HEPATİT C

written by Dr. Aydoğan Lermi

Non A Non B Hepatit;

Hepatit C viral bulaşıcı karaciğer iltihabıdır. Hepatit C virüsü ile meydana gelir, aşısı yoktur. Hepatit C virüsü bulaşırsa büyük oranda kronikleşir. Kronik Hepatit C karaciğer yetmezliği, siroz ve karaciğer kanserine yol açabilir. Kronik hepatit C hastalığının ilaçla tedavisi bazen başarılı olabilmektedir. Son dönem kronik hepatit C hastalığında karaciğer nakli de düşünülmelidir.

Hepatit C virüsü nasıl bulaşır?

Hastalık Hepatit C virüsü taşıyan kişilerden temas yoluyla bulaşır. En çok bulaşma yolu:

  •  Cinsel temas,
  •  Kirli aletler ile yapılan manikür, pedikür, dövme, akupunktur, piercing ve vücut deldirme gibi girişimler,
  •  Kirli aletler ile yapılan diş müdahalesi, cerrahi girişim, endoskopi,
  •  Diş fırçası, tırnak makası, tıraş bıçağı gibi aletlerin paylaşılması,
  •  Uzun süre diyaliz aletine bağlanmak,
  •  Hepatit C hastası ile uzun süre temas halinde olmak, aynı evi paylaşmak,
  •  1992 yılından önce kan transfüzyonu yapılmış olması

En sık görülen Hepatit C bulaşma yollarıdır.
Hepatit C doğum sırasında hasta anneden bebeğine bulaşabilir. Hepatit C virüsü havadan solunum yoluyla, öpüşmeyle ve anne sütünden bulaşmaz.

Kimler Hepatit C hastalığı için risk altındadır?

  •  Özellikle 1992 yılından önce kan transfüzyonu ve kan ürünü almış olan kişiler,
  •  Uzun süre diyaliz makinesine bağlı olan kişiler,
  •  Dövme, vücut deldirme, body piercing yaptıran kişiler,
  •  Şüpheli cinsel temasta bulunan kişiler Hepatit C hastalığı için risk altındadır.

Hepatit C hastalığı ne şikayetlere yol açar?

Hepatit C virüsü karaciğerde yerleşir ve karaciğerde iltihap yapar. Hastaların büyük çoğunluğunda hiçbir şikayet olmaz ancak % 20 hastada şikayetler ortaya çıkar. Hepatit C hastalığı büyük oranda kronikleşir ve karaciğere tamamen yerleşir. İleride karaciğer yetmezliği, siroz ve karaciğer kanserine yol açar.
Hastalarda en sık görülen şikayetler şunlardır:

  •  Halsizlik, yorgunluk,
  •  Çabuk yorulma,
  •  Sarılık, ciltte ve göz aklarında sararma,
  •  İştah kaybı,
  •  İdrarda koyulaşma,
  •  Dışkı renginde açılma,
  •  Karın ağrısı,
  •  Kas eklem ağrıları,
  •  Kaşıntı,
  •  Ürtiker şeklinde döküntü,
  •  Sigaradan tiksinti,
  •  Bulantı, kusma,

En sık görülen şikayetlerdir. Hastalık kronikleşirse ilave olarak güçsüzlük, kas gücünde düşme, aşırı yorgunluk, iştahsızlık görülür. Kronikleşir ise ilk önce karaciğer yetmezliği ortaya çıkar, hastalık siroz ve karaciğer kanseri ile sonuçlanabilir.

Hepatit C teşhisi nasıl konur?

Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcı olur, kesin teşhis laboratuar incelemeleri ile konur. Hepatit C şüphesinde aşağıdaki testlerin yapılması gerekir:

  •  Anti HCV,
  •  Karaciğer fonksiyon testleri.
    •  SGOT (ALT),
    •  SGPT (AST),
    •  GGT (Gama Glutamil Transferaz ),
    •  ALP (Alkali Fosfataz),
    •  LDH (Laktat Dehidrogenaz ),
  •  Total bilirübin,
  •  Direk bilürübin,
  •  Total protein,
  •  Albümin,
  •  Koagülasyon testleri istenir,
  •  Karaciğer ultrasonografisi yapılır.
Eğer Anti HCV pozitif bulunursa:
  •  Hepatit C virüs PNA PCR istenir PCR yüksek bulunur ise
  •  HCV tip tayini ve
  •  Karaciğer biyopsisi yapılır.

