Aldosteron tansiyon ve vücut sıvı dengesini ayarlayan böbrek üstü bezlerinden salgılanan bir hormondur. Kandaki miktarına bakılır.

Aldosteron testi ne için yapılır:

• Bazı sıvı ve elektrolit metabolizma bozukluklarının tespiti,
• Kontrolü zor hipertansiyonların nedeninin araştırılması,
• Ortostatik hipotansiyon sebebini araştırmak için bakılır.

Aldosteron su ve sodyumun böbreklerden geri emilimini sağlar ve potasyumun atılmasını arttırır. Aldosteron testi tek başına değerlendirilemez genellikle beraberinde aşağıdaki testler de istenir.

• ACTH infüzyon testi,
• Kaptoril testi,
• Plazma renin aktivitesi,
• Renin / aldosteron oranı Aldosteron testi ile birlikte değerlendirilir.

Aldosteron için normal değerler:

Normal değer yaşa ve vücudun o andaki pozisyonuna göre değişir,
Erişkin için: 4-31 ng/dL ayakta iken.

Aldosteron miktarının arttıran sebepler:

• Primer hiperaldosteronizm,
• Kalp hastalığı, böbrek hastalığı gibi sebeplere bağlı sekonder hiperaldosteronizm,
• Düşük tuzlu beslenme,
• Bartter sendromu.

Aldosteron miktarını düşüren sebepler:

• Addison hastalığı ( böbrek üstü bezi yetmezliği),
• Konjenital adrenal hiperplazi,
• Hiporeninemik hipoaldosteronizm,
• Çok tuzlu beslenme.

Aşağıdaki durumlar aldosteron ölçümünü etkiler:

• Diyetteki tuz miktarı,
• Aşırı egzersiz,
• Stres,

Aşağıdaki ilaçlar Aldosteron test sonucunu etkiler:

• ACE inhibitörleri,
• Kalsiyum kanal blokerleri,
• Diüretikler,
• Heparin,
• Lityum,
• Ağrı kesici ilaçlar ( non steroid anti inflamatuar ilaçalr ),
• Propranolol sonucu etkiler.

Referanslar:
1. Nieman LK. Adrenal cortex. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2007: chap 245.
2. Young Jr WF. Endocrine hypertension. In: Melmed S, Polonsky KS, Larsen PR, Kronenberg HM, eds. Williams Textbook of Endocrinology. 12th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2011:chap 16.

Adrenal rezerv testi; Synacten stimülasyon testi;

ACTH stimülasyon testi adrenal yetmezlik teşhisinde kullanılır.

ACTH stimülasyon testi neyi ölçer?

ACTH beyinde hipofiz bezinden salgılanır ve adrenal bezlerden kortizol hormonu salgılatır. Synacten sentetik ACTH hormonudur ve onun gibi etki ederek kortizol salgılatır. Test böbrek üstü bezlerinin (adrenal) ACTH hormonuna ne derece iyi cevap verdiğinin ölçülmesidir. Adrenal bezlerin yetmezliğini teşhis amacıyla kullanılan laboratuar testidir.

ACTH (Synacten) stimülasyon testi nasıl yapılır?

Testten 12 – 24 saat önce ağır egzersiz ve yüksek kalorili karbonhidratlı gıdaların kesilmesi gerekir. Test den önce aç olmak gerekir. Önce kan alınır ve kortizol ölçülür daha sonra Synacten damardan verilir ( 0,25 mg i.v.) verilerek adrenal bezler uyarılır enjeksiyondan 30 ve 60 dakika sonra kan alınır. enjeksiyondan 60 dakika sonra değerin 20 mg/dL altında olması adreno kortikal yetmezlik teşhisi koydurur.

ACTH stimülasyon testi için normal değerler:

• Bazal kortizol >5 mg/dL
• 30. ve/ veya 60. dk. Kortizol: >20 mg/dL olmalıdır.
• Doktorunuz idrarda serbest kortizol çıkışı için idrarda serbest kortizol ya da 24 saatlik idrarda 17 – Ketosteroid testini de ek olarak isteyebilir.

ACTH ( Synacten ) stimülasyon testi neden yapılır?

Böbrek üstü bezlerin ( adrenal bezlerin ) düzgün çalışıp çalışmadığını test etmek ve hipofiz ile adrenal arası bağlantıyı kontrol etmekte kullanılır:

• Adrenal yetmezlik teşhis için,
• Hipofiz yetmezliği teşhis için kullanılır.

Başlangıçta kortizol az fakat synacten den sonra normal artış oluyorsa hipofiz yetmezliği var denir. Başlangıçta kortizol düşük enjeksiyondan sonra hala düşük ise adrenal yetmezlik var denir.

ACTH stimülasyon testi:

• Akut adrenal kriz,
• Adisson hastalığı ( adrenal yetmezlik),
• Hipofiz yetmezliği,
• Hipofiz tümörlerinin ayırıcı tanısında kullanılır.

Referanslar:
1.Stewart PM. The adrenal cortex. In: Kronenberg HM, Melmed S, Polonsky KS, Larsen PR, eds. Williams Textbook of Endocrinology. 11th ed. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2008:chap 14.
2.Melmed S, Kleinberg D. Anterior pituitary. In: Kronenberg HM, Melmed S, Polonsky KS, Larsen PR, eds. Williams Textbook of Endocrinology. 11th ed. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2008:chap 8.

Serum Adrenokortikotropik Hormon; Serum ACTH; Adreno cortico tropik hormone; High-Sensitif ACTH;

ACTH ( Adreno kortiko tropik Hormon ) beyinden salgılanan ve böbrek üstü bezlerinden hormon salgılatan maddedir. Serum ACTH miktarı gün içinde değişir. Doğru değerlendirme için test örneğinin sabah erken saatte ( tercihan saat 8 de ) alınması gerekir. Serum ACTH laboratuvar testi yapılmadan önce kortizon içeren ilaçların kesilmiş olması gerekir.

Serum ACTH testi neden yapılır?

Test beyin ve böbrek üstü bezler arasında ki bağlantıyı incelemek amacıyla yapılır. Hormon problemlerinin tanısında kullanılır. ACTH hormonunun ana görevi böbrek üstü bezlerinden Kortizol hormonunu salgılatmak dır.

Adreno Cortico Tropic Hormon (ACTH) için normal değerler:

Erişkin için : 9- 52 pg/mL dir.

ACTH miktarını yükselten sebepler:

• Cushing (kuşing) sendromu,
• Addison hastalığı ( böbrek üstü bezlerinin yetmezliği),
• Doğumsal adrenal hiperplazi,
• ACTH üreten tümörler,
• Nelson sendromu.

ACTH miktarını düşüren sebepler:

• Böbrek üstü bezi tümörlerine bağlı cushing sendromu,
• Dışarıdan verilen kortizol e bağlı cushing sendromu,
• Hipofiz yetmezliği,

Ayrıca hipopituitarizm ( hipofiz yetmezliği ) ve Multip Endokrin Neoplazi hastalıklarının teşhisinde de Serum ACTH seviyesine bakılır.

Referanslar:
1.Stewart PM. The adrenal cortex. In: Kronenberg HM, Melmed S, Polonsky KS, Larsen PR, eds. Williams Textbook of Endocrinology. 11th ed. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2008:chap 14.
2.Melmed S, Kleinberg D. Anterior pituitary. In: Kronenberg HM, Melmed S, Polonsky KS, Larsen PR, eds. Williams Textbook of Endocrinology. 11th ed. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2008:chap 8.