahammülsüzlük, çok üşüme, sıcakta bile sıkı giyinme,
•  Kilo alma,
•  Kabızlık,
•  Tüm vücut ağrıları,
•  Depresyon ve huzursuzluk, çabuk kızma, sürekli söylenme, kavgacı ruh hali,
•  Hafıza zayıflaması, unutkanlık,
•  Konsantrasyon güçlüğü,
•  Bulanık görme,
•  Adet düzensizliği, kısırlık, ( hipotiroidi her iki cinstede önemli kısırlık sebebidir),
•  İmpotans, Cinsel istekte azalma,

Hastalık bu haliyle birçok hastalığa benzer ve çok karıştırılır. Hastaların uzun yıllar süren bu şikayetler nedeniyle depresyon, psikoz vb. tedaviler gördükleri bilinmektedir. Hastalık ilerledikçe şikayetler daha da artar. İleri dönemlerde;

•  Nabızda yavaşlama,
•  Doluk almada zorlanma,
•  Vücut ısısının düşmesi,
•  Boğukluk ve
•  Uykuya meyil, hatta komaya kadar varan bilinç kapanması görülebilir.

Hashimoto hastalığı nasıl teşhis edilir?

Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcı olur ancak kesin teşhis laboratuar incelenmeleri ile konur. Hipotiroidi düşünülen her hastadan aşağıdaki testler istenmelidir:

•  TSH ( Tiroid Stimulan Hormon),
•  T3, T4, FreeT3 ve FreeT4 ( Tiroid hormonları),
•  Anti Tg ( Anti Tiro Globulin): vücudun tiroid bezine karşı ürettiği antikor,
•  Anti TPO ( Anti Troponin O ): vücudun tiroid bezine karşı ürettiği antikor.

Hashimoto hastalığının tedavisi :

Hashimoto hastalığının tedavisi azalan tiroid hormonunun yerine konmasıdır. Tiroid hormonu hap şeklinde ağızdan verilebilir. Bu şekilde azalan hormon yerine konarak şikayetler önlenir ve normal bir yaşam sürülebilir.

Hashimoto hastalığından korunma:

Hashimoto hastalığı ve diğer otoimmün hastalıklar özellikle 40 lı yaşlardan sonra giderek artmaktadır. Düzenli Check – Up ve doktor kontrolü bu hastalıklardan korunmanın en güvenli yoludur.

Diyabet, kısırlık, depresyon, psikolojik şikayetler, okul başarısında düşme, konsantrasyon güçlüğü, sabah kalkamama, saç dökülmesi, inatçı kilolar, kilo alma gibi şikayetlerin altında hipotiroidi ve Hashimoto hastalığı aranmalıdır.

Referanslar:
1. The American Thyroid Association
http://www.thyroid.org/
2. Womens Health.gov
http://womenshealth.gov/
3. Canadian Institute for Health
http://www.cihi.ca/
4. Thyroid Foundation of Canada
http://www.thyroid.ca/
5. American Association of Clinical Endocrinologists. AACE medical guidelines for clinical practice for the evaluation and treatment of hyperthyroidism and hypothyroidism. Endocrine Practice . 2002;8:457-469.
6. Braunwald E. Harrisons Principles of Internal Medicine . 15th ed. New York, NY: McGraw Hill; 2001.
7. Nakazawa, Donna (2008). The Autoimmune Epidemic. New York: Simon & Schuster. pp. 32–35. ISBN 9780743277754.
8. Page 56 in: Staecker, Hinrich; Thomas R. Van De Water; Van de Water, Thomas R. (2006). Otolaryngology: basic science and clinical review. Stuttgart: Thieme. ISBN 0-86577-901-5.
9. Giannini, AJ (1986). The Biological Foundations of Clinical Psychiatry. New Hyde Park, NY: Medical Examination Publishing Company. pp. 193–198. ISBN 0-87488-449-7.
10. Escobar-Morreale HF, Botella-Carretero JI, Escobar del Rey F, et al. Treatment of hypothyroidism with combinations of levothyroxine plus liothyronine. J Clin Endocrinol Metab . 2005;90:4946-4954.
11. Hypothyroidism. EBSCO DynaMed website. Available at: http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php . Updated June 2008.
12. Roberts CG, Ladenson PW. Hypothyroidism. Lancet . 2004;363:793-803.
13. Surks MI, Ortiz E, Daniels GH, et al. Subclinical thyroid disease: scientific review and guidelines for diagnosis and management JAMA . 2004;291:228-238.

Hashimoto Tiroiditi; Hipo aktif Tiroid; Tiroid Hormon Azlığı;

Hipotiroidi tiroid hormonlarının azlığına bağlı hastalıktır. Tiroid bezi yeterli hormon salgılayamaz. Tiroid hormonları boyun ön tarafına bulunan tiroid bezinden salgılanır ve metabolizmayı kontrol eder. Tiroid hormonlarının azalmasına neden olan en sık hastalık Hashimoto hastalığıdır. Hashimoto hastalığı tiroid bezinin iltihabıdır, vücut kendi dokusuna savaş açar, tiroid bezi hormon üretemez hale gelir ve hipotiroidi ortaya çıkar.