Kronik hepait C hastalarına tedavi programlaması için karaciğer biyopsisi yapılmalıdır. Karaciğer biyopsisi ince bir iğne ile yapılır.

Hepatit C tedavisi:

Akut Hepatit C tedavi edilirse kronikleşme şansı çok azalır. Ancak akut Hepatit C hastalarının ancak % 20 sinde şikayet olduğundan ve büyük kısmında hiçbir şikayet olmadığından yakalanmaları zordur. Kronik Hepatit C hastalığı ataklar halinde seyreder. Hastalık zaman zaman alevlenir. Kronik Hepatit C hastaları alevlenmeler döneminde tedavi edilirler ise karaciğer yetmezliği, siroz ve karaciğer kanseri gelişimi durdurulabilir. Hepatit C tedavisinde interferon ve ribavirin kullanılır. Tedavi başarısız olur ise karaciğer nakli düşünülmelidir.

Hepatit C den nasıl korunurum?

Hepatit C den korunmak için Hepatit C virüsünün nasıl bulaştığı bilinmelidir.

  •  Enjektör, tıraş bıçağı, iğneli küpe, diş fırçası, tırnak makası gibi kişisel hijyenik eşyalar paylaşılmamalıdır.
  •  Şüpheli cinsel temastan kaçınılmalı, prezervatif kullanılmalıdır,
  •  Kirli ve temizliği şüpheli yerlerde cerrahi girişim, endoskopi, diş müdahalesi yapılmamalı,
  •  Kirli ve temizliği şüpheli yerlerde dövme, vücut deldirme, body piercing, kulak deldirme yaptırılmamalıdır,
  •  Hepatit C li hastaların çıkartıları ile temas edilmemelidir.

Hepatit C hastalarının dikkat etmesi gereken kurallar nelerdir?

  •  Hepatit C hastası iseniz hastalık bulaştırmamak için herhangi bir girişim öncesi doktorunuzu, diş hekiminizi ve hemşirenizi uyarınız,
  •  Karaciğere dokunacak ilaçlardan, bilmediğiniz ilaçlardan uzak durunuz,
  •  Alkol ve sigara içmeyiniz,
  •  Hepatit A ve hepatit B aşınızı olunuz,
  •  Doku, organ ve kan bağışında bulunmayınız,
  •  İyi geleceği söylenen yapma ilaçlar, bitki ilaçları vb. kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışınız,

Hepatit C nin aşısı yoktur. Hepatit C den korunmanın en etkili yolu bilgi sahibi olmaktır.

 

Referanslar:
1. American Liver Foundation
http://www.liverfoundation.org/
2. Hepatitis Foundation International
http://www.hepfi.org/
3. Canadian Institute for Health Information
http://www.cihi.ca/cihiweb
4. Canadian Liver Foundation
http://www.liver.ca/
5. Berkow R. The Merck Manual of Medical Information . New York, NY: Pocket; 2000.
6. Centers for Disease Control and Prevention. Sexually Transmitted Diseases Treatment Guidelines, 2010. MMWR 2010;59(No. RR-12):1-110.
7. Hepatitis C. Centers for Disease Control and Prevention website. Available at: http://www.cdc.gov/hepatitis/HCV.htm . Updated March 2009. Accessed July 1, 2009.
8. Hepatitis C. EBSCO DynaMed website. Available at: http://www.ebscohost.com/dynamed/. September 29, 2011. Accessed October 20, 2011.
9. What are the risks of a blood transfusion. National Heart Lung and Blood Institute website. Available at: http://www.nhlbi.nih.gov/health/dci/Diseases/bt/bt_risk.html . Accessed August 24, 2011.
10. Sexual transmission of hepatitis C virus among HIV-infected men who ahve sex with men—New York City, 2005-2010. MMWR Morb Mortal Wkly Rep . 2011 Jul 22;60:945-50.
11. What I need to know about hepatitis C. National Digestive Diseases Information Clearinghouse website. Available at: http://digestive.niddk.nih.gov/ddiseases/pubs/hepc_ez/ . Published April 2009. Accessed July 1, 2009