GEBELİKTE CMV ( Sitomegalovirüs) ENFEKSİYONU

Gebelikte CMV (Sitomegalovirüs) Enfeksiyonu: Teşhis ve Tedavi

Gebelikte CMV enfeksiyonları bebekte ciddi gelişim bozukluğu, düşük ve anormalliklere yol açabilen bir viral mikrobik hastalıktır.  Gebelik sırasında akut enfeksiyonların tespiti ve tedavisi çok önemlidir.

Gebelikte CMV (Sitomegalovirüs) Enfeksiyonu Nedir ve Neden Önemlidir?

1. CMV Enfeksiyonu Nedir?

• CMV (Sitomegalovirüs), herpes virüs ailesinden bir DNA virüsüdür.

• Dünyada yaygındır: Yetişkinlerin %50-90’ı hayatlarının bir döneminde enfekte olur.

• Gebelikte geçirilen CMV enfeksiyonu, fetüse plasenta yoluyla bulaşabilir ve konjenital CMV enfeksiyonuna yol açabilir.

2. Gebelikte CMV Enfeksiyonu Neden Önemlidir?

A) Fetal ve Yenidoğan Üzerindeki Riskler:

• Konjenital CMV enfeksiyonu, yenidoğanda en sık görülen viral enfeksiyondur (doğumların ~%0.5-1’inde).

• Fetal geçiş riski:

  • Primer enfeksiyon (ilk kez geçiriliyorsa): %30-40

  • Rekürren enfeksiyon (yeniden aktifleşme): %1-2

• Bebekte ciddi komplikasyonlara yol açabilir:

  • Doğumda belirtili olanlar (%10-15):

    • Mikrosefali

    • Hepatosplenomegali (karaciğer-dalak büyümesi)

    • Sarılık

    • Trombositopeni (kanama riski)

    • İşitme kaybı (en sık kalıcı sekel)

    • Beyin hasarı (kalsifikasyonlar, gelişimsel gerilik)

  • Uzun dönem sekeller (%40-60):

    • İşitme kaybı (ilerleyici olabilir)

    • Görme problemleri

    • Nörolojik bozukluklar (zeka geriliği, epilepsi)

B) Annedeki Riskler:

• Primer enfeksiyon (gebelikte ilk kez CMV kapma) daha risklidir.

• Belirtiler: Çoğu hafif veya asemptomatiktir, ancak bazen:

  • Ateş, halsizlik, lenf bezlerinde şişme, boğaz ağrısı.

3. Kimler Risk Altındadır?

• Kreş/okul çalışanları (çocuklardan CMV bulaşma riski yüksek).

• Sağlık personeli.

• Birden fazla çocuğu olan anneler.

• Bağışıklığı baskılanmış kişiler.

4. Nasıl Önlenir?

✅ El hijyeni (sabunla sık yıkama).
✅ Çocukların tükürük/idrarıyla temastan kaçınma (öpme, aynı çatal-bıçak kullanmama).
✅ Çiğ et ve pastörize edilmemiş süt tüketmeme.
✅ CMV testi yaptırma (gebelik planlanıyorsa veya risk varsa).

Gebelik sırasında CMV enfeksiyonu

1. Teşhis Yöntemleri

A) Anne Adayında CMV Teşhisi:

• Serolojik Testler (Kan Tahlili):

  • Anti-CMV IgM (+) → Aktif (yeni) enfeksiyon (gebelikte riskli).

  • Anti-CMV IgG (+) → Eski enfeksiyon (düşük risk).

  • IgG avidite testi: Düşük avidite (<%30-40) → son 3-4 ayda geçirilmiş enfeksiyon.

• CMV PCR (Kanda veya idrarda):

  • Viral yük tespiti için kullanılır.

B) Fetal Enfeksiyonun Tespiti:

• Amniyosentez (PCR ile CMV DNA):

  • 21. haftadan sonra ve anne enfeksiyonundan 6-8 hafta sonra yapılmalıdır.

• Ultrasonografi:

  • Fetal bulgular: Mikrosefali, ventrikülomegali, karaciğer-dalak büyümesi, intrauterin gelişme geriliği (IUGR), hiperekojen barsak.

2. Gebelikte CMV Tedavisi

A) Anne Adayında Tedavi:

• CMV hiperimmün globulin (HIG):

  • Endikasyon: Primer CMV enfeksiyonu olan gebelerde fetal enfeksiyon riskini azaltmak için.

  • Doz: 100-200 IU/kg (örneğin, Cytotect®).

  • Etkinlik: Tartışmalı, bazı çalışmalarda fetal geçişi %30-50 azalttığı gösterilmiştir.

B) Fetal Enfeksiyon Varsa:

• Valasiklovir (Valtrex®) 8g/gün:

  • Son çalışmalar: 2. trimesterden itibaren yüksek doz valasiklovir (8g/gün) fetal semptomları azaltabilir.

  • Etki: Viral yükü düşürür, nörolojik sekel riskini azaltabilir.

• Gansiklovir (Fetal tedavi, deneysel):

  • Ciddi fetal enfeksiyonlarda doğum sonrası yenidoğana verilebilir.

C) Doğum Sonrası Bebek Tedavisi:

• Konjenital CMV (+) ise:

  • Valgansiklovir (6 hafta tedavi):

    • Doz: 16 mg/kg/gün (2 dozda).

    • Amaç: İşitme kaybı ve nörolojik hasarı azaltmak.

Önemli Uyarılar:

✅ Korunma:

• Ellerin sık yıkanması, çocuklardan tükürük/idrar temasından kaçınılması.

• CMV riski yüksek gebelerde (kreş çalışanları, sağlık personeli) serolojik tarama önerilir.

✅ Takip:

• CMV enfeksiyonu şüphesinde:

  • Seri ultrasonlar (aylık).

  • Amniyosentez (PCR ile CMV DNA).

✅ Yan Etkiler:

• Valasiklovir: Bulantı, baş ağrısı.

• HIG: Alerjik reaksiyonlar.

Sonuç:

• Gebelikte CMV enfeksiyonu, fetüs için ciddi sonuçlar doğurabilir.

• Primer CMV enfeksiyonu gebelikte %30-40 fetal geçiş yapar.

• Erken tanı ve tedavi (HIG/valasiklovir) fetal komplikasyonları azaltabilir.

• Doğum sonrası bebekte işitme testleri ve nörolojik takip şarttır.

• Erken tanı (serolojik testler, amniyosentez) ve tedavi (HIG, valasiklovir) komplikasyonları azaltabilir.

• Yenidoğanda işitme testleri ve nörolojik takip şarttır.

CMV şüphesi olan gebeler mutlaka enfeksiyon hastalıkları ve perinatoloji uzmanına başvurmalıdır.