Hipotiroidi neden olur?

•  Hashimoto hastalığı,
•  İdiopatik tiroid atrofisi ( sebebi bilinmeyen bir şekilde tiroid bezi çalışmayı durdurur) ,
•  İyot eksikliği: tiroid hormonları iyot ile yapılır iyot eksikliğinde hormonlar yapılamaz ve hipotiroidi olur. Günümüzde tuzlara iyot katıldığından nadir görülür,
•  Subakut tiroidit: viral enfeksiyonları takiben ortaya çıkan tiroid iltihabıdır,
•  Tıbbi tedavilere bağlı hipotiroidi: boyun bölgesinin ışınlanması yada tiroid bezinin cerrahi olarak çıkarılması yada radyoaktif iyot tedavisi sonrası tiroid bezi çalışmaz ve hipotiroidi ortaya çıkar.
•  İlaçlara bağlı hipotiroidi: bazı ilaçlar ( lityum, iyot, alfa interferon, tioüre, amiodaron, interlökinler vb. ) tiroid bezinin çalışmasını durdurur ve hipotiroidi yapar.
•  Hipofiz bezi kanseri,
•  Tiroid kanseri ve tiroid enfeksiyonlarına bağlı hormon yetmezlikleri görülebilir.

Hipotiroidi kimlerde görülür?

Tiroid hormon azlığı herkezde ve her yaşta ortaya çıkabilir. En tehlikeli olanı doğumsal tiroid azlığıdır, zamanında tedavi edilmezse ağır zeka geriliği ve gelişme geriliğine sebep olur. İleri yaşlarda ortaya çıkan tiroid azlığı en sık

•  Yaş: hipotiroid ileri yaşlarda özellikle 65 yaş üstünde sık görülür,
•  Cins: hipotiroidi kadınlarda erkeklerden daha sıktır,
•  Multiglandular otoimmun hastalıklar ile birlikte sık görülür yani diyabet ve diğer hormon hastalıkları ile sık görülür,
•  Ailede hipotiroidi olan kişilerde sık görülür,
•  Diğer otoimmün hastalıklar ile birlikte sık görülür özellikle
  •  Pernisiyöz anemi,
  •  Tip 1 diyabet,
  •  Paratiroid bezi hastalıkları,
  •  Romatoid artrit,
  •  Lupus ile birlikte tiroid hormon azlığı sık görülür.

Hipotiroidi belirtileri nelerdir?

Hipotiroidi şikayetleri yıllar içinde yerleştiğinden tanı koymak zordur. En sık görülen şikayetler:

•  Halsizlik,
•  Çabuk yorulma,
•  Takatsizlik,
•  Sürekli oturma yatma isteği,
•  Depresif ruh hali,
•  Sabah yorgun kalkma,
•  Gün içinde uyuklama,
•  Ödemli yüz,
•  Ciltte kuruluk,
•  Saç dökülmesi, saçlarda zayıflık ve kırılma,
•  El ve ayaklarda şişme,
•  Soğuğa tahammülsüzlük yazın bile hırka giyme,
•  Kilo alma,
•  Kabızlık,
•  Sürekli ağrı hissi,
•  Hafıza kaybı, hatırlama güçlüğü, unutkanlık,
•  Konsantrasyon güçlüğü,
•  Sinirli, kavgacı hal,
•  Görme bozukluğu,
•  Kısırlık ( hipotiroidi her iki cinste de önemli kısırlık sebebidir),
•  Adet düzensizliği.
•  Hormon azlığı devam ederse
  •  Kalp ritminde yavaşlama,
  •  Soluk almada güçlük,
  •  Vücut ısısında düşme,
  •  Koma yada komaya benzer derin uyku hali, görülebilir.

Hipotiroidi tanısı nasıl konur:

Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcıdır ancak kesin teşhis laboratuar testleri ile konur. Hipotiroid idüşünülen her hastadan aşağıdki testler istenmelidir:

•  TSH ( Tiroid Stimulan Hormon),
•  T3 ( Triiodotrionin),
•  T4 (Tetraiodotrionin),
•  Free T3,
•  Free T4,
•  Tiroid otoantikorları 
  •  Anti TG
  •  Anti TPO.

Tiroid sintigrafisi ve tiroid ultrasonu ayırıcı tanıda yardımcı olur.

Hipotiroidi nasıl tedavi edilir?

Tiroid hormonu saf olarak üretilmekte ve hastaların tedavisinde kullanılmaktadır. Hashimoto hastalığının erken dönemlerinde spesifik bir tedavi yoktur. Ancak hastaların neredeyse tamamnında hipotiroidi gelişir. Hipotiroidi tedavisinde levotiroksin yada triiodotrionin ile eksik olan T3, T4 hormonu yerine konarak tedavi sağlanır.
Korunma:
Hipotiroididen korunmak için sıklıkla tiroid testleri yapılmalıdır. Özellikle her doğan bebek için doğumda topuktan kan alıp tirpoid hormonuna bakmak yasal bir zorunluluktur. Ayrıca

•  50 yaşından itibaren her 5 yılda bir,
•  Eğer
  •  Tip 1 diyabet,
  •  Kısırlık ve
  •  Bazı ilaçları kullananların hipotiroidi açısından sık sık test edilmeleri gereklidir.

Referanslar:
1. The American Thyroid Association
http://www.thyroid.org/
2. Womens Health.gov
http://womenshealth.gov/
3. Canadian Institute for Health
http://www.cihi.ca/
4. Thyroid Foundation of Canada
http://www.thyroid.ca/
5. American Association of Clinical Endocrinologists. AACE medical guidelines for clinical practice for the evaluation and treatment of hyperthyroidism and hypothyroidism. Endocrine Practice . 2002;8:457-469.
6. Braunwald E. Harrisons Principles of Internal Medicine. 15th ed. New York, NY: McGraw Hill; 2001.
7. Escobar-Morreale HF, Botella-Carretero JI, Escobar del Rey F, et al. Treatment of hypothyroidism with combinations of levothyroxine plus liothyronine. J Clin Endocrinol Metab . 2005;90:4946-4954.
8. Hypothyroidism. EBSCO DynaMed website. Available at: http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php . Updated June 2008. Accessed July 7, 2008
9. Roberts CG, Ladenson PW. Hypothyroidism. Lancet . 2004;363:793-803.
10. Surks MI, Ortiz E, Daniels GH, et al. Subclinical thyroid disease: scientific review and guidelines for diagnosis and management JAMA . 2004;291:228-238

Tiroid Stimülan Hormon: Tiroid bezinin çalışmasını sağlayan ve beyinden salgılanan hormondur. TSH olmadan tiroid bezi normal çalışamaz.

TSH için normal Değer:

TSH miktarı normalde 0,25-5 mlu/ml. arasında olmalıdır.

TSH Arttıran Sebepler

• Tiroid bezinin çalışmaması ( Hipotiroidi )
• Guatr

TSH Azaltan Sebepler

• Beynin TSH salgılayan bölümündeki hastalıklar
• Tiroid bezinin kontrolsuz olarak aşırı çalışması,
• Dışarıdan tiroid ilacı verilmesi.

CK; ya da CPK;

Kreatin Fosfokinaz enerji metabolizmasının önemli bir enzimi dir. Hücre içinde yer alır kanda az miktarda bulunur. Özellikle kalp kası, iskelet kasları ve beyinde bulunur. 3 tipi vardır CK – MM kaslarda; CK – MB kalpte; CK – BB beyinde bulunur. Bu 3 tipi birbirinden ayırmak mümkündür. Enfaktüs sırasında kalp kasında hasar olursa hücreler parçalanır ve kandaki miktarı artar buda teşhiste yardımcı olur. Kas ezilmelerin de de ( trafik kazası, ağır spor karşılarşmaları vb. ) CPK  yükselir.

Kreatin Fosfokinaz için normal Değerler:

Kadın:25-170 U/L
Erkek: 25-195 U/L

Kreatin fosfokinazı arttıran sebepler

•  Enfaktüs,
•  Kalp kası iltihapları,
•  Beyin enfaktüsleri,
•  Beyin hasarları,
•  Kas ezilmeleri,
•  Kas hastalıkları,
•  Kas iltihapları,
•  Sıcak çarpması,
•  İlaçlar,
•  Ağır kan hastalıkları ve hemofili,
•  Tiroid bezinin az çalışması ( hipotiroidi ),

Kreatinin fosfokinazı azaltan sebepler

•  Alkole bağlı karaciğer yetmezliği,
•  Romatizma da Kreatin Fosfokinaz azalır.

Anti Tg; Anti Tiroglobülin Antikoru;

Tiroid hücreleri içinde bulunan tiroglobülin proteinine karşı gelişen antikorları araştıran testtir. Otoimmün tiroid hastalıklarının tespitinde kullanılan laboratuar testidir. Aç karnına alınan kandan bakılır.

Anti tiroglobülin antikoru ne için bakılır?

Anti tiroglobülin antikoru tiroid hücrelerini bozarak hastalıklarla yol açar. Tiroid bezinin otoimmün hastalıklarının tespitinde kullanılan bir testtir.

Anti Tg için normal değer:

Anti Tg normalde negatif olmalıdır.

Anti Tiroglobülin Antikor Pozitifliği neyi gösterir?

Testin pozitif olması tiroglobülin proteinine karşı antikor varlığını ve aşağıdaki hastalıkların olabileceğini gösterir:

•  Graves hastalığı,
•  Hashimoto tiroiditi,
•  Hipotiroidi,
•  Miks ödem,
•  Sistemik Lupus Eritematozus,
•  Tiroid kanseri,
•  Tirotoksikoz,
•  Tip 1 diyabet.

Gebelerde de bu test pozitif olabilir, hastalık anlamına gelmez.

Refeanslar:
Ladenson P, Kim M. Thyroid. In: Goldman L and Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders; 2007:chap